Vatn
Old Norse Dictionary - vatn
Meaning of Old Norse word "vatn"
As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:
Old Norse word vatn can mean:vatn
- vatn
- n., pl. vötn; vant occurs in n. G. l. i. 363: the gen. sing. is, agreeably with the pronunciation, in old vellums invariably spelt vatz or vaz, vazt, Clem. 148, l. 32; the mod. sound is vass; in the Editions, however, the etymological form vatns has mostly been restored; all the South Teut. languages use a form with an r. The form vatr only occurs in two instances, perhaps used only for the rhyme’s sake, in hvatr vátri, a poem of the beginning of the 12th century; and hélt und vatr enn vitri, Sighvat; but vatn vitni in another verse cf the same poet: [A. S. wæter; Engl. and Dutch water; Hel. watar; O. H. G. wazar; Germ. wasser; cp. Gr. υδατ-ος; Lat. udus: on the other hand, Icel. vatn; Swed. vatten; Dan. vand, qs. vadn.]
- vatn
- A. Water, fresh water; jörð, vatn, lopt, eldr, Eluc. 19; spratt þar vatn upp, Edda (pref.); blóð ok vatn, Rb. 334; grafa til vatz, Edda (pref.); taka vatn upp at sínum hluta, Vm. 168; þá er vötnin vóru sköpuð, 655. 1; drepa í vatn eða hella á vatni, K. þ. K.; ef vatn er svá mikit at þar má barn í hylja, n. G. l. i. 363.
- vatn
- 2. phrases; ausa vatni, to besprinkle infants with water, see ausa I. 2. β; to which add, þar stendr þú, Özorr, kvað Helgi, ok mun ek ekki við þér sjá, þvíat þú jóst mik vatni, Dropl. 25; mærin var vatni ausin ok þetta nafn gefit, D. I..)">Nj. 25: ganga til vatns, to go to the water, to go to the ‘trapiza,’ q. v., of washing before meals, D. I..)">Ld. 296: þá er sól gengr at vatni. when the sun goes into the water, sets in the sea, K. þ. K. 96; sér ekki högg á vatni, a blow in the water is not seen, of a useless effort: á vatni, afloat, FaS. ii. 532; svá skjótt, at ekki tók á vatni, FmS. vii. 344.
- vatn
- 3. of tears; halda ekki vatni, could not forbear weeping, FmS. vi. 236 (in a verse), viii. 232.
- vatn
- II. a lake; [cp. North. E. Derwent-water, etc.]; uppí vatnið Væni, FmS. vi. 333; lét flytja sik út í vatn eitt, ok leyndisk þar í hólma nökkurum, i. 66; er í norðanverðum flóanum vatn þat er nes liggr í, Ísl. ii. 345; til vatz þess er Á en Helga fellr ór, Ó. H. 163; sjór eða vatn, a sea or lake, Edda.
- vatn
- III. streams, waters, esp. in plur. of large streams; hnigu heilög vötn af Himin-fjöllum, Hkv. 1. 1; þaðan eigu vötn öll vega, Gm.; þar er djúpt vatn (deep water) er umhverfis, Grág. ii. 131; geysask vötn at þeim með forsfalli … vötnin flutu um völluna alla, Ó. H. 164; brúar um ár eða vötn, Grág. i. 149; vötn þau er ór jöklum höfðu fallit, D. I..)">Eg. 133; fjörðr sá er flóir allr af vötnum, FS. 26; en nú falla vötn öll til Dýrafjarðar, Gísl. 20; fóru þar til er vötn hnigu til vestr-ættar af fjöllum, Orkn. 4.
