Út

Fornnordisk Ordbok - út

Betydelsen av det fornnordiska ordet "út"

Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:

Fornnordiskt ord út kan betyda:út

út
adv., compar. útarr, superl. útarst, and later form yzt; [Ulf. and A. S. ût; Engl. out; Scot. b-ut; O. H. G. ûz; Germ. aus, qs. auz; Dan. ud]:—out, towards the outer side (of a door, outskirt, circumference), opp. to inn, q. v.; út eptir ánni, Eg. 81; út ok inn með hverjum firði, 48; út með sjó, 746; út eptir firði, 87; inn til Leirulækjar, ok út til Straumfjarðar, 140; út eða inn, Nj. 104; kalla mann út, out of doors, 17; sjá út, to look out, Ld. 148; út þær dyrr, Sturl. i. 178; út ór, out of, out from, Nj. 182; út munninn, out of the mouth, FmS. vi. 351; snúa út, to turn out, Mar.; út þar, out there, Eg. 394; þangat út, out there, FmS. x. 400; stíga á skip út, Ld. 158; bera fé á út, on board, Eg. 98; garðr var í túninu meirr út (farther out) á völlinn, Háv. 53: of time, út Jól, ‘Yule out,’ all through Yule, Pm. 104; vetrinn út, sumarit út, throughout the winter, summer; láta út, to stand out to sea, Band. 39.
út
2. as a naut. phrase ‘út’ often means going out to Iceland from Norway (cp. útan); far þú til islands út, Eg. 475; koma út hingat, Grág. (Kb.) ii. 211; and simply, koma út, Nj. 4, Ld. 230, Eg. 339, passim (út-kváma); eigu þau börn arf at taka út hingat, out here, i. e. here in Iceland, Grág. i. 181: = úti, út á Íslandi, Ld. 254: then of other far countries, fara út til Jórsala, FmS. vii. 199; þeir menn er farit höfðu út með Skopta (i. e. to Palestine), 74: also of going to Rome, ix. 412: út (= úti), á Serklandi, Hom. 130; út í París, FmS. x. 58.
út
3. with verbs; brenna út, to burn out, Bárð. 180; út-brunninn, out-burnt: lúka út, to lay out, Dipl. ii. 12; bjóða út liði, to levy (út-boð); taka út, to take out (money), iv. 7; leika vel, ílla út, to treat well, ill, FaS. i. 90; dauðr út af, dead out and out, 65.
út
II. compar. farther out; finna hval útarr, Grág. (Kb.) ii. 130; sitja útarr, of a fisherman, Edda 35; ganga útar eptir húsi, from outside inwards, Ld. 16, 200, FmS. vi. 102; sat hann útar frá Höskuldi, towards the door, Nj. 50; þar útar frá, Eg. 206, 547.
út
III. superl. utmost; þar eru netlög útarst, Grág.; þaðan frá sem fyrvir útarst, ii. 380; yzt í annan arminn, FmS. vi. 315; hann hafði yzt loðkápu, he wore it outermost, i. 149.

Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᚢᛏ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar

Förkortningar som används:

adv.
adverb.
A. S.
Anglo-Saxon.
compar.
comparative.
Dan.
Danish.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ.
German.
gl.
glossary.
l.
line.
m.
masculine.
n.
neuter.
O. H. G.
Old High German.
opp.
opposed.
qs.
quasi.
q. v.
quod vide.
S.
Saga.
Scot.
Scottish.
superl.
superlative.
Ulf.
Ulfilas.
v.
vide.
cp.
compare.
i. e.
id est.
naut.
nautical.
pl.
plural.

Verk & författare citerade:

Band.
Banda-manna Saga. (D. II.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Háv.
Hávarðar Saga. (D. II.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Pm.
Pétrs-máldagi. (J. I.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Kb.
Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
Bárð.
Bárðar Saga. (D. V.)
Dipl.
Diplomatarium. (J. I.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Edda
Edda. (C. I.)
➞ Se alla verk som citeras i ordboken

Back