Vaxa
Dictionnaire vieux norrois - vaxa
Signification du mot vieux norrois "vaxa"
Comme défini par le dictionnaire vieux norrois-anglais de Cleasby & Vigfusson :
Le mot vieux norrois vaxa peut signifier :vaxa
- vaxa
- pres. vex, pl. vöxum; pret. óx, pl. óxu, mod. uxu; subj. eyxi or yxi, which is the mod. form; imperat. vax; part. vaxinn: with the v, vóx, vóxu, vyxi: with suff. neg. vax-at-tu, wax thou not, Edda (in a verse): [Ulf. wahsian, wobs, = αὐξάνειν; A. S. weaxan; Hel. and O. H. G. wahsan; Engl. wax; Germ. wachsen; Dutch wassen; Dan. voxe; Swed. wäxa; cp. Gr. αὐξάνειν; Lat. augere; and Icel. auka, q. v.]
- vaxa
- B. To wax, grow, of grass, plants, trees, wool, as also of men, animals; munu ósánir akrar vaxa, Vsp. 61; vegr vex hrísi ok há grasi, Hm. 120, Gm. 17; stóð um vaxinn mistil-teinn, Vsp. 36; þar sem þessi tré uxu, Al. 173; hann heyrir þat er gras vex á jörðu eða ull á sauðum, Edda 17; þar eru eyru sæmst er óxu, see eyra; þá nam at vaxa álmr ítrborinn, Hkv. 1. 9; vex viðar-teinungr einn fyrir austan Valhöll, Edda 37; í syni mínum var-at ílls þegns efni vaxit, Stor. 11; hann nam at vaxa ok vel dafna, … upp óx þar jarl á fletjum, Rm. 8, 19, 32; lékum leik margan ok í lundi óxum, Am. 68; þá nam ek vaxa ok vel hafask, Hm. 142; þá er hann óx upp, Eg. 702; óx (vóx Ed.) Óláfr þar upp, FmS. i. 96; hann var þá vaxinn mjök, 466; syni fulltíða … dóttur ef hón er vaxin, Gþl. 432; enn vaxni maðr, Grág. (Kb.) ch. 91; hvernig óxu ættir saman þaðan, Edda 4.
- vaxa
- II. to wax, increase; óx svá mjök ríki Sverris konungs, FmS. viii. 105; honum vóx alldr, iv. 32; hann óx dag frá degi í góðum verkum, 686 B. 4; vóx hann ok þróaðisk, FmS. x. 230; at Guðs réttr ætti jafnan at vaxa en hvergi þverra, 271; óxu auðæfi þín, Hom. 151; vex minni manns, Rb. 352; Eiríks úvinsæld vóx því meirr, FmS. i. 22; þá tók enn at vaxa kláðinn, ii. 188; veðrit óx svá at hríð mikla görði, Nj. 267; vindrinn tók at vaxa, FmS. x. 136; vaxattu nú Vimr, of the river, Edda (in a verse); sol vex, SkS. 57; á vaxanda vári, 12 new Ed.; dagar vóxu, Lil. 10; þá vox orð af orði, FmS. vii. 269; hvars hatr vex, Hm.; þeir sá at vit hans óx ok eljun, FmS. ix. 244, v. l.; vaxanda vági, a waxing wave, Hm.; vaxandi tungl, a waxing moon.
- vaxa
- 2. of fame, report; þótti Þórgeirr mjök hafa vaxit ok framit sik, Nj. 254; þykkjumk ek ekki af því vaxa þótt ek bíða heima þræla Haralds, Ld. 4; þótti hann mikit hafa vaxit af þessu verki, 150; Sigurðr konungr þótti vaxa mikit af þessi veizlu, FmS. iv. 83; lízt mér sem vant muni svá málinu at fylgja at öruggt sé at vit vaxim af, Glúm. 346; hvar viti ér þann konung er meirr hafi vaxit á einum morni, O. H. l.; mun þar vaxa sæmd þín við, Nj. 47; sem minnkaðisk vár sæmd heldr enn yxi, FmS. x. 7; vex hverr af gengi, a saying, Sighvat.