- vatn
- IV. in local names, Vatn, Vatna-hverfi, Vatns-lausa, Vatns-á, Vatns-dalr, Vatns-endi, Vatns-fell, Vatns-fjörðr, Vatns-nes, Vatns-horn, Vatns-skarð, etc., Landn.; Vatns-dælir, Vatns-firðingar, the men from Vatnsfjörðr, Vatnsdalr, id., Sturl.: of lakes, Gríms-vötn, Fiski-vötn, Elliða-vatn, Mý-vatn, Ólvus-vatn, Landn., map of Icel.; more seldom of rivers, as Héraðsvötn in north of Icel.: Vatns-dælskr, adj. from Vatnsdalr, Finnb. 334, Ísl. ii. 335; Vatnsfirðinga-kyn, -búð, D. I..)">Nj. 248, D. I..)">Ld. 120 (see búð).
- vatn
- B. COMPDS, with gen. vatna-, vatns-, in vellums vatz-, vaz-: vatns-agi, a, m. dampness. vatns-bakki, a, m. a bank, shore of a water or lake, Grág. ii. 355, Jb. 315, FmS. viii. 32, FaS. i. 360. vatns-beri, a, m. the water-bearer, Aquarius in the zodiac, Rb. vatns-blandaðr, part. mixed with water. vatns-bolli, a, m. a water-jug, Am. 35. vatns-borinn, part. mixed with water. vatns-botn, m. the foot of a lake, Hrafn, 11, FmS. ix. 367. vatns-ból, n. a watering-place, well, where drinking-water is drawn. vatns-bóla, u, f. a water-bubble, vatns-bragð, n. a taste of water. vatns-burðr, m. carrying water, BS. i. vatns-dauði, a, m. water-death, death by drowning in fresh water. vatna-djúp, n. a water-deep, abyss, Skálda 209. vatns-dropi, a, m. a drop of water, Stj. 154. vatns-drykkr, m. a drink of water, Stj. 150, 581, Edda 24. vatns-dæld, f. a watery hollow. vatns-endi, a, m. the end of a lake, FmS. ix. 406. vatns-fall, n. a stream, river; lítið vatnsfall, a small river, D. I..)">Eg. 134, v. l.: of rain, vindr ok vatnsfall, Art. 85. vatns-farvegr, m. a ‘water’s fairway,’ the bed of a river, Grág. ii. 291. vatns-fata, u, f. a water-pail, Fb. i. 258, O. H. l. ch. 96. vatna-flaumr, m. [Norse vand-flom], a water-flood, swell of water, D. n. vi. 148. vatns-flóð, n. water-flood. vatna-gangr, m. a flood, Stj. 59, Grág. i. 219, Landn. 251: a fall of rain, = vatnfall, veðrátta ok v., D. I..)">Grett. 24 new Ed. vatns-heldr, adj. water-tight. vatns-hestr, m. = nykr, q. v., Landn. 93, v. l.; but vatna-hestr, m. a good horse to cross rivers. vatna-hlaup, n. floods, a rushing forth of waters, Landn. 250. vatns-horn, n. a water-horn, a vessel for holy water in church, Pm. 6: the end or angle of a lake, and as a local name, D. I..)">Ld., Landn. vatns-hríð, f. a storm, Ann. 1336 C. vatns-íss, m. ice on a lake, Stj. 510, FmS. viii. 398, ix. 367. vatns-kanna, u, f. a water-can, Vm. 86. vatns-karl, m. a water-can shaped like a man; vatnskarl til vígðs vatns, Vm. 21; vatnskarl ok munnlaug, Fb. i. 359, D. n. iv. 457. vatns-ker, n. a water-jug, Stj. vatns-kerald, n. = vatnsker, FmS. i. 127, Vm. 21, Jb. 409, vatns-ketill, m. a water-kettle, Vm. 21, 114, B. K. 83. vatns-kottr, m. a water-insect, in foul poolS. vatns-lauss, adj. waterless, without water, Barl. 196. vatns-leysi, n. lack of water. vatns-litr, m. water-colour, Rb. 336. vatns-megin, n. fulness of water. vatns-mikill, adj. swelling with water, of a river. vatns-minni, n. the inlet of a lake, FmS. ix. 394. vatns-munnlaug, f. a water hand-basin, Pm. 60. vatns-ósa, adj. soaked with water. vatns-óss, m. the mouth of a lake connected with the sea, Landn. 