Líta
Fornnordisk Ordbok - líta
Betydelsen av det fornnordiska ordet "líta"
Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:
Fornnordiskt ord líta kan betyda:líta
- líta
- pres. lít; pret. leit, 2nd pers. leizt, pl. litu; part. litinn; imperat. lít and líttu; [a Goth. wleiton may be assumed, cp. litr, lit, leita, A. S. wlîtan; Lat. vultus; cp. Germ. ant-litz]:—to look, behold, see; ek lít, I see, behold, Haustl.; hinnig værir þú undir brún at líta, Nj. 55; Sölvi gat at líta hvar þeir flýðu, 247; ok í augu leit, and looked him in the eyes, Vsp. 21; hón leit báða uxana váta, Ísl. ii. 89; hón leit frú sína gráta, Str. 17: freq. in old and mod. usage, þá hóf hann upp sín augu ok leit Abraham langt burt, og Lazarum í hans skauti, Luke xvi. 23:—the phrases, líta ástar, vinar, öfundar, miskunnar augum til e-s, to cast a glance of love, friendship, envy, mercy, Fb. i. 421, passim; hann mátti eigi réttum augum til hans líta, he could not bear to look straight at him, FmS. iv. 48.
- líta
- II. with prepp.; líta á e-t, to look at or on; hann stóð nokkura stund á hinn fótinn ok leit á stúfinn …, eigi þarftú at líta á, jafnt er sem þér sýnisk, af er fótrinn, Nj. 97; til á at líta ok eptir at skoða um landa-merki, Dipl. ii. 19; Þórr lítr á hornit ok sýnist ekki mikit, Edda 32; líttú á ljúfan, leggðú munn við grön … á leit Guðrún, Gkv. 1: metaph. to consider, er þat ekki jafnræði … mun því ekki verða á litið, Ísl. ii. 214; eigi er á at líta, drepum þenna hund sem skjótast, FmS. xi. 146; en hvert mál er skal dæma, þá verðr at líta á tilgörð með efnum, Eg. 417, (a saying); ek mun hafa skjótt á litið, ok vartú fjarri at kenna mér ráðin, Orkn. 214: líta á með e-m, to keep an eye on, take care of, Fb. iii. 305, FS. 172:—líta aptr, to look back after one, Karl. 404:—líta til e-s, to look towards one; hann leit seint til þeirra ok glotti um tönn, Edda 30; þeir litu til ok kváðusk sjá hann, Nj. 70: metaph., hver spurning lítr jafnan til svara, a question looks for an answer, a saying, SkS. 307:—líta yfir, to look over, look about, view; en er Þorsteinn hafði litið yfir verk húskarla sinna, Eg. 741; kemr heim á Mel ok lítr yfir eignir sínar, Band. 3; hafa brátt yfir litið, Fb. iii. 386:—líta við e-m, to look to one; keisari leit við honum, ok spurði hverr hann væri, FmS. i. 125; konungr leit við þeim ok svarar heldr stutt, Eg. 95:—líta upp, to lift the eyes, Hm. 130; en hann leit upp ok sá þá hina ríku, Luke xxi. 1:—líta niðr fyrir sig, to look down.
- líta
- III. reflex. he seems, it appears to one that, e-t lízk e-t; leizk honum mærin fögr, Eg. 23; hann sér hvat leið drykkr inum, ok lízk honum svá sem allítill munr mun vera, Edda 32; svá lízk mér (methinks) … sem þessi mun mestr ætlaðr, id.; svá lízk mér, frændi, sem nú munim vit hafa gört ráð okkat, Nj. 5; lízk mér svá sem engum várum bræðrum muni trúligt, FmS. i. 53; ok lítisk þeim svá at hann vili vörn hans glepja í því, Grág. i. 60. beta. with prepp.; e-m lítzk á e-t, it seems, pleases me so and so; hversu lítzk þér á mey þessa, þykki þér eigi fögr vera? Nj. 2; teksk umræða mikil hversu þeim hafði á litisk konunginn … svá leizk mér vel á konunginn it fyrsta sinn er ek sá hann, Ld. 174; hefir mér opt vel litisk á konunginn, en aldri betr en nú, FmS. x. 296 (ii. 37); ok bað móður sína göra sér góð klæði, at Steingerði mætti sem bezt á sik lítask, Korm. 32; spyrr Karli hversu Leifi litisk á fé þetta, FmS. iv. 346.
- líta
- γ. one likes to have it, ellipt. for lítask ráð; honum leizt at fara, passim in mod. usage:—to like, lízk þér eigi silfrit, does not the silver like thee? FmS. iv. 346; see lítask á.
- líta
- 2. recipr. to look to one another; fellzk hvárt öðru vel í geð, ok litusk þau vel til ok bliðliga, Band. 3.
Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᛚᛁᛏᛅ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar
Förkortningar som används:
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- cp.
- compare.
- freq.
- frequent, frequently.
- Germ.
- German.
- Goth.
- Gothic.
- imperat.
- imperative.
- l.
- line.
- Lat.
- Latin.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- part.
- participle.
- pers.
- person.
- pl.
- plural.
- pres.
- present.
- pret.
- preterite.
- S.
- Saga.
- v.
- vide.
- metaph.
- metaphorical, metaphorically.
- n.
- neuter.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- reflex.
- retlexive.
- ellipt.
- elliptical, elliptically.
- pr.
- proper, properly.
- recipr.
- reciprocally.
Verk & författare citerade:
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Haustl.
- Haustlöng. (A. I.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Str.
- Strengleikar. (G. II.)
- Vsp.
- Völuspá. (A. I.)
- Band.
- Banda-manna Saga. (D. II.)
- Dipl.
- Diplomatarium. (J. I.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Gkv.
- Guðrúnar-kviða. (A. II.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- Karl.
- Karla-magnús Saga. (G. I.)
- Orkn.
- Orkneyinga Saga. (E. II.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Korm.
- Kormaks Saga. (D. II.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)