Matr

Old Norse Dictionary - matr

Meaning of Old Norse word "matr"

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

Old Norse word matr can mean:matr

matr
m., gen. matar, dat. mat; with article matinum, Grág. i. 47 (mod. matnum); plur. matir; it is twice or thrice in Fb. spelt mát with a long vowel, with which cp. the rhyme máta uppsátr, Hallfred,—máta (gen. pl.) viggjar uppsátr = a pantry (the explanation given in Lex. Poët. and hence in FS. 214, seems erroneous); for the long vowel cp. also Ormul. mete (not mette), Engl. meat: [Ulf. mats = βρωσις; A. S. mete; Engl. meat; O. H. G. maz; Swed. mat; Dan. mad]:—meat, food; matar ok váða er manni þörf, Hm. 3; matar góðr, ‘good of meat,’ hospitable, 38; bjóða e-m mat, Gm. 2; morgin-döggvar þau sér at mat hafa, Vþm. 45, Skm. 27; þá var matr fram settr, Fbr. 21 new Ed.; bera mat á borð, to put meat on the board, Nj. 50; þú skalt stela þaðan mat á tvá hesta, 74; bera mat í stofu, eptir þat setti hón borð ok bar þar á mat, … viljum vér víst gefa yðr mat … síðan gengu þeir undir borð ok signdu mat sinn, … átu gestir mat sinn, Eb. 266, 268; Gunnarr vissi slíks matar þar ekki ván, Nj. 75; þenna aptan enn sama mælti Bergþóra til hjóna sinna, nú skulu þér kjósa yðr mat í kveld, þvíat þenna aptan mun ek bera síðast mat fyri hjón mín …, þykki mér blóð eitt allt borðit ok matrinn, 197; hann var kallaðr hinn mildi ok inn matar-ílli, … hann svelti menn at mat, FmS. i. 1; sitja at mat, to sit at meat, x. 378; beiða matar, Grág. i. 47; þóat hinn haldi matinum, id.; þá stóð Glámr. upp snemma ok kallaði til matar síns, … vil ek hafa mat minn en engar refjar, Grett. 111; þar hefi ek mínum mat orðit fegnastr þá er ek náða honum, 126; et mat þinn, tröll, FaS. iii. 178, 179: allit., matr ok mungát, meat and drink, Fb. iii. 578. Fb. i. 563; hann átti fjölda barna, hafði hann varla mat í munn sér, he had hardly any meat in his mouth, he was well-nigh starved, BS. i. 193; menn sá ek þá er móður höfðu, látið mat í munn, Sól.: eiga máiungi mat; mod. eiga ekki málungi matar, to have no food for one’s next meal, be very poor, Hm. 66: the saying, matr tr mannsins megin, ‘meat is man’s main;’ biðja sér matar hvert mál, 36; þurr matr, dry meat; þurr matr, þat er gras ok aldin, K. Þ. K. 78; hvítr matr, white meat = milk, cheese from the dairy, passim; elds matr, food for fire, fuel; spóna-matr, spoon-meat, opp. to át-matr = dry meat.
matr
II. in plur. stores of food, provisions; tveggja mánaða mati, Gþl. 99; tveggja mánaða matir mjöls, n. G. l. i. 172; tólf mánaðar mati, 346, B. K. passim.
matr
COMPDS: matarafgangr, matarafli, matarást, matarból, matarbúr, matarfýst, matarföng, matargörð, mataríllr, matarkaup, matarlauss, matarlyst, matarneyzla, matarskamtr, matarverð, matarverðr, matarvætt, mataræði.

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛘᛅᛏᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

allit.
alliteration, alliterative.
A. S.
Anglo-Saxon.
cp.
compare.
Dan.
Danish.
dat.
dative.
Engl.
English.
f.
feminine.
gen.
genitive.
gl.
glossary.
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
l.
line.
lit.
literally.
m.
masculine.
mod.
modern.
n.
neuter.
O. H. G.
Old High German.
opp.
opposed.
Ormul.
Ormulum.
pl.
plural.
plur.
plural.
S.
Saga.
Swed.
Swedish.
Ulf.
Ulfilas.
L.
Linnæus.

Works & Authors cited:

Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Fbr.
Fóstbræðra Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Gm.
Grímnis-mál. (A. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
Hm.
Hává-mál. (A. I.)
K. Þ. K.
Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
Lex. Poët.
Lexicon Poëticum by Sveinbjörn Egilsson, 1860.
Nj.
Njála. (D. II.)
Skm.
Skírnis-mál. (A. I.)
Sól.
Sólarljóð. (A. III.)
Vþm.
Vafþrúðnis-mál. (A. I.)
B. K.
Björgynjar Kálfskinn. (J. II.)
Gþl.
Gulaþings-lög. (B. II.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
➞ See all works cited in the dictionary

Back