207. vatns-rás, f. a trench, water-course, BS. i. 148, Stj. 593. vatns-sár, m. a font, Vm. 110, n. G. l. i. 327. vatns-skál, f. a water-jug, D. n. vatns-skírn, f. baptism in water, Barl. 116, 144 (vatnz-skírn). vatns-skortr, m. lack of water, Barl. 196. vatns-sótt, f water-sickness, dropsy, medic., Post. vatns-steinn, m. a font of stone, Vm. 110. vatns-strönd, f. the bank of a lake, FmS. viii. 32, MS. 623. 33, Vkv. (prose, vaz-strouds). vatns-stökkull, m. a watering-pot, a vessel or brush for sprinkling water, BS. i. 464. vatns-tjörn, f. a ‘water-tarn,’ pool, SkS. 682. vatna-tunna, u, f. a water-tub. vatns-uppspretta, u, f. a jet of water, Stj. 646. vatns-veita, u, f. a drain, trench, aqueduct, Grág. ii. 289. vatns-veiting, f. a draining. vatns-vetr, m. a winter of floods, Ann. 1191 C. vatns-vígsla, u, f. consecration of water, BS. i. 97. vatns-vík, f. a creek in a lake, FmS. viii. 67. vatna-vöxtr, m. ‘water-growth,’ a flood, BS. i. 138, D. I..)">Grett. 133 A, D. n. ii. 35, passim. vatna-þytr, m. the thud, sound of falling waters, Skálda. vatns-æðr, f. a vein of water, Stj. 29, 205.
- vatn
- C. REAL COMPDS, with the root word vatn- prefixed: vatn-bátr, m. a lake-boat, Jb. 410 B. vatn-beri, a, m. = vatnsberi, Rb. (1812) 65, 66. vatn-dauðr, adj. drowned in fresh water, Grág. i. 223. vatn-dragari, a, m. a drawer of water, Stj. 358. vatn-dragi, a, m. id., FaS. iii. 21 (in a verse). vatn-dýr, n. water-animals, Al. 167. vatn-fall, n. a waterfall, stream; vatnföll deilir: a torrent, stream, í bráða-þeyjum var þar vatnfall mikit, a great torrent, D. I..)">Eg. 766; lítið v., 134; var v. þat fullt af fiskum, FmS. i. 253; svá mikit v. sem áin Níð er, v. 182; deilir norðr vatnföllum til héraða, Ísl. ii. 345; er vatnföll deila til sjóvar, D. I..)">Eg. 131, Grág. i. 440; með öllum vatnföllum, D. I..)">Nj. 265: of rain, fyrir vatnfalli ok regni, Gullþ. 8; vatnfall fylgði hér svá mikit ór lopti, torrents of rain, Gísl. 105, FmS. x. 250. vatn-fátt, n. adj. short of water, Landn. 34, FmS. ix. 45. vatn-fiskr, m. a fresh-water fish, FS. 165. vatn-gangr, m. a swelling of water, Vápn. 24. vatn-horn, n. a water-horn, as church inventory, Vm. 110. vatn-kakki, a, m. = trapiza, q. v.; gékk hann til vatnkakka ok þó sér, Korm. 24. vatn-karl, m. a jug, Stj. 153, D. I. i. 597, Dipl. v. 18; vatnkarlar fjórir, könnur sextán, iii. 4, Rb. (of the zodiacal Aquarius). vatn-kálfr, m. dropsy; þá sótt er heitir idropicus, þat köllu vér vatnkálf, Hom. 25, 150; hann er góðr við vatnkálfi, Hb. 544. 39. vatn-ker, vatn-kerald, vatn-ketill, n. a water-jug …, Grág. ii. 397, Stj. 311, D. I..)">Nj. 134, Ísl. ii. 410, FmS. xi. 34, Ám. 29, Vm. 35. vatn-lauss, adj. = vatnslauss, Al. 172, Stj. 194. vatn-legill, m. a water-jug, Stj. 128. vatn-leysi, n. lack of water, Al. 173. vatn-ormr, m. a water-serpent, Al. 168; Hercules sigraði v. (the Hydra), MS. 732. 17: a pr. name, Mork. vatn-rás, f. = vatnsrás, Stj. 58, 642. Ísl. ii. 92. vatn-skjóla, u, f. a water-skeel, pail, D. I. i. 225. vatn-staðr, m. a water-place, 655 xxviii. 2. vatn-torf, n. soaked turf, Ísl. ii. 412. vatn-trumba, u, f. a water-pipe, Hom. 131. vatn-veita, u, f. = vatnsveita, a drain, water-trench, Grág. ii. 289, Stj. 498. vatn-viðri, n. = vátviðri, BS. i. 245. vatn-vígsla, u, f. the consecrating streams and wells, of bishop Gudmund, BS. i. vatn-ærinn, adj. plentiful as water, abundant; vatnærin hef ek vitni, Sighvat.
Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚢᛅᛏᚾ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements
Abbreviations used:
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- cp.
- compare.
- Dan.
- Danish.
- Engl.
- English.
- gen.
- genitive.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- Gr.
- Greek.
- Hel.
- Heliand.
- Icel.
- Iceland, Icelander, Icelanders, Icelandic.
- l.
- line.
- L.
- Linnæus.
- Lat.
- Latin.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- O. H. G.
- Old High German.
- pl.
- plural.
- qs.
- quasi.
- S.
- Saga.
- sing.
- singular.
- Swed.
- Swedish.
- Teut.
- Teutonic.
- f.
- feminine.
- pref.
- preface.
- q. v.
- quod vide.
- v.
- vide.
- etc.
- et cetera.
- North. E.
- Northern English.
- esp.
- especially.
- plur.
- plural.
- adj.
- adjective.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- ch.
- chapter.
- medic.
- medicine, medically.
- part.
- participle.
- v. l.
- varia lectio.
- pr.
- proper, properly.
- þ.
- þáttr.
Works & Authors cited:
- Clem.
- Clements Saga. (F. III.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Eluc.
- Elucidarium. (F. II.)
- K. Þ. K.
- Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
- Rb.
- Rímbegla. (H. III.)
- Vm.
- Vilkins-máldagi. (J. I.)
- Dropl.
- Droplaugar-sona Saga. (D. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Gm.
- Grímnis-mál. (A. I.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hkv.
- Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
- Orkn.
- Orkneyinga Saga. (E. II.)
- Finnb.
- Finnboga Saga. (D. V.)
- Landn.
- Landnáma. (D. I.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- Am.
- Atla-mál. (A. II.)
- Ann.
- Íslenzkir Annálar. (D. IV.)
- Art.
- Artus-kappa Sögur. (G. II.)
- Barl.
- Barlaams Saga. (F. III.)
- B. K.
- Björgynjar Kálfskinn. (J. II.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- D. N.
- Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)
- Jb.
- Jóns-bók. (B. III.)
- O. H. L.
- Ólafs Saga Helga Legendaria. (E. I.)
- Pm.
- Pétrs-máldagi. (J. I.)
- Post.
- Postula Sögur. (F. III.)
- Skálda
- Skálda. (H. I.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Vkv.
- Völundar-kviða. (A. II.)
- Al.
- Alexanders Saga. (G. I.)
- Ám.
- Auðunnar-máldagi. (J. I.)
- D. I.
- Diplomatarium Islandicum. (J. I.)
- Dipl.
- Diplomatarium. (J. I.)
- Gullþ.
- Gull-Þóris Saga. (D. II.)
- Hb.
- Hauks-bók. (H. IV.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Korm.
- Kormaks Saga. (D. II.)
- Mork.
- Morkinskinna. (E. I.)
- Vápn.
- Vápnfirðinga Saga. (D. II.)