Borð

Betydningen af oldnorske ordet "borð"

Som defineret af Cleasby & Vigfusson Old Norse til English ordbog:

Oldnorske ordet borð kan betyde:borð

borð

n. [Ulf. baurd, in fotubaurd = υποπόδιον; Hel. bord = margo; A. S. borð; Engl. board].

borð

1. a board, plank, Lat. tabula; tók hann þá borð ok lausa viðu, ok rak um þvera stofuna, Grett. 140, n. G. l. i. 100.

borð

β. of a ship, the side (cp. starboard, larboard); höggr hann þá tveim höndum borð (sides) skútunnar, ok gengu í sundr borðin (the planks) um tvau rúm, Nj. 19; þeir Erlingr hjuggu raufar í drómundinum, sumar í kafi niðri, en sumar uppi á borðunum, FmS. vii. 232, Nj. 42; hence the nautical phrases, á borð, on each side; á tvau borð, á bæði borð, on both sides, Eg. 171; með endilöngum borðum, FmS. ii. 273, Eg. 122; leggja borð við borð = síbyrða, to lay a ship alongside of another, so as to board, FaS. ii. 534; bera skip borði, to make the bulwarks rise, FmS. ii. 218; fyrir borð, overboard, Eg. 124, FmS. xi. 140; á borði, on land, Jb. 327; borð 4 stjórn = stjórn-borði, the starboard side, Gþl. 518. The planks in a ship’s side have different names, e. g. aur-borð, skaut-borð, sól-borð.

borð

2. metaph. phrases, at vera mikill (lítill, nokkur) borði, to be of a high (or lowly) bearing, metaphor from a ship floating high out of, or deep in, the sea, Eg. 8, Sturl. iii. 196: verða (allr) fyrir borð borinn, to be (quite) thrown overboard, i. e. ill-used, Eb. 126, Fær. 234; verða allr fyrir borði, id., Ölk. 35; hans hlutr mundi eigi fyrir borð vera borinn, id., Rd. 239; e-n brestr á borði, to fail, be beaten (metaphor from rowing), FmS. ix. 507; taka skamt frá borði, to fall short, Lv. 45; ganga at borði við e-n, to come to terms, yield, submit, BS. i. 889; gékk Egill tregt at borð um þetta mál, E. was hard, unyielding, 696; hverigum skyldi úhætt, nema þeir gengi at borði við hann, unless they came to terms with him, 727, 778; á annað borð, on the other hand; harðr maðr á annat borð, a hard one to pull against, FmS. xi. 39: but also on the other hand, otherwise, else; hann vildi með engu móti kalla á Þormóð sér til bjargar, þó at hann félli ofan á annað borð, though he was sure to tumble down otherwise (i. e. unless he called), Fbr. 88; hence freq. in mod. usage, e. g. ef eg á annað borð göri það, i. e. if I do it at all: navig., ganga til borðs, á borð, to go to one’s business, Fagrsk. 167, Bárð. 166.

borð

3. [A. S. bord = labrum], the margin between the rim of a vessel and the liquid; er nú gott berandi borð á horninu, Edda 32; hence, fjöru-borð, the shore between high and low water, vide 33, 34; cp. the saying, fullt skal frömum bera, þó skal borð á vera, i. e. it is clownish to bring a cup full to the brim, and, fullt skal föntum bera og ekkert borð á vera.

borð

II. a board, table, Lat. mensa; rísa frá borði, to rise from the board, from table, Rm. 17, or simply and ellipt. rísa, 30; borð is freq. used in pl., as in the old halls small tables were set at meal time, and removed after the meal; hence phrases, borð (pl.) ofan (upp) tekin, the tables being removed, cp. Virgil’s mensisque remotis, Nj. 176, FmS. i. 41, iv. 265, v. 126, BS. i. 854, Eg. 408; til þess er borð fóru brott, 551; setjast undir borð (pl.), to sit down; sitja undir borðum, to be at table, Nj. 68, Eb. 306; ganga undir drykkju borð, FmS. iii. 93; koma undir borð (acc. pl.), 96; ganga til borða, iv. 114, 129; koma til borðs (sing.), 202, cp. Ó. H. 86, FmS. iv. 246; sitja yfir borðum, iii. 155, iv. 113; sitja yfir matborði, v. 126, viii. 212; sitja yfir borð (acc. pl.), id., BS. i. 843: the rhyming phrase, vera þar at orði, sem hann er ekki at borði, vide Safn i. 91. It was the custom for kings or princes to give audience or receive poets whilst sitting at table, FmS. vi. 195, Eg. ch. 63.

borð

β. maintenance at table (cp. Engl. board and lodging); vera á borði með e-m, B. K. 124, D. n. (Fr.): of a chess-board, BS. i. 635.

borð

COMPDS: borðamunr, borðavíti, borðstilgangr.

Mulig runeindskrift i yngre futhark:ᛒᚢᚱᚦ
Yngre futhark runer blev brugt fra det 8. til det 12. århundrede i Skandinavien og deres oversøiske bosættelser