Gefa
Diccionario de Nórdico Antiguo - gefa
Significado de la palabra en nórdico antiguo "gefa"
Según el diccionario inglés de nórdico antiguo de Cleasby & Vigfusson:
La palabra en nórdico antiguo gefa puede significar:gefa
- gefa
- pret. gaf, 2nd pers. gaft, mod. gafst, pl. gáfu; pres. gef; pret. subj. gæfi; part. gefinn; with neg. suff. gef-at, gaft-attu, Fm. 7; mid. form gáfumk (dabat or dabant mihi, nobis), Stor. 23, Bragi, Edda: [Goth. giban = διδόναι; A. S. gifan; Engl. give; Dutch geven; O. H. G. gepan; Germ. geben; Swed. gifva; Dan. give.]
- gefa
- A. To give, with acc. of the thing, dat. of the person; g. gjafar, to give gifts, Fm. 7, FmS. vii. 40, Nj. 29, Hm. 48; mikit eitt skala manni gefa, 51; hann kvaðsk eingin yxn eiga þau áðr at honum þætti honum gefandi (gerundial, worth giving to him), Rd. 256; hann gaf stórgjafir öllu stórmenni, Ld. 114; hann gaf þeim góðar gjafir at skilnaði, Gísl. 9; Rútr gaf henni hundrað álna, Nj. 7; viltú g. mér þá, 73, 75, 281, passim.
- gefa
- II. to give in payment, to pay; gefa vildim vit þér fé til, we will give thee money for it, Nj. 75; yðr væri mikit gefanda (gerundial) til, at þér hefðit ekki íllt átt við Gunnar, you would have given a great deal not to have provoked Gunnar, 98; ek mun g. þér til Guðrúnu dóttur mína ok féit allt, id.: to lay out, hann gaf sumt verðit þegar í hönd, Gísl. 12; gefa e-t við e-u, to pay for a thing; at þér gefit mjök margra Kristinna manna líf við yðvarri þrályndi, that you will cause the loss of many Christian lives with your stubbornness, FmS. iv. 195; þat er líkara at ek gefa mikit við, Nj. 53; gefa sik við e-u, to give oneself to a thing, attend to, be busy about, mod.: gefa í milli, to discount; hygg at hvat þú gefr í milli tveggja systra, FmS. iv. 195 (hence milli-gjöf, discount).
- gefa
- III. in special sense, to give in matrimony; Njáll bað konu til handa Högna ok var hon honum gefin, Nj. 120; Vígdís var meir gefin til fjár en brautargengis, V. had been more wedded to the money than to her advancement, Ld. 26; segir at dóttir þeirra muni eigi betr verða gefin, 114:—gefa saman, to betroth, FmS. x. 381:—in mod. sense to marry, of the clergyman.
- gefa
- 2. to give as a dowry, portion; búum þeim er Sveinn hafði gefit til hennar, FmS. x. 310 (hence til-gjöf, dowry); eigi skal ok í klæðum meira heiman gefask með konu en þriðjungr (hence heiman-gjöf, dowry), Gþl. 212:—so also, gefa í erfðir, to give as inheritance, BS. i. 285:—gefa ölmusu, to give alms, BS. passim; gefa fátækum, to give to the poor, passim.
- gefa
- IV. to give, grant; hann gaf honum vald yfir öllu landi, FmS. i. 18; gefa heimleyfi, to grant ‘home-leave,’ furlough, ix. 474; gefa orlof, ii. 64; gefa grið, to grant a truce to one, pardon, Nj. 165, FmS. ix. 479; gefa e-m líf, to grant one his life, 470.
