Orka
Dictionnaire vieux norrois - orka
Signification du mot vieux norrois "orka"
Comme défini par le dictionnaire vieux norrois-anglais de Cleasby & Vigfusson :
Le mot vieux norrois orka peut signifier :orka
- orka
- að, [qs. vorka, akin to verk, cp. also yrkja; Ulf. waurkjan = ποιειν, ἐργάζεσθαι; and the pret. worahto on the Runic stone in Tune; A. S. weorcjan; Engl. work]:—to work, but only used in a limited sense, for vinna (q. v.) is the general word: to work, perform, be able to do, manage, önnur vann allt þat er hón orkaði, the other worked (vann) all that she could (orkaði), Dropl. 4; ek mun hjálpa þér allt slíkt sem ek orka, FmS. i. 213; ek þarf eigi meira forvirki en þetta lið orkar, Hrafn. 5; móður sína á maðr fyrst fram at færa, en ef hann orkar betr …, Grág. i. 232; treysta ek á sem ek orkaða, FmS. v. 301; ek orka tólf punda þunga (I can carry twelve pounds weight), en hestr minn berr fjögurra lesta byrði, BæR. 18; svá skal gerða þann garð sem búar sjá at hann má orka á þrem sumrum, Grág. ii. 331.
- orka
- 2. with dat.; þó hyggsk hann einn munu öllu orka, FmS. xi. 267; þótti öllum undr, hverju hann gat orkat, Grett. 125 A; allt þat lið er vápnum mátti orka, Fagrsk. 176; líkneskjum þeim, er ek veit eigi hverju orkat hafa, FmS. ii. 265; skal hann á einum degi kveðja alla, ef því má orka (if he can), Grág. (Kb.) i. 162; hann mátti engu á orka, he could do nothing, FmS. vii. 270; sá er ölverki orkar Ásar, Kormak; orka þrek, Orkn. (in a verse); orkaði hón vel þeim langa veg, she proceeded well on her long journey, MaR.
- orka
- 3. with gen. of the thing; o. e-m e-s, to cause, effect; mér orkar þat margra vandræða, FS. 21; á skip skal skriðar orka, en skjöld til hlifa, mæki höggs, en mey til kosta, a ship shall be worked for sailing …, a maid for giving away, Hm. 81; orka e-m frægðar, to give glory to one, Edda (in a verse); hvar skal ek þess orka, FaS. iii. 72; orka e-m til þarfa, to work for one’s good, Eg. (in a verse): in the saw, jafnan orkar tvímælis þó hefnt sé, revenge works dissent, Nj. 68; allt orkar tvímælis þá gört er, 139; þetta mun orka tíðinda, this will make a story, Fb. ii. 270:—to summon, call upon, orka orða á e-n, to make one speak, accost; þá er menn orkuðu orða á hann, FmS. iv. 165 (ortu orða á hann, from yrkja, Ó. H. l. c.); ef menn tveir eigu land, ok vill annarr-tveggi orka lands-deildar á annan, Grág. ii. 253; en hverr er átt hefir skal orka heimildar á seljanda sinn, shall call on the seller to shew his title, 216; hann orkar á Óla til atkvæðis ok órræða um þetta mál, FmS. xi. 33.
- orka
- II. with prepp.; orkum ekki á þá fyrri, let us not be the first to use force, attack them, Grett. 119 A; þó hann orkaði á jörðina, though he tilled the earth, VeR. 5; var þat þó lengi at eigi orkaði eldr á Þórólf, that the fire could not work, had no effect on Th.’s body, Eb. 316: orka at e-u, to act, proceed with, execute; svá skal þar orka at kaupi ok at sölu sem annars staðar var tínt, Grág. ii. 246; þeir ræða nú um með sér, hversu at skal orka, what is to be done? Ld. 242; orkuðum (aurkoðom Cd.) at auðnu, we tried our fortune, Am. 96; orka til e-s, to prepare, = afla til e-s, orka til veizlu, to give a banquet. FaS. iii. 66:—to stride, walk proudly, þeir á jökla orka austr, they strode eastwards on the ice, Skiða R. 53: from the pret. orkaði (ꜹrkaði) was afterwards formed another verb arka, to stride (prop. to strive) on one’s journey.
- orka
- III. reflex., ekki orkaðisk á, no work was done, FmS. iv. 328, v. l.; honum þótti seint á orkask, vi. 77:—at orkask = orka at e-u, hversu hann skyldi at orkask at segja föður sínum þessi tíðendi, xi. 15:—fyrir þá skuld, at þau hefði sjálf orkask hugar á (made up their minds) at bæta meinbugi sína, Grett. 162 A; láttu þeygi orkask at vistarinnar, 677. 12; hann orkaðisk (he strove) at forðask rangar hugrenningar, Hom. (St.)
- orka
- 2. part. as subst.; orkandi, the worker, mighty; Guð er alls orkandi, all-powerful, 645. 50; Satan alls ílls orkandi, Niðrst. 7.
Inscription runique possible en futhark jeune :ᚢᚱᚴᛅ
Les runes du futhark jeune ont été utilisées du 8ème au 12ème siècle en Scandinavie et dans leurs colonies à l'étranger
Entrées similaires :
Abréviations utilisées :
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- cp.
- compare.
- Engl.
- English.
- f.
- feminine.
- gl.
- glossary.
- l.
- line.
- n.
- neuter.
- pl.
- plural.
- pret.
- preterite.
- qs.
- quasi.
- q. v.
- quod vide.
- S.
- Saga.
- s. v.
- sub voce.
- Ulf.
- Ulfilas.
- v.
- vide.
- dat.
- dative.
- gen.
- genitive.
- l. c.
- loco citato.
- m.
- masculine.
- Cd.
- Codex.
- prop.
- proper, properly.
- R.
- Rimur.
- reflex.
- retlexive.
- v. l.
- varia lectio.
- part.
- participle.
- subst.
- substantive.
Œuvres & Auteurs cités :
- Bær.
- Bærings Saga. (G. II.)
- Dropl.
- Droplaugar-sona Saga. (D. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hrafn.
- Hrafnkels Saga. (D. II.)
- Fagrsk.
- Fagrskinna. (K. I.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)
- Kb.
- Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
- Mar.
- Maríu Saga. (F. III.)
- Orkn.
- Orkneyinga Saga. (E. II.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Am.
- Atla-mál. (A. II.)
- Eb.
- Eyrbyggja Saga. (D. II.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Th.
- Theophilus. (F. III.)
- Ver.
- Veraldar Saga. (E. II.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Niðrst.
- Niðrstigningar Saga. (F. III.)