- vaxa
- 3. in the phrase, e-m vex e-t í augu; … at minnr vaxi fyrir augum at ráða stórt, FmS. vi. 399; minnr myndi Þjóstólfi í augu vaxa, at drepa Atla, Nj. 58; at slíkir láti sér eigi allt í augu vaxa, FmS. xi. 96; lát þér þat ekki í augu vaxa, Nj. 13.
- vaxa
- III. part. vaxinn, grown, of land; hólmi reyri vaxinn, FmS. i. 71; dalr viði vaxinn, viii. 110; land skógi vaxit, Fb. i. 431; í þann tíð vas Ísland viði vaxit miðli fjalls ok fjöru, Íb. 4; þar skal engi dómr vera er engi er vaxit, Grág. (Kb.) ii. 86.
- vaxa
- 2. grown, shapen; fígura vaxin sem spjót, Ann. 560; Noregr er vaxinn með þrem oddum, FmS. x. 272; hagl svá vaxit sem frauka rigndi, Al. 169; gull-ker vaxin á þá mynd sem, Stj. 437; svá vaxinn hringr sem, Mar.; at svá vöxnu máli, FmS. vii. 141, xi. 37 (mála-vöxtr), Anecd. 70; svá er við vaxit, matters stand so, FmS. vi. 234; nú veit ek ef svá væri útanlands við vaxit, at …, x. 244, Nj. 186; eigi er svá við vaxit, that is not the case, FmS. vi. 234, Nj. 180, v. l.; svá er til vaxit, id., Hom. (St.); maðr vel vaxinn, well-grown, handsome, FmS. vii. 102; harð-vaxinn, fagr-vaxinn, þykk-vaxinn, há-vaxinn, ítr-vaxinn.
Inscription runique possible en futhark jeune :ᚢᛅᛋᛅ
Les runes du futhark jeune ont été utilisées du 8ème au 12ème siècle en Scandinavie et dans leurs colonies à l'étranger
Abréviations utilisées :
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- cp.
- compare.
- Dan.
- Danish.
- Engl.
- English.
- f.
- feminine.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- Gr.
- Greek.
- Hel.
- Heliand.
- Icel.
- Iceland, Icelander, Icelanders, Icelandic.
- imperat.
- imperative.
- l.
- line.
- Lat.
- Latin.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- neg.
- negative.
- O. H. G.
- Old High German.
- part.
- participle.
- pl.
- plural.
- pres.
- present.
- pret.
- preterite.
- q. v.
- quod vide.
- S.
- Saga.
- subj.
- subjunctive.
- uff.
- suffix.
- Swed.
- Swedish.
- Ulf.
- Ulfilas.
- v.
- vide.
- ch.
- chapter.
- v. l.
- varia lectio.
- L.
- Linnæus.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
Œuvres & Auteurs cités :
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Al.
- Alexanders Saga. (G. I.)
- Am.
- Atla-mál. (A. II.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Gm.
- Grímnis-mál. (A. I.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Gþl.
- Gulaþings-lög. (B. II.)
- Hkv.
- Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- Kb.
- Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
- Rm.
- Rígsmál. (A. II.)
- Stor.
- Sona-torrek. (A. III.)
- Vsp.
- Völuspá. (A. I.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Lil.
- Lilja. (A. III.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Rb.
- Rímbegla. (H. III.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Glúm.
- Víga-Glúms Saga. (D. II.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- O. H. L.
- Ólafs Saga Helga Legendaria. (E. I.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Íb.
- Íslendinga-bók. (D. I.)
- Anecd.
- Anecdoton. (H. II.)
- Ann.
- Íslenzkir Annálar. (D. IV.)
- Mar.
- Maríu Saga. (F. III.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)