Út
Fornnordisk Ordbok - út
Betydelsen av det fornnordiska ordet "út"
Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:
Fornnordiskt ord út kan betyda:út
- út
- adv., compar. útarr, superl. útarst, and later form yzt; [Ulf. and A. S. ût; Engl. out; Scot. b-ut; O. H. G. ûz; Germ. aus, qs. auz; Dan. ud]:—out, towards the outer side (of a door, outskirt, circumference), opp. to inn, q. v.; út eptir ánni, Eg. 81; út ok inn með hverjum firði, 48; út með sjó, 746; út eptir firði, 87; inn til Leirulækjar, ok út til Straumfjarðar, 140; út eða inn, Nj. 104; kalla mann út, out of doors, 17; sjá út, to look out, Ld. 148; út þær dyrr, Sturl. i. 178; út ór, out of, out from, Nj. 182; út munninn, out of the mouth, FmS. vi. 351; snúa út, to turn out, Mar.; út þar, out there, Eg. 394; þangat út, out there, FmS. x. 400; stíga á skip út, Ld. 158; bera fé á út, on board, Eg. 98; garðr var í túninu meirr út (farther out) á völlinn, Háv. 53: of time, út Jól, ‘Yule out,’ all through Yule, Pm. 104; vetrinn út, sumarit út, throughout the winter, summer; láta út, to stand out to sea, Band. 39.
- út
- 2. as a naut. phrase ‘út’ often means going out to Iceland from Norway (cp. útan); far þú til islands út, Eg. 475; koma út hingat, Grág. (Kb.) ii. 211; and simply, koma út, Nj. 4, Ld. 230, Eg. 339, passim (út-kváma); eigu þau börn arf at taka út hingat, out here, i. e. here in Iceland, Grág. i. 181: = úti, út á Íslandi, Ld. 254: then of other far countries, fara út til Jórsala, FmS. vii. 199; þeir menn er farit höfðu út með Skopta (i. e. to Palestine), 74: also of going to Rome, ix. 412: út (= úti), á Serklandi, Hom. 130; út í París, FmS. x. 58.
- út
- 3. with verbs; brenna út, to burn out, Bárð. 180; út-brunninn, out-burnt: lúka út, to lay out, Dipl. ii. 12; bjóða út liði, to levy (út-boð); taka út, to take out (money), iv. 7; leika vel, ílla út, to treat well, ill, FaS. i. 90; dauðr út af, dead out and out, 65.
- út
- II. compar. farther out; finna hval útarr, Grág. (Kb.) ii. 130; sitja útarr, of a fisherman, Edda 35; ganga útar eptir húsi, from outside inwards, Ld. 16, 200, FmS. vi. 102; sat hann útar frá Höskuldi, towards the door, Nj. 50; þar útar frá, Eg. 206, 547.
- út
- III. superl. utmost; þar eru netlög útarst, Grág.; þaðan frá sem fyrvir útarst, ii. 380; yzt í annan arminn, FmS. vi. 315; hann hafði yzt loðkápu, he wore it outermost, i. 149.
Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᚢᛏ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar
Förkortningar som används:
- adv.
- adverb.
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- compar.
- comparative.
- Dan.
- Danish.
- Engl.
- English.
- f.
- feminine.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- l.
- line.
- m.
- masculine.
- n.
- neuter.
- O. H. G.
- Old High German.
- opp.
- opposed.
- qs.
- quasi.
- q. v.
- quod vide.
- S.
- Saga.
- Scot.
- Scottish.
- superl.
- superlative.
- Ulf.
- Ulfilas.
- v.
- vide.
- cp.
- compare.
- i. e.
- id est.
- naut.
- nautical.
- pl.
- plural.
Verk & författare citerade:
- Band.
- Banda-manna Saga. (D. II.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Háv.
- Hávarðar Saga. (D. II.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Mar.
- Maríu Saga. (F. III.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Pm.
- Pétrs-máldagi. (J. I.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Kb.
- Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
- Bárð.
- Bárðar Saga. (D. V.)
- Dipl.
- Diplomatarium. (J. I.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Edda
- Edda. (C. I.)