Týja
Dictionnaire vieux norrois - týja
Signification du mot vieux norrois "týja"
Comme défini par le dictionnaire vieux norrois-anglais de Cleasby & Vigfusson :
Le mot vieux norrois týja peut signifier :týja
- týja
- tæja, tjóa, and tjá, the forms of this verb vary: tæja, tæjar tæja make a rhyme, Pd. 18; pres. tœr, pret. tœði, part. neut. tœð: týja, týr, týði: tjóa, pres. tjóar, pret. tjóaði or tjóði, see below B: and lastly, tjá, pres. té, tér (mod. tjái), pret. téði, part. téðr, téð: with neg. suff. tær-a, does not, FmS. vii. (in a verse): [Ulf. taujan = ποιειν; tawidon on the Golden horn; A. S. tawjan; O. H. G. zawian; Germ. thun; Dutch touwen.]
- týja
- B. Prop. to do, work; but here göra (q. v.) has in the Scaudin. taken the place of tæja, it is therefore only used in the sense,
- týja
- II. to help, assist, with dat. or absol.; at tœja Kleppjárni, Ísl. ii. 482 (Heiðarv. S.); þeir menn er tæðu máli Þorsteins, Ísl. ii. 305; þú tæðir mér, Drottinn ok huggaðir mik, 655 v. 2; tæja sjúkum ok vúluðum, 645. 93; þat góz eptir verðr skal ek töja (bestow on) guðs móður, Mar.; ef þú vilt tæja honum, Clem. 56; Guðs mildi tæði málum hans, 45; hamingjan lét enn eigi seinat sér at töja honum, Al. 139; hirð er tæði honum vel, FmS. vi. 317 (in a verse); Kristr tær hodda hristi …, Lex. Poët.; at týjanda Guði = Deo auxiliante, Hom. 27; árnendr várir ok týiendr (töyiendr Cod.), 149; sá er öðrum vill týja til orrostu, 42; segir þat mest týja, at eigi hafi Guð nauðga þjónustu, O. H. l. 42; týja svá göfuglegri bæn, Hom. 1; opt hefir höfðingjum mikit tjóað at berjask at eins með frameggjan, Al. 5; kölluðu þeir á Jacobum, at þeir kæmi til at tjá þeim, 656 C. 2; Drottinn várr té (subj.) oss til þess, at vér megim, Hom. 90: recipr., téisk at báðir, help one another! H. E. i. 245.
- týja
- 2. to avail; ok tör þat því at eins, ef hann vissi eigi, at, … it avails only in the case that he knew not, Grág. i. 315; þat týr ekki, boots not, avails not, or týði ekki, it was of no avail, eigi tør bónda sjá bjorgkviðr, 431; ek vissa at mér myndi ekki týja at forðask þik, Eg. 165; eyfit týr þótt skyndi seinn, a saying (see eyvit); ekki týr yðr nú at tauta eðr tutla, FmS. viii. 234 (tjár, Fb. ii, l. c.); hvárki tæði (týði, Hkr. l. c.; tjáði, FmS. v, l. c.) bæn manna né féboð, Ó. H. 190; konungr var svá reiðr at henni týði ekki at biðja, Hkr. i. 100; allir löttu Sigurð jarl í at ganga ok týði ekki (tjáði, v. l.), Nj. 271; lítið týr oss at mæða líkam várn í föstum, Hom. 73; hvat mun mér týja at eggja þá menn, what need I? FmS. viii. 136 (tjá, v. l.); ok er hón sá at eigi týði at flytja þetta mál lengra, þá hætti hón, xi. 288 (v. l.); sem hann sá at ekki týði þar at standa, Str. 42; Þorvaldr lét ekki tjóa at sakask um verkit, Glúm. 374; mun mik ekki tjóa at letja, Nj. 16; eigi mundi tjóa at brjótask við forlögunum, FS. 20; at ekki moni tjóa, FaS. i. 364; ekki mun tjóa at göra þat, FmS. ii. 194 (v. l.); eigi þykkir oss þat tjóa, Gullþ. 20; veit ek eigi hvat þat mon tjóa, Mork. 194; Baglar sá at ekki tjóaði (tjóði) eptir at halda, FmS. ix. 13 (v. l. 7); ok tjóaðí ekki fyrir-tölur hans, x. 301; hefir ek um talat ok tjóar mér eigi, FS. 60; eggjat væri nú ef nökkut tjóaði, 4; þeir biðja at … ok tjóar ekki, Glúm. 390; tjóði honum alls ekki, Str. 42; ekki tjóar skriptar-gangr þeim er …, 43; en at svá búnu tjár ekki, FaS. i. 364; hvat mun þá tjá við at mæla, Glúm. 324; hvat tjár mér nú, at hafa til hans stundat, Al. 129; ekki mun tjá at saka sik um orðinn hlut, Nj. 20; and so in mod. usage, þetta tjáir ekki, this won’t do; það tjáir ekki, ‘tis of no use; tjár þat alls ekki, Gísl. 43.
