Háttr

Betydningen af oldnorske ordet "háttr"

Som defineret af Cleasby & Vigfusson Old Norse til English ordbog:

Oldnorske ordet háttr kan betyde:háttr

háttr

m., gen. háttar, dat. hætti, pl. hættir, acc. háttu, [akin to hagr, qs. hagtr], manner, habit:

háttr

I. a mode of life, habit; ríkra manna háttr, Nj. 268; fara vel með sínum háttum, to conduct oneself well, Eg. 65; ráða sjálfr háttum sínum, to be one’s own master, Fms. vii. 199; fornmennis-háttr, ii. 59; riddaraligr háttr, x. 230; víkinga-háttr, Fb. i. 412; þat er háttr Skálda at (it is the fashion of poets to) lofa þann mest er þá eru þeir fyrir, Hkr. (pref.): hátta-góðr, adj. well-mannered, Eb. 258: halda teknum hætti, to go on in one’s usual way, persevere, Fb. ii. 85, Eb. 77.

háttr

2. conduct; vanda um háttu manna, Fb. ii. 37.

háttr

II. a mode, way of doing a thing; kunna hátt á e-u, to know how to do a thing, Barl. 101:—answering to Lat. hoc modo, hunc ad modum, hann reist örn á baki honum með þeima hætti, at …, Hkr. i. 108; hann stóð upp ok svaraði erendi konungs með þessum hætti (as follows), Fms. i. 33; með hverjum hætti, in what manner? how? með ymsum hætti, etc.

háttr

2. appearance, manner; hversu vóru þeir menn í hátt, how did those men look? Stj. 396; jörðin ok dýrin ok fuglarnir höfðu saman eðli í sumum hlutum, en þó ólík at hætti, but unlike in manners, Edda 144 (pref.): manner, kind, sá er annarr háttr jarldóms, n. G. l. ii. 403.

háttr

3. moderation, measure; ágirni kann engan hátt, Hom. 18; hófsemi er háttr alls lífs, 28.

háttr

4. adverbial usages answering to Lat, -modi in hujusmodi, ejusmodi:

háttr

α. gen., mikils háttar, Fms. vi. 20, 144, 229, viii. 198, x. 234; lítils háttar, insignificant, vi. 7, 229, viii. 198; minna háttar, i. 160; alls-háttar, of every kind, iii. 184; nokkurs háttar, in some way, Stj. 178; þess-háttar, of that kind, Edda 149 (pref.), passim; engis-háttar, in nowise, Stj. 81; margs-háttar, of many kinds, Stj. passim.

háttr

β. acc., á allan hátt, in every respect, Bs. i. 857; á engan hátt, by no means; á ymsan hátt, in various respects; á hvárigan hátt, etc.

háttr

γ. eptir hætti, duly, tolerably, as may be expected.

háttr

III. a metre; þenna hátt fann fyrst Veili, Edda (Ht.) 131; þeir létu vera fimm vísur með hverjum hætti, Orkn. 304, cp. Edda (Ht.) passim; eptir hætti, in the proper metre, Edda 131. Names of metres, Kviðu-háttr, the epic metre (as the Völuspá), Skálda; Ljóða-h. or Ljóðs-h., the trimeter in old saws and didactic poems (as the Háva-mál); Mála-h., Ref-hvarfa-h., Orðskviða-h., Draugs-h., Flagða-h., Dýri-h., Nýi-h., Álags-h., Hátt-lausa: derived from the names of men, Egils-h., Braga-h., Torf-Einars-h., Fleins-h.; Núfu-h., Edda; of countries, Grænlenzki-h., expounded in Edda (Ht.) and Háttat. Rögnvalds, Skálda: a saying is called máls-háttr.

háttr

COMPDS: háttaföll, háttalykill, háttaskipti, háttatal.

Mulig runeindskrift i yngre futhark:ᚼᛅᛏᛏᚱ
Yngre futhark runer blev brugt fra det 8. til det 12. århundrede i Skandinavien og deres oversøiske bosættelser