Dæmi
Old Norse Dictionary - dæmi
Betydningen af oldnorske ordet "dæmi"
Som defineret af Cleasby & Vigfusson Old Norse til English ordbog:
Oldnorske ordet dæmi kan betyde:dæmi
- dæmi
- n., usually in pl., [dómr.]
- dæmi
- 1. an example, case; hörð dæmi, a hard fate, Hkv. 2. 2; úlfa d., the case (doings) of wolves, Hðm. 30; kvenna d., womanish example, behaving like a woman, Þorst. St. 52; at mér verði vargsins d., Band. (MS.) 35: in plur., forn dæmi ok siðu foreldra sinna (cp. the Germ. weisthümer, alterthümer), old tales and customs of their forefathers, Fagrsk. ch. 219; þessi dæmi (i. e. verses) öll eru kveðin um þenna atburð, Mork. 114; þó hafa mörg dæmi orðið í forneskju, many things have happened in olden times, Ó. H. 73 (margs d., FmS. iv. 172, less correctly), cp. dæmi-saga; spekingr at viti ok at öllu fróðr, lögum ok dæmum (old lore, tales), mannfræði ok ættfræði, FmS. vii. 102; Ari prestr hinn Fróði, er mörg d. spakleg hefir saman töld, BS. i. 145, cp. also Barl. 47, 73, 112; hence fá-dæmi, an unexampled, portentous thing; eins dæmi, in the proverb, eins dæmin eru vest, viz. a singular, unexampled fate is the worst: used even of pictures, a story represented by drawing, Pm. 122: gramm. a citation, proof, nú skal láta heyra dæmin, now let us hear the proofs, Edda 49; þessi dæmi (those references) ok nóg önnur, Anecd. 6, 15, 18, 21; draga dæmi af bókum, SkS. 468.
- dæmi
- β. example, generally; djarfari en d. eru til, FmS. iv. 311; vita dæmi til e-s, Róm. 234; umfram d., or dæmum, unexampled, portentous, Stj. 143, FmS. i. 214, viii. 52; svá sem til dæmis at taka, to take an example. Mar. 40, BS. ii. 116; hence the mod. adverb, til dæmis (commonly written short t.d. = e. g.), for example; sem d. finnask, Fagrsk. ch. 9, Barl. 50; meir en til dæma, beyond example, Stj. 87, 167, 179.
- dæmi
- γ. example for imitation (eptir-dæmi, example); eptir dæmum Kristinna manna, FmS. v. 319; eptir þínum dæmum, Niðrst. 4; d. dæmi af e-u, to take example by it, Greg. 134.
- dæmi
- 2. judgment, only in compds as, sjálf-dæmi, rétt-dæmi, justice, etc.
- dæmi
- COMPDS: dæmafátt, dæmafróðr, dæmalauss, dæmamaðr.
Mulig runeindskrift i yngre futhark:ᛏᛅᛘᛁ
Yngre futhark runer blev brugt fra det 8. til det 12. århundrede i Skandinavien og deres oversøiske bosættelser
Forkortelser brugt:
- l.
- line.
- n.
- neuter.
- pl.
- plural.
- ch.
- chapter.
- cp.
- compare.
- Germ.
- German.
- gramm.
- grammar.
- i. e.
- id est.
- m.
- masculine.
- plur.
- plural.
- S.
- Saga.
- v.
- vide.
- viz.
- namely.
- e. g.
- exempli gratia.
- mod.
- modern.
- s. v.
- sub voce.
- etc.
- et cetera.
Værker & Forfattere citeret:
- Anecd.
- Anecdoton. (H. II.)
- Band.
- Banda-manna Saga. (D. II.)
- Barl.
- Barlaams Saga. (F. III.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Fagrsk.
- Fagrskinna. (K. I.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Hðm.
- Hamðis-mál. (A. II.)
- Hkv.
- Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
- Mork.
- Morkinskinna. (E. I.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Pm.
- Pétrs-máldagi. (J. I.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Mar.
- Maríu Saga. (F. III.)
- Róm.
- Rómverja Saga. (E. II.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Greg.
- Gregory. (F. II.)
- Niðrst.
- Niðrstigningar Saga. (F. III.)