- týja
- 3. peculiar usage, to grant, allow; því meiri gæsku er hann téði þeim af sinni hendi, Hom. 109.
- týja
- III. as an auxiliary verb; sól tér sortna, the sun does blacken, Vsp. 57 (see p. 264, foot-note 3); áðr tæði ben blæða, blood did flow, Nj. (in a verse); tjá buðlungi blæða undir, Hkv. Hjörv.; tær-a standa þarft af Þóri, FmS. vii. (in a verse); hón tær binda, Orkn. (in a verse); hann tæði velja, Rekst.; hyggja tæði, did think, Bkv. 13; tæði færa, did bring, FmS. vi. 340; Boðnar bára tér vaxa, does wax, Edda (in a verse). ☞ See also tjá, which is a different word.
Inscription runique possible en futhark jeune :ᛏᚢᛁᛅ
Les runes du futhark jeune ont été utilisées du 8ème au 12ème siècle en Scandinavie et dans leurs colonies à l'étranger
Entrées similaires :
Abréviations utilisées :
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- f.
- feminine.
- Germ.
- German.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- neut.
- neuter.
- neg.
- negative.
- O. H. G.
- Old High German.
- part.
- participle.
- pres.
- present.
- pret.
- preterite.
- S.
- Saga.
- uff.
- suffix.
- Ulf.
- Ulfilas.
- q. v.
- quod vide.
- v.
- vide.
- absol.
- absolute, absolutely.
- Cod.
- Codex.
- dat.
- dative.
- l.
- line.
- L.
- Linnæus.
- pr.
- proper, properly.
- recipr.
- reciprocally.
- subj.
- subjunctive.
- l. c.
- loco citato.
- v. l.
- varia lectio.
- þ.
- þáttr.
Œuvres & Auteurs cités :
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Pd.
- Placidus-drápa. (A. III.)
- Al.
- Alexanders Saga. (G. I.)
- Clem.
- Clements Saga. (F. III.)
- H. E.
- Historia Ecclesiastica Islandiae. (J. I.)
- Heiðarv. S.
- Heiðarvíga Saga. (D. II.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Lex. Poët.
- Lexicon Poëticum by Sveinbjörn Egilsson, 1860.
- Mar.
- Maríu Saga. (F. III.)
- O. H. L.
- Ólafs Saga Helga Legendaria. (E. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Glúm.
- Víga-Glúms Saga. (D. II.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Gullþ.
- Gull-Þóris Saga. (D. II.)
- Hkr.
- Heimskringla. (E. I.)
- Mork.
- Morkinskinna. (E. I.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Str.
- Strengleikar. (G. II.)
- Bkv.
- Brynhildar-kviða. (A. II.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Hkv.
- Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
- Hkv. Hjörv.
- Helga-kviða Hjörvarðssonar. (A. II.)
- Orkn.
- Orkneyinga Saga. (E. II.)
- Vsp.
- Völuspá. (A. I.)