Þegn
Old Norse Dictionary - þegn
Meaning of Old Norse word "þegn"
As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:
Old Norse word þegn can mean:þegn
- þegn
- m. [A. S. þegn; Engl. thegn, thane; O. H. G. degan; Hel. þegan; whence Germ. unter-than, Dan. under-dan (?); Gr. τέκνον; the root word remains in Germ. ge-deiben, answering to Gr. τεκειν; Germ. degen (a sword) is quite a different word, being a Romance word, qs. deger, akin to dagger, see Grimm’s Dict. ii. 895, 896]:—a thane, franklin, freeman, man; sá þegn er þenna gyrðil á, Post. 298; þegn kvaddi þegn, FmS. vii. (in a verse); gamall þegn, Stor. 9; ungr þegn, Hm. 159; ef mik særir þegn, 152; þegns dóttir, a man’s daughter, Ó. H. (in a verse); Mörðr kvaddi oss kviðar þegna níu, us nine franklins, nine neighbours, Nj. 238; ek nefni þegn í fimmtardóm, Grág. i. 73; hann lézk eigi vita hverr þegn hann væri, he said he knew not what person he was, FS. 100: (lítið er mér um þat, veit ek eigi hverr þegn þú ert, FmS. ii. 81); hvat þegna er sjá enn orðfæri maðr? Post. (Unger) 221; prúðr þegn, a brave yeoman, Eb. (in a verse); öndverðr þegn, a brave thane, a brave man, Rafn 193; vígligr þegn, Am. 51; þegiðu Þórir, þegn ertú úgegn, FmS. vi. (in a verse): allit., þegn ok þræll, thane and thrall, i. e. freeman and bondman, i. e. all men, Hkr. i. 270, n. G. l. i. 45, ii. 35; bú-þegn, a franklin; far-þegn, a traveller; ek ok mínir þegnar, I and my men, FmS. v. 138; Búa þegnar, x. 258; þegns hugr, þegns verk, = drengs hugr, drengs verk, Lex. Poët.
- þegn
- 2. a husbandman, good man, with the notion of liberality; svá er sagt at hann sé ekki mikill þegu við adra menn af fé sínu, Ísl. ii. 344; veit ek þat sjálfr at í syni mínum var(at) ílls þegns efni vaxit, Stor. 11; auðigr maðr ok íllr þegn, a rich man, but a bad host, Hkr. i. 189 (íllr búþegu, FmS. l. c.); hittu þeir inn fjórða búanda, var sá beztr þegn þeirra, FmS. iv. 187.
- þegn
- II. as a law term, a liegeman, subject; skaltú vera þegn hans, er þú tókt við sverði hans at hjöltunum, FmS. i. 15; játuðu skattgjöfum ok görðusk konungs þegnar, Hkr. i. 137; hann vill vera yðarr Dróttinn ef þér vilit vera hans þegnar, Ó. H. 126; en nú er þeir görvir þrælar konungs þegna hér í Noregi, FmS. vi. 38; lönd ok þegna, 92; svarið konungi land ok þegnar á Íslandi, Ann. 1281; Magnúss konungr bauð öllum sínum þegnum ok undir-mönnum á Íslandi, BS. i. 684: tekr konungr fjóra tigu marka í þegngildi fyrir þá sem aðra þegna sína, SkS. 253; þér eigit góðan konung en hann þegna ílla, FmS. iv. 341; Krists þegn, himins þegnar, ‘Christ’s-thanes,’ heaven’s-thanes, Lex. Poët.; þegngildi, bæði þegn ok bætr, Gþl. 166; bæta fullar bætr ok svá þegn ef hann deyr af bjargleysi, 272, D. n.
Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚦᛁᚴᚾ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements
Abbreviations used:
- allit.
- alliteration, alliterative.
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- Dan.
- Danish.
- Engl.
- English.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- Gr.
- Greek.
- Hel.
- Heliand.
- i. e.
- id est.
- l.
- line.
- L.
- Linnæus.
- lit.
- literally.
- m.
- masculine.
- n.
- neuter.
- O. H. G.
- Old High German.
- qs.
- quasi.
- S.
- Saga.
- s. v.
- sub voce.
- v.
- vide.
- l. c.
- loco citato.
Works & Authors cited:
- Am.
- Atla-mál. (A. II.)
- Eb.
- Eyrbyggja Saga. (D. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hkr.
- Heimskringla. (E. I.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- Lex. Poët.
- Lexicon Poëticum by Sveinbjörn Egilsson, 1860.
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Post.
- Postula Sögur. (F. III.)
- Stor.
- Sona-torrek. (A. III.)
- Ann.
- Íslenzkir Annálar. (D. IV.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- D. N.
- Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
- Gþl.
- Gulaþings-lög. (B. II.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)