KJÓSA

Oldnordisk ordbogsopslag

KJÓSA

Oldnordisk ordbogsopslag

Definitioner

1 KJÓSA

pres. kýss; pret. kauss, 2nd pers. kauss þu, Gs. 8; pl. kusu; subj. kysi; part. kosinn: but also as frjósa (q. v.), pret. kjöri (köri, keyri), pl. kuru, kjöru, Fms. vi. 420, subj. kyri or keyri, part. kjörinn, keyrinn: with neg. suff. kjós-at-tu, imperat. (choose not), Hkv. Hjörv. 3: the forms kaus, kusu, kysi, kosinn are very rare in old writers, see the following references, whereas in mod. usage the forms in r are all obsolete: [Ulf. kiûsan = δοκιμάζειν, 2 Cor. viii. 8, Gal. vi. 4; A. S. ceôsan; Engl. choose; O. H. G. kiusan; Germ. kiesen, cp. kjör; Dan. kaare; Swed. kåra]:—to choose, elect, with acc. or absol.,

2 KJÓSA

α. þeim mönnum er hann kjöri til með sér, Bs. i. 84; þær líf kuru, Vsp. 20; kurum land þaðra, Am. 97; segja honum hvat þeir kuru af, Fms. xi. 67; kuru þeir þat af at ganga til handa konungi, Hkr. ii. 41; keyri hann þann af er betr gegndi, Fms. i. 202, Bs. i. 37; Sigurðr konungr kjöri (kaus, Mork.) heldr leikinn, Fms. vii. 96; þeir kjöru at færa heldr fé til strandar, Fb. ii. 25; minni slægja en þeir ætluðu er keyru Þorvald til eptirmáls, Glúm. 383; skipta í helminga landi, en Magnús konungr kyri (keyri), Fms. viii. 152; eðr þrjú skip önnur þau sem hann keyri ór herinum, x. 84; þat kuru allir Birkibeinar, viii. 186; en þeir kjöru frið við Odd, Fas. ii. 190; hann spyrr hvern ek kjöra (subj.) af þeim sem komnir vóru, i. 191; þat kjöra ek (subj., I would choose) at verða konungr, ii. 233; ok nú höfu vér kjörit sem Guð kenndi oss, Fms. vii. 89; nú hafi þér þat kjörit (kosit, Fms. viii. l. c.) er mér er skapfelldra, Fb. ii. 611; at þeir höfðu keyrit í hans stað abóta, Fms. ix. 338; ok var keyrinn (kosinn, v. 1.) í hans stað sira Þórir, 412, x. 50, 98; hér hefir þú keyrit mann til, Ld. 258 C; en þeir kuru hundinn, þvíat þeir þóttusk þá heldr sjálfráði mundu vera, Hkr. i. 136; kuru heldr (chose rather) at drepa hina, Róm. 295; kjöri hann heldr at halda görð jarls en þeir væri úsáttir, Fms. ii. 114; hann keyri heldr at leysa líf sitt, Nj. 114; allir keyru honum at fylgja, 280; þá er kjörit er handsalat er, Grág. i. 198; þetta er keyrit hyggiliga, Ld. 178; er hinn skyldr at hafa kjörit sumardag fyrsta, Grág. ii. 244: in the phrase, hafa kjörna kosti, to have the choice things; var þá dæmt, at Væringjar skyldu hafa kjörna kosti af öllu því er þeir höfðu þrætt um, Fms. vi. 137.

3 KJÓSA

β. þann mann er kosinn er til veganda at lögum, Grág. ii. 41; skalt þú kjósa Kol til veganda at vígi Hjartar, Nj. 100; margir kjósa ekki orð á sik, people cannot help how they are spoken of, 142; kjósa sik í annan hrepp, Grág. i. 444; vildi Hallr bæði kjósa ok deila, Ld. 38, (see deila); þeir er ávíga urðu skyldi kjósa mann til, … at hafa annan veg kosit, … ok vildi hann þá heldr hafa annan til kosit, Glúm. 383, 384; hálfan val hón kyss, Gm. 8, 14; kjósa hlutvið, Vsp.; kjós þú (imperat.), Hm. 138; kjósa mæðr frá mögum, Fm. 12; ok kusu (kjöru, v. 1.) ina vildustu hesta, Karl. 328; hann kaus heldr brott verpa stundlegum metorðum, Mar.; þrjá kostgripi þá er hann kaus, (kjöri, v. 1.), Edda i. 394; hón bað hann kjósa hvárt heita skyldi Glúmr eða Höskuldr, Nj. 91.

4 KJÓSA

II. reflex., recipr., skyldi annarr hanga en öðrum steypa í forsinn Sarp, ok bað þá kjósask at, draw lots, Hkr. iii. 302.

Runeindskrift

ᚴᛁᚢᛋᛅ

Mulig runeindskrift i yngre futhark

Anvendte forkortelser

Almindelige forkortelser

A. S.
Anglo-Saxon.
absol
absolute, absolutely.
absol.
absolute, absolutely.
acc.
accusative.
ch
chapter.
cp
compare.
cp.
compare.
Dan
Danish.
Dan.
Danish.
Engl
English.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ
German.
Germ.
German.
gl
glossary.
gl.
glossary.
imperat.
imperative.
l.
Linnæus.
l. c.
loco citato.
m.
masculine.
mod
modern.
mod.
modern.
n.
neuter.
neg
negative, negatively.
neg.
negative, negatively.
O. H. G.
Old High German.
p.
page.
part
participle.
part.
participle.
pers.
person, personal.
pl.
plural.
pr.
proper.
pres.
present.
pret.
preterite.
q. v.
quod vide.
recipr.
reciprocally.
reflex
reflexive.
reflex.
reflexive.
S.
South, Southern.
subj.
subjunctive.
suff
suffix.
suff.
suffix.
Swed
Swedish.
Swed.
Swedish.
uff.
suffix.
Ulf.
Ulfilas.
v.
vide, verb.
ζ
uncertain or wrong reading.

Værker & Forfattere

Am.
Auðunnar-máldagi. (J. I.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Edda
Edda. (C. I.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Fm.
Fafnis-mál. (A. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Glúm.
Víga-Glúms Saga. (D. II.)
Gm.
Grímnis-mál. (A. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Gs.
Grótta-söngr. (A. II.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Hkv.
Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
Hkv. Hjörv.
Helga-kviða Hjörvarðssonar. (A. II.)
Hm.
Hává-mál. (A. I.)
Karl.
Karla-magnús Saga. (G. I.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Mork.
Morkinskinna. (E. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Róm.
Rómverja Saga. (E. II.)
Vsp.
Völuspá. (A. I.)

Om

Oldnordisk ordbogsprojekt sigter mod at levere en omfattende søgbar ordbog baseret på det legendariske Cleasby-Vigfusson-værk.

Den indeholder forkortelser, værker & forfattere og autentiske runeindskrifter.

Support

Hurtige links

Ophavsret © 2025 Oldnordisk Ordbog
"Fornjóts synir eru á landi komnir"