- gefa
- V. in various phrases; gefa e-m nafn, to give one a name, Nj. 91, FmS. i. 23, Grág. ii. 146; gefa þakkir, to give thanks, FmS. i. 231; gefa e-m tillæti, to indulge one, Nj. 169; gefa e-m rúm, to give place to one, FmS. ii. 254, vi. 195; gefa ráð, to give counsel, advice, Nj. 75, 78; gefa góð orð, to give good words, answer gently; gefa e-m stór orð, to give one big words, FmS. v. 158; gefa slög, to deal blows, ix. 313; gefa gaum at, to give heed to, Nj. 57, Eg. 551; gefa hljóð, to give a hearing, in public speaking, Nj. 230; gefa tóm, to give time, leisure, 98; gefa ró reiði, to calm one’s wrath, 175:—gefa e-m sök, to bring a charge against, complain of, 82; ok gaf ek þó hjálminum enga sök á því, I did not like the helmet less for that, Ld. 128; at eigi sé mælt, at þú gefir dauðum sök, that thou bringest a charge against a dead man (which was unlawful), Nj. 82; en hvártki okkat gefr þat öðru at sök, neither of us likes the other the less for that, 52; ekki gef ek þér þat at sök þótt þú sér engi bleyðimaðr, 54; engi þorði þó sakir á at gefa, none durst complain, Al. 123; Sigurðr jarl bað konung eigi gefa Þrændum þetta at sök, FmS. i. 57; gefa kæru upp á e-n, to give in a complaint against one, Dipl. ii. 13.
- gefa
- 2. gefa sér um …, to give oneself trouble about, take interest in, mostly followed by a noun; gefa sér fátt um e-t, to take coolly; gefa sér mikit um, to take great interest in; Þorfinnr lét gefa honum mat, en gaf sér lítið at honum, but else took little notice of him, Grett. 96; ekki er þess getið, at hann gæfi sér mikit um, that he shewed great interest, FmS. i. 289; mun ek mér ok ekki um þetta gefa, I will let this pass, not take offence at it, Boll. 354; en ef til mín kæmi tveir eða þrír, þá, gaf ek mér ekki um, then I took no notice of it, FmS. ii. 151; konungr gaf sér fátt um þat, Fb. i. 261; hann þóttisk vita hvat keisaranum mislíkaði ok gaf sér þó ekki um at sinni, FmS. vi. 71; ok gáfu sér ekki um viðbúnaðinn, vii. 87; so also, Skúli gaf sér litið at hvat biskup sagði, S. troubled himself little at what the bishop said, BS. i. 873:—akin is the mod. phrase, eg gef ekki um það, I do not want it; gefðu ekki um það, do not care for it, mind it not; eg gaf ekki um að sjá það, I did not want to see it, etc.
- gefa
- 3. gefa staðar, to stop; lét hann þá staðar gefa róðrinn, he stopped rowing, FmS. vi. 384; konungr gaf staðar ok hlýddi til frásagnar þeirra, viii. 400; ok þá er sá íss gaf staðar ok rann eigi, Edda 3; ok þeir gefa eigi stað ferðinni fyrr en þeir kómu norðr, 151 (pref.); svá at staðar gaf (MS. naf) höndin við sporðinn, 40.
- gefa
- VI. to give out, deal out; hón bað gefa sér drekka, bade give him to drink, Eg. 604: to give a dose, gefa e-m eitr, Al. 156:—absol. to give fodder to cattle, gefa göltum, Hkv. 2. 37; gefa nautum, kúm, hestum, Sturl. ii. 42, Gísl. 28:—gefa á, to dash over, of sea-water, cp. ágjöf: to pour water on, var gluggr á ofninum syá at útan mátti á gefa, Eb. 134; síðan lét hann gefa útan á baðit í glugg, 136; gefa á ker, to fill a goblet, Clar.: metaph. to press on, gefr Ormr þá á, Fb. i. 530 (in wrestling).
- gefa
- VII. with prepp., fyrir-gefa, to forgive, freq. in mod. usage, but scarcely found in old writers; so also gefa til, cp. Dan. tilgive, D. n., vide Safn i. 96, (rare and obsolete):—gefa upp, to give up; gefa upp gamalmenni, to give old people up, let them starve, FmS. ii. 225; gefa upp föður eða móður, 227; bændr báðu hann gefa upp eyna, Grett. 145: to remit, en þó vil ek nú upp gefa þér alla leiguna, Nj. 128; gaf honum upp reiði sína, FmS. x. 3, 6; ok gefit oss upp stórsakir, ii. 33; Brján konungr gaf upp þrysvar útlögum sínum inar sömu sakir, Nj. 269: absol., hvárt vilit þér gefa honum upp, pardon him, 205; gefa upp alla mótstöðu, to give up all resistance, FmS. ix. 322; gefa sik upp, to give oneself up, surrender, i. 198; þá gefum vér upp várn stað, 104; gefa upp ríki, konungdóm, to give up the kingdom, abdicate, resign, x. 4, xi. 392: to give up, hand over to one, Magnús konungr gaf honum upp Finnferðina með slíkum skildaga, vii. 135; ek vil gefa ykkr upp búit at Varmalæk, Nj. 25; allir hafa þat skaplyndi at gefa þat fyrst upp er stolit er, 76: to give up, leave off, gefa upp leik, to give up playing, FaS. iii. 530; gefa upp horn, FmS. vi. 241: to exhaust, empty, upp ætlu vér nú gefnar gersimar yðrar, vii. 197.
