Karl
Old Norse Dictionary - karl
Meaning of Old Norse word "karl"
As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:
Old Norse word karl can mean:karl
- karl
- m. [a word common to all Teut. languages, although not recorded in Ulf.; A. S. carl, ceorl; Engl. carle, churl; Germ. kerl, etc.]:—a man, opp. to a woman; brigðr er karla hugr konum, Hm. 90; kostum drepr kvenna karla ofríki, Am. 69; often in allit. phrases, karla ok konur, konur ok karlar, etc.; bæði karlar ok konur, FmS. i. 14, Kb. 276, 298; kvenna ok karla, Edda 21; drápu þeir menn alla, unga ok gamla, konur sem karla, FmS. ii. 134, viii. 432; er þat ekki karla at annask um matreiðu, Nj. 48; taldi hón afleiðis þoka kurteisi karlanna, er þá skyldi heita verða fyrir þeim sem óhraustum konum, BS. i. 340; karlar tólf vetra gamlir eða ellri eru lög-segendr eða lög-sjáendr, Grág. ii. 31; yngri menn en sextán vetra gamlir karlar, eða konur yngri en tuttugu, K. Þ. K.; samborin systir, bæði til karls ok konu, a sister on the father’s and mother’s side, D. n. ii. 528; spurði hvat konu varðaði ef hón væri í brókum jafnan svá sem karlar, Ld. 136; svá er mælt um karla ef þeir klæðask kvenna klæðnaði, Grág. (Kb.) ii. 204.
- karl
- COMPDS: karlafólk, karlaföt, karlasiðr, karlaskáli, karlavegr, karlsefni, karlsungi.
- karl
- B. In a political sense, the common folk, opp. to great folk, see jarl; vér karla börn ok kerlinga, we bairns of carles and carlines, Hkr. i. (in a verse), opp. to hróðmögr Haralds, the king’s son; þaðan eru komnar Karla ættir, Rm. 22; era þat karls ætt er at kvernum stendr, Hkv. 2. 2; kölluðu Karl, Rm. 18; ek em konungs dóttir en eigi karls, I am a king’s daughter and not a carle’s, FaS. i. 225; skyldi hón gæta hjarðar ok aldri annat vitask, en hón væri karls dóttir ok kerlingar, 22 (of a king’s daughter in disguise): in the allit. phrase, fyrir konung ok karl, for king and churl, D. n. i. 523, ii. 747, Gþl. 137; so in the saying, þat er margt í karls húsi sem eigi er í konungs garði, there are many things in the carle’s cottage that are not in the king’s palace, Gísl. 79, FaS. iii. 155, Mag. 73: mod., það er mart í koti karls sem kongs er ekki í ranni; so also in the popular tales, which often begin with the phrase, that there was a Kongr og dróttning í riki sinu og karl og kerling í Garðs-horni, and have as a standing incident that the churl’s son marries the king’s daughter, Ísl. ÞjóðS. ii, cp. also Ó. T. (1853) pref.; svo byrjar þessa sögu at karl bjó ok átti sér kerlingu, Parc. (begin.); karl hefir búit ok kona öldruð, Fb. ii. 331 (in a verse); karls son, a churl’s son, FmS. ix. 509. karla-ættir, f. pl. the churls, Rm.
- karl
- II. a house-carle, servant; hrundu þeir fram skútu, ok hlupu þar á sex karlar, Nj. 18; hón hafði á skipi með sér tuttugu karla frjálsa, Landn. 109, cp. Fb. i. 265; hús-karl, bú-karl, salt-karl, q. v.; Sléttu-karlar, Fbr.; cp. Swed. Dale-karlar.
- karl
- III. in contempt; fret-karl, q. v.; staf-karl (Norse stakkar, Dan. stakkel), a ‘staff-churl,’ beggar: in the phrase, karl ok kýll, beggar and bag, Nj. 274; bragða-karl, a cunning fellow; lítill karl, you little wretch! þú þorðir ekki, lítill karl, at segja satt til, Fbr. 39 new Ed.: in mod. usage also in a good sense, góðr karl, a good fellow; harðr karl, a hardy carle: as also with the article, karlinn = Germ. der kerl.
- karl
- C. An old carle, old man, opp. to kerling; svá skal körlum skipta ok kerlingum, sem öðrum skuldum, n. G. l. i. 51; heyrit þér hvat karlinn mælir, Nj. 143; karl inn skegglausi; Þorbjörn karl, the old carle Th., Eb. 176; Arngeirr karl, Bjarn. 59, 69, 71; einn gamall karl, Barl. 74; karl afgamall, a decrepit old carle, Eg. (in a verse); hann glíkir sik gömlum karli, Stj, 475, passim in old and mod. usage.
Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚴᛅᚱᛚ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements
Abbreviations used:
- allit.
- alliteration, alliterative.
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- Engl.
- English.
- etc.
- et cetera.
- f.
- feminine.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- l.
- line.
- lit.
- literally.
- m.
- masculine.
- opp.
- opposed.
- S.
- Saga.
- Teut.
- Teutonic.
- Ulf.
- Ulfilas.
- begin.
- beginning.
- cp.
- compare.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- pl.
- plural.
- pref.
- preface.
- v.
- vide.
- q. v.
- quod vide.
- Swed.
- Swedish.
- Dan.
- Danish.
- L.
- Linnæus.
Works & Authors cited:
- Am.
- Atla-mál. (A. II.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- D. N.
- Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- Kb.
- Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
- K. Þ. K.
- Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Gþl.
- Gulaþings-lög. (B. II.)
- Hkr.
- Heimskringla. (E. I.)
- Hkv.
- Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
- Ísl. Þjóðs.
- Íslenzkar Þjóðsögur.
- Mag.
- Magus Saga. (G. II.)
- Ó. T.
- Ólafs Saga Tryggvasonar. (E. I.)
- Rm.
- Rígsmál. (A. II.)
- Fbr.
- Fóstbræðra Saga. (D. II.)
- Landn.
- Landnáma. (D. I.)
- Barl.
- Barlaams Saga. (F. III.)
- Bjarn.
- Bjarnar Saga. (D. II.)
- Eb.
- Eyrbyggja Saga. (D. II.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Th.
- Theophilus. (F. III.)