Bjoða

Betydningen af oldnorske ordet "bjoða"

Som defineret af Cleasby & Vigfusson Old Norse til English ordbog:

Oldnorske ordet bjoða kan betyde:bjoða

bjoða

bauð, buðu, boðit; pres. byð; pret. subj. byða; pret. sing. with the suffixed negative, bauðat, Edda 90 (in a verse); the obsolete middle form buðumk, mibi obtulit, nobis obtulerunt, occurs in Egil Höfuðl. 2; [Ulf. biudan; A. S. biodan; Engl. bid; Germ. bieten; Swed. biuda; Dan. byde]:—Lat. offerre, proferre, with dat. of the person, acc. of the thing:

bjoða

I. to bid, offer; þeir höfðu boðit honum laun, they had offered him rewards, FmS. i. 12; Þorsteinn bauð at gefa Gunnlaugi hestinn, Ísl. ii. 213; b. grið, to offer pardon, FmS. i. 181; þeir buðu at gefa upp borgina, ix. 41; bauð hann þeim, at göra alla bændr óðalborna, i. 20; býðr, at hann muni görast hans maðr, xi. 232; en ek býð þér þó, at synir mínir ríði með þér, Nj. 93; Írar buðu sik undir hans vald, FmS. x. 131.

bjoða

2. reflex, to offer oneself, volunteer one’s service; buðusk honum þar menn til fylgðar, FmS. ix. 4; mun ek nú til þess bjóðask í sumar á þingi, Ld. 104, SkS. 510; þeim er þá býðsk, Grág. i. 284; Þóroddr bauðsk til þeirrar farar, Hkr. ii. 247; ef þú býðsk í því, FmS. xi. 121.

bjoða

3. metaph., b. ófrið, ójöfnuð, rangindi, liðsmun, of ill usage, Ld. 148, Rb. 418; b. e-m rangt, to treat one unjustly, Hom. 155: with an adverb, b. e-m sæmiliga, to treat one in seemly sort, Ld. 66; b. á boð e-s, to outbid one, n. G. l. iii. no. 49.

bjoða

II. to bid, invite, cp. boð, a banquet; prob. ellipt., hospitality or the like being understood; Özurr bauð þeim inn í búðina at drekka, Nj. 4; heim vil ek b. þér í sumar, 93; honum var boðit til boðs, 50; hann bauð þá þegar þar at vera Gizuri Hallssyni, BS. i. 128; gékk Bárðr móti honum ok fagnaði honum, ok bauð honum þar at vera, Eg. 23; b. mönnum til boðs, to bid guests to a banquet, wedding, or the like, Ld. 104.

bjoða

III. to bid, order, Lat. imperare, cp. boð, bidding; sem lög buðu, as the law prescribed, FmS. i. 81; svá bauð oss Guð, Post. 645. 88; b. af landi, to order one out of the land, make him an outlaw, FmS. vii. 20; b. af embætti, to depose, Sturl. ii. 119; b. út, a Norse milit. term, to call out, levy, cp. útboð, a levy; b. út leiðangri, b. út liði, skipum, to levy troops, ships, FmS. i. 12, 61, vi. 219, 251, 400, x. 118, Eg. 31, cp. n. G. l. i. ii; b. e-m crendi, to commit a thing to one’s charge, FmS. vii. 103; b. varnað á e-u, or b. til varnanar, to forbid, xi. 94, Edda 59: with prepp., b. e-m um (cp. umboð, charge), to delegate to one, commit to one’s charge; þeim manni er biskup hefir um boðit, at nefna vátta, K. Þ. K. 64; þess manns er biskup bauð um at taka við fé því, K. Á. 96, SkS. 460 B; hann keypti til handa Þorkatli þá hluti er hann hafði um boðit, the things that he had given charge about, Grett. 102 A; Hermundr bauð nú um Vermundi, at vera fyrir sína hönd, Rd. 251.

bjoða

2. eccl. to proclaim, announce, esp. as rendering of mid. Lat. praedicare; b. sið, trú, Kristni, to proclaim, preach a new religion, Nj. 156, 158, FmS. i. 32; b. messudag, sunnudag, to proclaim a holy day, n. G. l. i. 348.

bjoða

IV. of a mental state, to bode, forebode; e-m býðr hugr (cp. hugboð, foreboding), one’s heart bodes, FmS. v. 38, 24, Eg. 21; mér býðr þat eitt í skap (my heart bodes), at þú verðir meira stýrandi en nú ertu, BS. i. 468; mér byðr þat fyrir, which makes me forbode, FmS. ii. 193; e-m býðr hugr við (whence viðbjóðr, dislike), to abhor, dislike; er honum hafði lengi hugr við boðit, BS. i. 128.

bjoða

2. imperS., mér býðr ávallt hita (acc.) er ek kem í þeirra flokk, a boding comes over me, i. e. I feel uneasy, whenever …, FmS. iii. 189; mér bauð ótta (acc.), I felt a thrilling, BS. i. 410; b. úþekt, to loathe, Grett. 111 A; b. þekt, to feel pleasure; bauð þeim mikla þekt er þeir sá líkit, BS. i. 208: the phrase, e-m býðr við at horfa, of a frame of mind, to be so and so minded; miklir eru þér frændr borði, ef yðr býðr svá við at horfa, Band. 7 (MS. 2845).

bjoða

β. the phrase, þat býðr, it beseems, becomes; eptir þat fer veizla fram, eptir því sem býðr, as is due, FmS. x. 15, Fb. l. c. has byrjaði; sem býðr um svá ágætan höfðingja, FmS. x. 149.

bjoða

V. with prepp.; b. fram, Lat. proferre, to produce; b. fram vitni, to produce a witness, Eg. 472; með fram boðnum fégjöfum, Sturl. iii. 232; b. upp, b. af hendi, to give up, leave off; þá býðr hann upp hornit, gives up the horn, will not drink more, Edda 32; b. undan, a law term, to lay claim to; er þá kostr at b. undan þeim manni varðveizluna fjárins, Grág. i. 196; eigi skal undan manni b., áðr undir mann kemr féit, id.; cp. the following chapter, which treats ‘um undan-boð fjár;’ nú eru þeir menn svá þrír, at eigi býðr undan fjárvarðveizluna, viz. who are privileged guardians of the property of a minor, viz. father, brother, mother, and who cannot be outbidden, 192; b. við, a trade term, to make a bid; b. við tvenn verð, to bid double, Ld. 146; ek býð þér jafnmörg stóðhross við, id.; at þú byðir Rúti bróður þínum sæmiliga, 66; kaupa svá jörð sem aðrir menn b. við, n. G. l. i. 95: b. fyrir is now more usual.

bjoða

VI. part. pasS. boðinn used as an adj., esp. in the alliterative phrase, vera boðinn ok búinn til e-s, to be ready and willing to do a thing, to be at one’s service; skulu vér bræðr vera búnir ok boðnir til þess sem þér vilit okkr til nýta, Eg. 50; til þess skal ek boðinn ok búinn at ganga at þeim málum fyrir þina hönd, Ld. 792.

Mulig runeindskrift i yngre futhark:ᛒᛁᚢᚦᛅ
Yngre futhark runer blev brugt fra det 8. til det 12. århundrede i Skandinavien og deres oversøiske bosættelser