- gefa
- B. IMpers., a naut. term; e-m gefr byri, byr (acc. pl. or sing.), one gets a fair wind; gaf þeim byr ok sigla þeir í haf, Nj. 4; gaf þeim vel byri, 138; er þeir vóru búnir ok byr gaf, Eg. 99: so also absol. with or without dat. of the person, gaf kaupmönnum burt af Grænlandi, the sailors got a wind off Greenland, so as to sail from it, Fb. iii. 454; því at eigi gaf suðr lengra, FmS. ii. 185; gaf þeim vel, ix. 268; gaf honum ílla, x. 4; gaf honum eigi austan, Nj. 63: so in the saying, svo gefr hverjum sem hann er góðr.
- gefa
- 2. in other phrases, to get a chance; ef færi (acc.) gefr á, if you get a chance, Nj. 266; halda njósnum, nær bezt gæfi færi á honum, to keep a look-out, when there was best chance to get at him, 113; til þess gefr nú vel ok hógliga, ‘tis a fair and easy opportunity for that, Al. 156; mæltu menn at honum hafði vel gefit til (had good luck) um hefndina, FmS. vii. 230; ef yðr (dat.) gefr eigi missýni í þessu máli, if you are not mistaken in this matter, Fbr. 32; gaf þeim glámsýni (q. v.) er til vóru komnir, Sturl. i. 179, Stj. 401; þá gaf mér sýn, then I beheld (in a vision), FmS. vii. 163; þat gaf öllum vel skilja, it was clear for all to understand, it lay open to all, vi. 70; e-m gefr á að líta, one can see, i. e. it is open and evident.
- gefa
- C. REFLEX., gefask vel (ílla), to shew oneself, prove good (bad); það sé ván at þú gefisk honum eigi vel, er þú gefsk öllum öðrum mönnum ílla, Nj. 32; eigi deilir litr kosti ef þú gefsk vel, 78; hversu gafsk Björn þér, Kári, 265; opt hafa mér vel gefisk yður ráð, your counsels have often proved good to me, Ld. 252; hefir þeim þat ok aldri vel gefisk (it has never turned out well) í þessu landi, FmS. vii. 22; ílla gefask ílls ráð, a saying, Nj. 20; hétu allir góðu um at gefask vel (i. e. to fight manfully), FmS. vii. 262:—to happen, turn out, come to pass, sem síðan gafsk, x. 416; svá honum gafsk, so it turned out for him, Sl. 20; ok svá gæfisk, ef eigi hefði Guð þá sína miskun til sent, and so it would have come to pass, unless …, FmS. x. 395:—gefsk mér svá, it seems to me so, methinks it is so, Karl. 290, 308 (vide A. v. 2. above); þat allsheri at undri gefsk, to all people it is a wonder, Ad. 18; e-m er e-t svá gefit, to be so and so disposed, to think so and so of a thing; ef þér er þetta svá gefit sem þú segir, FmS. v. 236; svá er mér gefit, son minn, at ek em þér fegin orðin, Ó. H. 33; sagði hann at svá mundi jarli gefit, FmS. ix. 244; en svá ætla ek flestum lendum mönnum gefit, at eigi munu skiljask frá Skúla jarli, 429, v. l.; þyki mér ok sem svá muni flestum gefit, at fé sé fjörvi firr, Ld. 266; en þat mun þó mestu um stýra hversu Þórdísi er um gefit, 302; síðan talaði konungr þetta mál við systur sína, ok spurði hversu henni væri um þetta gefit, FmS. ii. 221: of the gifts of nature, mikill máttr er gefinn goðum várum, Nj. 132; ok er þat mál manna, at henni hafi allt verit ílla gefit þat er henni var sjálfrátt, i. e. that she was a bad woman in everything of her own making (but well gifted by nature), 268; ok svá er sagt at honum hafi flestir hlutir höfðinglegast gefnir verit, 254.
