Orka

Dictionnaire vieux norrois - orka

Signification du mot vieux norrois "orka"

Comme défini par le dictionnaire vieux norrois-anglais de Cleasby & Vigfusson :

Le mot vieux norrois orka peut signifier :orka

orka
að, [qs. vorka, akin to verk, cp. also yrkja; Ulf. waurkjan = ποιειν, ἐργάζεσθαι; and the pret. worahto on the Runic stone in Tune; A. S. weorcjan; Engl. work]:—to work, but only used in a limited sense, for vinna (q. v.) is the general word: to work, perform, be able to do, manage, önnur vann allt þat er hón orkaði, the other worked (vann) all that she could (orkaði), Dropl. 4; ek mun hjálpa þér allt slíkt sem ek orka, FmS. i. 213; ek þarf eigi meira forvirki en þetta lið orkar, Hrafn. 5; móður sína á maðr fyrst fram at færa, en ef hann orkar betr …, Grág. i. 232; treysta ek á sem ek orkaða, FmS. v. 301; ek orka tólf punda þunga (I can carry twelve pounds weight), en hestr minn berr fjögurra lesta byrði, BæR. 18; svá skal gerða þann garð sem búar sjá at hann má orka á þrem sumrum, Grág. ii. 331.
orka
2. with dat.; þó hyggsk hann einn munu öllu orka, FmS. xi. 267; þótti öllum undr, hverju hann gat orkat, Grett. 125 A; allt þat lið er vápnum mátti orka, Fagrsk. 176; líkneskjum þeim, er ek veit eigi hverju orkat hafa, FmS. ii. 265; skal hann á einum degi kveðja alla, ef því má orka (if he can), Grág. (Kb.) i. 162; hann mátti engu á orka, he could do nothing, FmS. vii. 270; sá er ölverki orkar Ásar, Kormak; orka þrek, Orkn. (in a verse); orkaði hón vel þeim langa veg, she proceeded well on her long journey, MaR.
orka
3. with gen. of the thing; o. e-m e-s, to cause, effect; mér orkar þat margra vandræða, FS. 21; á skip skal skriðar orka, en skjöld til hlifa, mæki höggs, en mey til kosta, a ship shall be worked for sailing …, a maid for giving away, Hm. 81; orka e-m frægðar, to give glory to one, Edda (in a verse); hvar skal ek þess orka, FaS. iii. 72; orka e-m til þarfa, to work for one’s good, Eg. (in a verse): in the saw, jafnan orkar tvímælis þó hefnt sé, revenge works dissent, Nj. 68; allt orkar tvímælis þá gört er, 139; þetta mun orka tíðinda, this will make a story, Fb. ii. 270:—to summon, call upon, orka orða á e-n, to make one speak, accost; þá er menn orkuðu orða á hann, FmS. iv. 165 (ortu orða á hann, from yrkja, Ó. H. l. c.); ef menn tveir eigu land, ok vill annarr-tveggi orka lands-deildar á annan, Grág. ii. 253; en hverr er átt hefir skal orka heimildar á seljanda sinn, shall call on the seller to shew his title, 216; hann orkar á Óla til atkvæðis ok órræða um þetta mál, FmS. xi. 33.
orka
II. with prepp.; orkum ekki á þá fyrri, let us not be the first to use force, attack them, Grett. 119 A; þó hann orkaði á jörðina, though he tilled the earth, VeR. 5; var þat þó lengi at eigi orkaði eldr á Þórólf, that the fire could not work, had no effect on Th.’s body, Eb. 316: orka at e-u, to act, proceed with, execute; svá skal þar orka at kaupi ok at sölu sem annars staðar var tínt, Grág. ii. 246; þeir ræða nú um með sér, hversu at skal orka, what is to be done? Ld. 242; orkuðum (aurkoðom Cd.) at auðnu, we tried our fortune, Am. 96; orka til e-s, to prepare, = afla til e-s, orka til veizlu, to give a banquet. FaS. iii. 66:—to stride, walk proudly, þeir á jökla orka austr, they strode eastwards on the ice, Skiða R. 53: from the pret. orkaði (ꜹrkaði) was afterwards formed another verb arka, to stride (prop. to strive) on one’s journey.
orka
III. reflex., ekki orkaðisk á, no work was done, FmS. iv. 328, v. l.; honum þótti seint á orkask, vi. 77:—at orkask = orka at e-u, hversu hann skyldi at orkask at segja föður sínum þessi tíðendi, xi. 15:—fyrir þá skuld, at þau hefði sjálf orkask hugar á (made up their minds) at bæta meinbugi sína, Grett. 162 A; láttu þeygi orkask at vistarinnar, 677. 12; hann orkaðisk (he strove) at forðask rangar hugrenningar, Hom. (St.)
orka
2. part. as subst.; orkandi, the worker, mighty; Guð er alls orkandi, all-powerful, 645. 50; Satan alls ílls orkandi, Niðrst. 7.

Inscription runique possible en futhark jeune :ᚢᚱᚴᛅ
Les runes du futhark jeune ont été utilisées du 8ème au 12ème siècle en Scandinavie et dans leurs colonies à l'étranger

Entrées similaires :

Abréviations utilisées :

A. S.
Anglo-Saxon.
cp.
compare.
Engl.
English.
f.
feminine.
gl.
glossary.
l.
line.
n.
neuter.
pl.
plural.
pret.
preterite.
qs.
quasi.
q. v.
quod vide.
S.
Saga.
s. v.
sub voce.
Ulf.
Ulfilas.
v.
vide.
dat.
dative.
gen.
genitive.
l. c.
loco citato.
m.
masculine.
Cd.
Codex.
prop.
proper, properly.
R.
Rimur.
reflex.
retlexive.
v. l.
varia lectio.
part.
participle.
subst.
substantive.

Œuvres & Auteurs cités :

Bær.
Bærings Saga. (G. II.)
Dropl.
Droplaugar-sona Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Hrafn.
Hrafnkels Saga. (D. II.)
Fagrsk.
Fagrskinna. (K. I.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
Kb.
Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Orkn.
Orkneyinga Saga. (E. II.)
Edda
Edda. (C. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Hm.
Hává-mál. (A. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Ó. H.
Ólafs Saga Helga. (E. I.)
Am.
Atla-mál. (A. II.)
Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Th.
Theophilus. (F. III.)
Ver.
Veraldar Saga. (E. II.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Niðrst.
Niðrstigningar Saga. (F. III.)
➞ Voir toutes les œuvres citées dans le dictionnaire

Back