Hagr

Old Norse Dictionary - hagr

Meaning of Old Norse word "hagr"

As defined by the Cleasby & Vigfusson Old Norse to English dictionary:

Old Norse word hagr can mean:hagr

hagr
1. adj. handy, skilful, opp. to bagr, q. v.; hagr á tré, Bs. ii. 146; hagr á járn, Gísl. 18; hagr maðr á tré ok járn, Eg. 4, Ölk. 34; hann var hagr maðr, Ísl. ii. 325; hann húsar upp bæinn, því at hann var allra manna hagastr, 171; því at þú ert umsýslu-maðr mikill ok hagr vel, Fms. i. 290; Hreiðarr bað Eyvind fá sér silfr nokkut og gull, Eyvindr spurði ef hann væri hagr, vi. 214; þann mann er hagastr var á öllu Íslandi á tré, Bs. i. 132; hann valdi þann mann til kirkju-görðar, er þá þótti einn hverr hagastr vera, sá hét Þóroddr Gamlason, 163, 235; Völundr var hagastr maðr svá at menn viti í fornum sögum, Sæm. 89: of a lady, hón var svá hög (so handy at needlework) at fár konur vóru jafnhagar henni, Nj. 147; hón var væn kona ok hög á hendr, Ísl. ii. 4; Margrét hin haga, Bs. i. 143: of dwarfs, hagir dvergar, Hdl. 7; whence dverg-hagr, skilful as a dwarf.
hagr
2. = hagligr, of work; sem ek hagast kunna, as handily as I could, Vkv. 17: skurð-hagr, skilled in carving; orð-hagr = hagorðr; þjóð-hagr, a great artist.
hagr
2. m., gen. hags, pl. hagir, [as to the root vide haga, cp. also the preceding word]:—state, condition; honum þótti þá komit hag manna í únýtt efni, Jb. 12; hefi ek sagt þér allt er yfir minn hag hefir gengit, Mar., Hom. 126, 155; at njósna hvat um hag Ástríðar mundi vera, Fms. i. 68; annan vetr eptir var Halldóra með barni, og lauksk seint um hag hennar, and she got on slowly, of a woman in labour, Sturl. i. 199; hann sagði með undrum hans hag fram flytjask, he said that his affairs went on in a strange way, Fb. i. 380; en nú tekr hagr minn at úhægjask, Þorf. Karl. 370.
hagr
β. in plur. affairs; hversu komtu hér, eðr hvat er nú um hagi þína? Fms. i. 79; hversu hann skyldi nú með fara eðr breyta högum sínum, Nj. 215; var þat brátt auðséð á hennar högum (doings), at hón mundi vera vitr, Ld. 22; ef þér segit nokkrum frá um hagi vára Rúts, Nj. 7; lands-hagir, public affairs.
hagr
II. metaph. means; ef hann hefir eigi hag til at færa þau fram, Grág. i. 232; hann skal færa þeim manni er nánastr er, þeirra manna er hag á til viðtökunnar, 248; en ef erfingi hefir eigi hag til framfærslu, 250; ef maðr týnir svá fé sínu, at hann á eigi hag at gjalda alla landaura, ii. 410; ráða-hagr, a match; fjár-hagr, money affairs.
hagr
2. advantage, favour, gain; svo eru hyggindi sem í hag koma, a saying; bera kvið í hag e-m, to pronounce for one, Grág. i. 176; hallat hefi ek víst, segir konungr, ok þó í hag þér, Fms. ii. 272; greiddisk eigi byrrinn mjök í hag þeim, Fb. iii. 446; hrolldi hvatvetna þat er til hags skyldi, Am. 95; ó-hagr, disadvantage.
hagr
3. adverbial phrase, at högum, suitably; eigi skiptir þat högum til, ‘tis not meet, ‘tis a shame, unfair, Fs. 79; eigi hefir hér at högum verit til skipt, 99; Kormakr kvað eigi at högum til skipta, ef hann sparir eigi við þik sverðit, en hann sparir við oss, Korm. 80; the mod. phrase, fara sínum högum ok munum, to do at one’s leisure, as one is pleased. hags-munir, m. pl. profit; at hann gerði hinum hagsmuni, fimm aura eðr meira fjár, í kaupinu, Grág. ii. 241 (freq. in mod. usage).

Possible runic inscription in Younger Futhark:ᚼᛅᚴᚱ
Younger Futhark runes were used from 8th to 12th centuries in Scandinavia and their overseas settlements

Abbreviations used:

adj.
adjective.
f.
feminine.
l.
line.
m.
masculine.
opp.
opposed.
q. v.
quod vide.
v.
vide.
cp.
compare.
gen.
genitive.
n.
neuter.
pl.
plural.
plur.
plural.
metaph.
metaphorical, metaphorically.
freq.
frequent, frequently.
mod.
modern.

Works & Authors cited:

Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Hdl.
Hyndlu-ljóð. (A. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Sæm.
Sæmundar Edda. (A, C. I.)
Ölk.
Ölkofra-þáttr. (D. II.)
Vkv.
Völundar-kviða. (A. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Jb.
Jóns-bók. (B. III.)
Karl.
Karla-magnús Saga. (G. I.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
Þorf. Karl.
Þorfinns Saga Karlsefnis. (D. II.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Am.
Atla-mál. (A. II.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Korm.
Kormaks Saga. (D. II.)
➞ See all works cited in the dictionary

Back