- gefa
- 2. with prepp., gefask upp, to give up, give in, surrender, Nj. 64, 124, Eg. 79: mod. to lose one’s breath: upp gefinn, upset; eigi þykjumk ek upp gefinn þó at ek sjá smávofur, Grett. 112; eigi þyki mér vit upp gefnir, ef vit veitumk at, 131; en þó at þeir feðgar sé ríkir menn, þá eru vér þó ekki upp gefnir fyrir þeim, Fb. ii. 195: in mod. usage, exhausted, having lost one’s breath, eg er uppgefinn; also of a horse, hann gafsk upp, harm er stað-uppgefinn:—e-m gefsk yfir, to do wrong, commit a fault, fail; þat mæla menn at þessi hlutr hafi konunginum yfir gefisk helzt, FmS. xi. 283; ef göfgum mönnum gáfusk stórir hlutir yfir, if the noble gave gross offence, did evil things, BS. i. 107; engi er svá vitr at eigi gefisk yfir nokkut sinn, Karl. 451:—to give oneself to one, gefask Kristi, n. G. l. i. 339; gefsk þú hánum þá í dag með Guði, Nj. 157; gefask á vald e-s, to give oneself into another’s power, FmS. ix. 479.
- gefa
- II. recipr. to give to one another; gefask gjöfum, Bret. 48; gáfusk þeir gjöfum áðr þeir skildu, BS. i. 274.
- gefa
- III. part. gefinn, given to a thing, in a spiritual sense, devout; g. fyrir bækr, lestr, smíðar, etc., given to books, reading, workmanship, etc.
Posible inscripción rúnica en futhark joven:ᚴᛁᚠᛅ
Las runas del futhark joven se utilizaron desde el siglo VIII hasta el XII en Escandinavia y sus asentamientos en el extranjero
Abreviaciones utilizadas:
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- Dan.
- Danish.
- Engl.
- English.
- f.
- feminine.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- Goth.
- Gothic.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- l.
- line.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- neg.
- negative.
- O. H. G.
- Old High German.
- part.
- participle.
- pers.
- person.
- pl.
- plural.
- pres.
- present.
- pret.
- preterite.
- S.
- Saga.
- subj.
- subjunctive.
- uff.
- suffix.
- Swed.
- Swedish.
- acc.
- accusative.
- dat.
- dative.
- v.
- vide.
- s. v.
- sub voce.
- etc.
- et cetera.
- pref.
- preface.
- absol.
- absolute, absolutely.
- cp.
- compare.
- metaph.
- metaphorical, metaphorically.
- freq.
- frequent, frequently.
- naut.
- nautical.
- sing.
- singular.
- i. e.
- id est.
- q. v.
- quod vide.
- v. l.
- varia lectio.
- L.
- Linnæus.
- pr.
- proper, properly.
- recipr.
- reciprocally.
Obras & Autores citados:
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Fm.
- Fafnis-mál. (A. II.)
- Stor.
- Sona-torrek. (A. III.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Rd.
- Reykdæla Saga. (D. II.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- Gþl.
- Gulaþings-lög. (B. II.)
- Al.
- Alexanders Saga. (G. I.)
- Dipl.
- Diplomatarium. (J. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Boll.
- Bolla-þáttr. (D. V.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)
- Clar.
- Clarus Saga. (G. II.)
- Eb.
- Eyrbyggja Saga. (D. II.)
- Hkv.
- Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- D. N.
- Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Safn
- Safn til Sögu Islands.
- Fbr.
- Fóstbræðra Saga. (D. II.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Ad.
- Arinbjarnar-drápa. (A. III.)
- Björn
- Biörn Halldórsson.
- Karl.
- Karla-magnús Saga. (G. I.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Sl.
- Sólarljóð. (A. III.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Bret.
- Breta Sögur. (G. I.)