Matr
Old Norse Dictionary - matr
Meaning of Old Norse word "matr"
As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:
Old Norse word matr can mean:matr
- matr
- m., gen. matar, dat. mat; with article matinum, Grág. i. 47 (mod. matnum); plur. matir; it is twice or thrice in Fb. spelt mát with a long vowel, with which cp. the rhyme máta uppsátr, Hallfred,—máta (gen. pl.) viggjar uppsátr = a pantry (the explanation given in Lex. Poët. and hence in FS. 214, seems erroneous); for the long vowel cp. also Ormul. mete (not mette), Engl. meat: [Ulf. mats = βρωσις; A. S. mete; Engl. meat; O. H. G. maz; Swed. mat; Dan. mad]:—meat, food; matar ok váða er manni þörf, Hm. 3; matar góðr, ‘good of meat,’ hospitable, 38; bjóða e-m mat, Gm. 2; morgin-döggvar þau sér at mat hafa, Vþm. 45, Skm. 27; þá var matr fram settr, Fbr. 21 new Ed.; bera mat á borð, to put meat on the board, Nj. 50; þú skalt stela þaðan mat á tvá hesta, 74; bera mat í stofu, eptir þat setti hón borð ok bar þar á mat, … viljum vér víst gefa yðr mat … síðan gengu þeir undir borð ok signdu mat sinn, … átu gestir mat sinn, Eb. 266, 268; Gunnarr vissi slíks matar þar ekki ván, Nj. 75; þenna aptan enn sama mælti Bergþóra til hjóna sinna, nú skulu þér kjósa yðr mat í kveld, þvíat þenna aptan mun ek bera síðast mat fyri hjón mín …, þykki mér blóð eitt allt borðit ok matrinn, 197; hann var kallaðr hinn mildi ok inn matar-ílli, … hann svelti menn at mat, FmS. i. 1; sitja at mat, to sit at meat, x. 378; beiða matar, Grág. i. 47; þóat hinn haldi matinum, id.; þá stóð Glámr. upp snemma ok kallaði til matar síns, … vil ek hafa mat minn en engar refjar, Grett. 111; þar hefi ek mínum mat orðit fegnastr þá er ek náða honum, 126; et mat þinn, tröll, FaS. iii. 178, 179: allit., matr ok mungát, meat and drink, Fb. iii. 578. Fb. i. 563; hann átti fjölda barna, hafði hann varla mat í munn sér, he had hardly any meat in his mouth, he was well-nigh starved, BS. i. 193; menn sá ek þá er móður höfðu, látið mat í munn, Sól.: eiga máiungi mat; mod. eiga ekki málungi matar, to have no food for one’s next meal, be very poor, Hm. 66: the saying, matr tr mannsins megin, ‘meat is man’s main;’ biðja sér matar hvert mál, 36; þurr matr, dry meat; þurr matr, þat er gras ok aldin, K. Þ. K. 78; hvítr matr, white meat = milk, cheese from the dairy, passim; elds matr, food for fire, fuel; spóna-matr, spoon-meat, opp. to át-matr = dry meat.
- matr
- II. in plur. stores of food, provisions; tveggja mánaða mati, Gþl. 99; tveggja mánaða matir mjöls, n. G. l. i. 172; tólf mánaðar mati, 346, B. K. passim.
- matr
- COMPDS: matarafgangr, matarafli, matarást, matarból, matarbúr, matarfýst, matarföng, matargörð, mataríllr, matarkaup, matarlauss, matarlyst, matarneyzla, matarskamtr, matarverð, matarverðr, matarvætt, mataræði.
Possible runic inscription in Younger Futhark:ᛘᛅᛏᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements
Abbreviations used:
- allit.
- alliteration, alliterative.
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- cp.
- compare.
- Dan.
- Danish.
- dat.
- dative.
- Engl.
- English.
- f.
- feminine.
- gen.
- genitive.
- gl.
- glossary.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- l.
- line.
- lit.
- literally.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- O. H. G.
- Old High German.
- opp.
- opposed.
- Ormul.
- Ormulum.
- pl.
- plural.
- plur.
- plural.
- S.
- Saga.
- Swed.
- Swedish.
- Ulf.
- Ulfilas.
- L.
- Linnæus.
Works & Authors cited:
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- Eb.
- Eyrbyggja Saga. (D. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Fbr.
- Fóstbræðra Saga. (D. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Gm.
- Grímnis-mál. (A. I.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- K. Þ. K.
- Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
- Lex. Poët.
- Lexicon Poëticum by Sveinbjörn Egilsson, 1860.
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Skm.
- Skírnis-mál. (A. I.)
- Sól.
- Sólarljóð. (A. III.)
- Vþm.
- Vafþrúðnis-mál. (A. I.)
- B. K.
- Björgynjar Kálfskinn. (J. II.)
- Gþl.
- Gulaþings-lög. (B. II.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)