Tjá

Dictionnaire vieux norrois - tjá

Signification du mot vieux norrois "tjá"

Comme défini par le dictionnaire vieux norrois-anglais de Cleasby & Vigfusson :

Le mot vieux norrois tjá peut signifier :tjá

tjá
qs. téa; the pres. varies between several forms, tér, tjár, tjáir; pret. tjáði; imperat. té; part. téðr (analogous to sjá); tjá is a contracted form from an older tega, which only remains in the pres. reflex. tegaz, tegumk, in four instances, (see B. III): [Ulf. teihan = ἐπαγγέλλειν; Hel. tihan; O. H. G. zihan; Germ. zeigen or zeihen; cp. Engl. teach; A. S. tæcan; Lat. dicere, in-dicare; Gr. δεικνύναι; cognate or derivative is Goth. taiknjan = δεικνύναι, whence tákn, teikn, Engl. token, and so on.]
tjá
B. To shew, exhibit; er honum er téð sverð, when the sword is shewn him, Vkv. 17 (Bugge); sýndi hón ok téði bónda sínum þann möttul, Stj. 199; sá skal fyrri tjá vátta sína fyrir dóms-mönnum, er …, Gþl. 372; lypti hón skautin brott af höfðinu, tjándi sína ásjónu, Mar.; hann tjáir mikinn heiðr sinnar risnu, Rb. 196; hann tér sinn ham af sínum líkam á vetrar-tíma, Stj. 97; oss tæjandi Kristni frægja, shewing to us, Gd. 44; þeir báru út pell ok silki ok marga dýrgripi, ok tjáðu fyrir þeim (and shewed it to them) ok báðu þá eptir sækja, FaS. iii. 99; teer ok endrfórnar, offers and presents, Stj. 50; þeir kvóðusk engan varning hafa meir enn þeir höfðu tét, D. n. i. 147.
tjá
2. in the phrase, tjá tanna, or tega tanna, to shew the teeth, i. e. to smile, cp. Dan. trœkke paa smile-baandet; ek má eigi tjá tanna né nökkura gleði fá, Bær. 14; við þessi tíðendi úgladdisk Guítalin konungr svá at hann tjáði ekki tanna, Karl. 382; tenn honum tegask (teygiaz Cod. less correct) er honum er téð sverð, Vkv. 17 (Bugge); traulla má ek of teia (sic Cod.) tanna, sízt faðir þinn fastnaði þik blota-manni, Kormak 162 (in a verse).
tjá
3. to shew, grant; þann góðvilja er þér hafit mér téð, FaS. iii. 315; ok frelsi þat er Guð hefir tjáð (granted) hverjum, H. E. i. 243; tjá e-m tillæti, to shew one a kindness, Stj. 137; tjá e-m þjónustu, to pay homage to, Norske Saml. v. 98.
tjá
4. to mark, note; eptir því sem jafnan hefir fyrir yðr tjáð verit, FmS. viii. 101, v. l.; í þessum fám orðum tér (teer Cod.) fyrr-nefndr spámaðr, Stj. 29; Níuvikna-fasta tér herleiðingar-tíma Israels fólks, 49; tjár ok presenterar, id.; tér ok sýnir, 71; sýndi hón ok téði bónda sínum þann sama möttul, 199; sýnisk enn ok teez (= tésk), 288.
tjá
II. to tell, report, relate; þeir tjáðu þat fyrir honum, at …, FmS. i. 220; tjá ok telja fyrir honum stórmerki Guðs, ii. 157; hann tjáði fyrir konu sinni ok dóttur at Hrafn væri úskapgæfr, vi. 109; var þat tjáð fyrir honum at hann skyldi vera erkibiskup, x. 160; ræðir Veseti mál sitt, ok tjár á þessa leið, xi. 84; tjáði málit fyrir honum vel um stýrimanninn, Glúm. 324; Gunnarr tjáði hversu vel þeim hafði farit, Nj. 71; þá hluti er þar görðusk téða (told) ek þér í fyrra bréfi, Al. 165; té (imperat.) honum innvirðuliga allt okkat tal, Stj. 261; þá tjáða (teede v. l.) ek þeim eigi mitt nafn Adonay, 265; mun ek nú tína þér ok tjá minn harm ok angr, Bær. 14; þetta tjáir Stúfr skáld, Hkr. iii. 72; þeir téðu oss með bréfum, H. E. i. 429; góðir menn hafa oss téð ok váru ráði, 433; svá var sagt at þessir menn hefði þat tjáð ok ráðit Skúla jarli, at …, FmS. ix. 325; sem nú var tjáð ok sagt, xi. 130.
tjá
III. paraphrast., hann tegaz sækja mik, Hallfred; þeir tegask görva Ólaf fjörvaltan, Sighvat; nú tegaz öld at sækja, Orkn. (in a verse); ek tegumk at drekka, Eb. (in a verse).
tjá
IV. reflex., þar sýnisk ok tésk (teez Cod.) enn sá staðr, Stj. 105; téðisk fótleggrinn brotinn, BS. i. 889; hann lét taka bréf Þorsteins bónda, í hverju tjásk má (may be seen) hans sögn ok vitnisburðr, Dipl. ii. 5; tésk (teez) ok auðsýnisk, Stj. 71; tésk (teez) ok sýnisk, 28.

Inscription runique possible en futhark jeune :ᛏᛁᛅ
Les runes du futhark jeune ont été utilisées du 8ème au 12ème siècle en Scandinavie et dans leurs colonies à l'étranger

Abréviations utilisées :

A. S.
Anglo-Saxon.
cp.
compare.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ.
German.
gl.
glossary.
Goth.
Gothic.
Gr.
Greek.
Hel.
Heliand.
imperat.
imperative.
l.
line.
Lat.
Latin.
m.
masculine.
n.
neuter.
O. H. G.
Old High German.
part.
participle.
pres.
present.
pret.
preterite.
qs.
quasi.
reflex.
retlexive.
S.
Saga.
Ulf.
Ulfilas.
v.
vide.
Cod.
Codex.
Dan.
Danish.
i. e.
id est.
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
v. l.
varia lectio.
pl.
plural.

Œuvres & Auteurs cités :

D. N.
Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Gþl.
Gulaþings-lög. (B. II.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Rb.
Rímbegla. (H. III.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Vkv.
Völundar-kviða. (A. II.)
Bær.
Bærings Saga. (G. II.)
Karl.
Karla-magnús Saga. (G. I.)
H. E.
Historia Ecclesiastica Islandiae. (J. I.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Al.
Alexanders Saga. (G. I.)
Glúm.
Víga-Glúms Saga. (D. II.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Orkn.
Orkneyinga Saga. (E. II.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Dipl.
Diplomatarium. (J. I.)
➞ Voir toutes les œuvres citées dans le dictionnaire

Back