Karl

Old Norse Dictionary - karl

Meaning of Old Norse word "karl"

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

Old Norse word karl can mean:karl

karl
m. [a word common to all Teut. languages, although not recorded in Ulf.; A. S. carl, ceorl; Engl. carle, churl; Germ. kerl, etc.]:—a man, opp. to a woman; brigðr er karla hugr konum, Hm. 90; kostum drepr kvenna karla ofríki, Am. 69; often in allit. phrases, karla ok konur, konur ok karlar, etc.; bæði karlar ok konur, FmS. i. 14, Kb. 276, 298; kvenna ok karla, Edda 21; drápu þeir menn alla, unga ok gamla, konur sem karla, FmS. ii. 134, viii. 432; er þat ekki karla at annask um matreiðu, Nj. 48; taldi hón afleiðis þoka kurteisi karlanna, er þá skyldi heita verða fyrir þeim sem óhraustum konum, BS. i. 340; karlar tólf vetra gamlir eða ellri eru lög-segendr eða lög-sjáendr, Grág. ii. 31; yngri menn en sextán vetra gamlir karlar, eða konur yngri en tuttugu, K. Þ. K.; samborin systir, bæði til karls ok konu, a sister on the father’s and mother’s side, D. n. ii. 528; spurði hvat konu varðaði ef hón væri í brókum jafnan svá sem karlar, Ld. 136; svá er mælt um karla ef þeir klæðask kvenna klæðnaði, Grág. (Kb.) ii. 204.
karl
COMPDS: karlafólk, karlaföt, karlasiðr, karlaskáli, karlavegr, karlsefni, karlsungi.
karl
B. In a political sense, the common folk, opp. to great folk, see jarl; vér karla börn ok kerlinga, we bairns of carles and carlines, Hkr. i. (in a verse), opp. to hróðmögr Haralds, the king’s son; þaðan eru komnar Karla ættir, Rm. 22; era þat karls ætt er at kvernum stendr, Hkv. 2. 2; kölluðu Karl, Rm. 18; ek em konungs dóttir en eigi karls, I am a king’s daughter and not a carle’s, FaS. i. 225; skyldi hón gæta hjarðar ok aldri annat vitask, en hón væri karls dóttir ok kerlingar, 22 (of a king’s daughter in disguise): in the allit. phrase, fyrir konung ok karl, for king and churl, D. n. i. 523, ii. 747, Gþl. 137; so in the saying, þat er margt í karls húsi sem eigi er í konungs garði, there are many things in the carle’s cottage that are not in the king’s palace, Gísl. 79, FaS. iii. 155, Mag. 73: mod., það er mart í koti karls sem kongs er ekki í ranni; so also in the popular tales, which often begin with the phrase, that there was a Kongr og dróttning í riki sinu og karl og kerling í Garðs-horni, and have as a standing incident that the churl’s son marries the king’s daughter, Ísl. ÞjóðS. ii, cp. also Ó. T. (1853) pref.; svo byrjar þessa sögu at karl bjó ok átti sér kerlingu, Parc. (begin.); karl hefir búit ok kona öldruð, Fb. ii. 331 (in a verse); karls son, a churl’s son, FmS. ix. 509. karla-ættir, f. pl. the churls, Rm.
karl
II. a house-carle, servant; hrundu þeir fram skútu, ok hlupu þar á sex karlar, Nj. 18; hón hafði á skipi með sér tuttugu karla frjálsa, Landn. 109, cp. Fb. i. 265; hús-karl, bú-karl, salt-karl, q. v.; Sléttu-karlar, Fbr.; cp. Swed. Dale-karlar.
karl
III. in contempt; fret-karl, q. v.; staf-karl (Norse stakkar, Dan. stakkel), a ‘staff-churl,’ beggar: in the phrase, karl ok kýll, beggar and bag, Nj. 274; bragða-karl, a cunning fellow; lítill karl, you little wretch! þú þorðir ekki, lítill karl, at segja satt til, Fbr. 39 new Ed.: in mod. usage also in a good sense, góðr karl, a good fellow; harðr karl, a hardy carle: as also with the article, karlinn = Germ. der kerl.
karl
C. An old carle, old man, opp. to kerling; svá skal körlum skipta ok kerlingum, sem öðrum skuldum, n. G. l. i. 51; heyrit þér hvat karlinn mælir, Nj. 143; karl inn skegglausi; Þorbjörn karl, the old carle Th., Eb. 176; Arngeirr karl, Bjarn. 59, 69, 71; einn gamall karl, Barl. 74; karl afgamall, a decrepit old carle, Eg. (in a verse); hann glíkir sik gömlum karli, Stj, 475, passim in old and mod. usage.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚴᛅᚱᛚ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

allit.
alliteration, alliterative.
A. S.
Anglo-Saxon.
Engl.
English.
etc.
et cetera.
f.
feminine.
Germ.
German.
gl.
glossary.
l.
line.
lit.
literally.
m.
masculine.
opp.
opposed.
S.
Saga.
Teut.
Teutonic.
Ulf.
Ulfilas.
begin.
beginning.
cp.
compare.
mod.
modern.
n.
neuter.
pl.
plural.
pref.
preface.
v.
vide.
q. v.
quod vide.
Swed.
Swedish.
Dan.
Danish.
L.
Linnæus.

Works & Authors cited:

Am.
Atla-mál. (A. II.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
D. N.
Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
Edda
Edda. (C. I.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Hm.
Hává-mál. (A. I.)
Kb.
Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
K. Þ. K.
Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Gþl.
Gulaþings-lög. (B. II.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Hkv.
Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
Ísl. Þjóðs.
Íslenzkar Þjóðsögur.
Mag.
Magus Saga. (G. II.)
Ó. T.
Ólafs Saga Tryggvasonar. (E. I.)
Rm.
Rígsmál. (A. II.)
Fbr.
Fóstbræðra Saga. (D. II.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Barl.
Barlaams Saga. (F. III.)
Bjarn.
Bjarnar Saga. (D. II.)
Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
Th.
Theophilus. (F. III.)
➞ See all works cited in the dictionary

Back