VAXA

Gammelnorsk ordbokoppføring

VAXA

Gammelnorsk ordbokoppføring

Definisjoner

1 VAXA

pres. vex, pl. vöxum; pret. óx, pl. óxu, mod. uxu; subj. eyxi or yxi, which is the mod. form; imperat. vax; part. vaxinn: with the v, vóx, vóxu, vyxi: with suff. neg. vax-at-tu, wax thou not, Edda (in a verse): [Ulf. wahsian, wobs, = αὐξάνειν; A. S. weaxan; Hel. and O. H. G. wahsan; Engl. wax; Germ. wachsen; Dutch wassen; Dan. voxe; Swed. wäxa; cp. Gr. αὐξάνειν; Lat. augere; and Icel. auka, q. v.]

2 VAXA

B. To wax, grow, of grass, plants, trees, wool, as also of men, animals; munu ósánir akrar vaxa, Vsp. 61; vegr vex hrísi ok há grasi, Hm. 120, Gm. 17; stóð um vaxinn mistil-teinn, Vsp. 36; þar sem þessi tré uxu, Al. 173; hann heyrir þat er gras vex á jörðu eða ull á sauðum, Edda 17; þar eru eyru sæmst er óxu, see eyra; þá nam at vaxa álmr ítrborinn, Hkv. 1. 9; vex viðar-teinungr einn fyrir austan Valhöll, Edda 37; í syni mínum var-at ílls þegns efni vaxit, Stor. 11; hann nam at vaxa ok vel dafna, … upp óx þar jarl á fletjum, Rm. 8, 19, 32; lékum leik margan ok í lundi óxum, Am. 68; þá nam ek vaxa ok vel hafask, Hm. 142; þá er hann óx upp, Eg. 702; óx (vóx Ed.) Óláfr þar upp, Fms. i. 96; hann var þá vaxinn mjök, 466; syni fulltíða … dóttur ef hón er vaxin, Gþl. 432; enn vaxni maðr, Grág. (Kb.) ch. 91; hvernig óxu ættir saman þaðan, Edda 4.

3 VAXA

II. to wax, increase; óx svá mjök ríki Sverris konungs, Fms. viii. 105; honum vóx alldr, iv. 32; hann óx dag frá degi í góðum verkum, 686 B. 4; vóx hann ok þróaðisk, Fms. x. 230; at Guðs réttr ætti jafnan at vaxa en hvergi þverra, 271; óxu auðæfi þín, Hom. 151; vex minni manns, Rb. 352; Eiríks úvinsæld vóx því meirr, Fms. i. 22; þá tók enn at vaxa kláðinn, ii. 188; veðrit óx svá at hríð mikla görði, Nj. 267; vindrinn tók at vaxa, Fms. x. 136; vaxattu nú Vimr, of the river, Edda (in a verse); sol vex, Sks. 57; á vaxanda vári, 12 new Ed.; dagar vóxu, Lil. 10; þá vox orð af orði, Fms. vii. 269; hvars hatr vex, Hm.; þeir sá at vit hans óx ok eljun, Fms. ix. 244, v. l.; vaxanda vági, a waxing wave, Hm.; vaxandi tungl, a waxing moon.

4 VAXA

2. of fame, report; þótti Þórgeirr mjök hafa vaxit ok framit sik, Nj. 254; þykkjumk ek ekki af því vaxa þótt ek bíða heima þræla Haralds, Ld. 4; þótti hann mikit hafa vaxit af þessu verki, 150; Sigurðr konungr þótti vaxa mikit af þessi veizlu, Fms. iv. 83; lízt mér sem vant muni svá málinu at fylgja at öruggt sé at vit vaxim af, Glúm. 346; hvar viti ér þann konung er meirr hafi vaxit á einum morni, O. H. L.; mun þar vaxa sæmd þín við, Nj. 47; sem minnkaðisk vár sæmd heldr enn yxi, Fms. x. 7; vex hverr af gengi, a saying, Sighvat.

5 VAXA

3. in the phrase, e-m vex e-t í augu; … at minnr vaxi fyrir augum at ráða stórt, Fms. vi. 399; minnr myndi Þjóstólfi í augu vaxa, at drepa Atla, Nj. 58; at slíkir láti sér eigi allt í augu vaxa, Fms. xi. 96; lát þér þat ekki í augu vaxa, Nj. 13.

6 VAXA

III. part. vaxinn, grown, of land; hólmi reyri vaxinn, Fms. i. 71; dalr viði vaxinn, viii. 110; land skógi vaxit, Fb. i. 431; í þann tíð vas Ísland viði vaxit miðli fjalls ok fjöru, Íb. 4; þar skal engi dómr vera er engi er vaxit, Grág. (Kb.) ii. 86.

7 VAXA

2. grown, shapen; fígura vaxin sem spjót, Ann. 560; Noregr er vaxinn með þrem oddum, Fms. x. 272; hagl svá vaxit sem frauka rigndi, Al. 169; gull-ker vaxin á þá mynd sem, Stj. 437; svá vaxinn hringr sem, Mar.; at svá vöxnu máli, Fms. vii. 141, xi. 37 (mála-vöxtr), Anecd. 70; svá er við vaxit, matters stand so, Fms. vi. 234; nú veit ek ef svá væri útanlands við vaxit, at …, x. 244, Nj. 186; eigi er svá við vaxit, that is not the case, Fms. vi. 234, Nj. 180, v. l.; svá er til vaxit, id., Hom. (St.); maðr vel vaxinn, well-grown, handsome, Fms. vii. 102; harð-vaxinn, fagr-vaxinn, þykk-vaxinn, há-vaxinn, ítr-vaxinn.

Runeskrift

ᚢᛅᚴᛋᛅ

Mulig runeskrift i yngre futhark

Brukte forkortelser

Vanlige forkortelser

A. S.
Anglo-Saxon.
ch
chapter.
ch.
chapter.
cp
compare.
cp.
compare.
Dan
Danish.
Dan.
Danish.
Engl
English.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ
German.
Germ.
German.
gl
glossary.
gl.
glossary.
Gr.
Greek.
Hel.
Heliand.
Icel
Iceland, Icelander, Icelanders, Icelandic.
Icel.
Iceland, Icelander, Icelanders, Icelandic.
id
idem, referring to the passage quoted or to the translation
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
imperat.
imperative.
l.
Linnæus.
Lat
Latin.
Lat.
Latin.
m.
masculine.
mod
modern.
mod.
modern.
n.
neuter.
neg
negative, negatively.
neg.
negative, negatively.
O. H. G.
Old High German.
p.
page.
part
participle.
part.
participle.
pl.
plural.
pres.
present.
pret.
preterite.
q. v.
quod vide.
S.
South, Southern.
subj.
subjunctive.
suff
suffix.
suff.
suffix.
Swed
Swedish.
Swed.
Swedish.
uff.
suffix.
Ulf.
Ulfilas.
v.
vide, verb.
v. l.
varia lectio.

Verker & Forfattere

Al.
Alexanders Saga. (G. I.)
Am.
Auðunnar-máldagi. (J. I.)
Anecd.
Anecdoton. (H. II.)
Ann.
Íslenzkir Annálar. (D. IV.)
Edda
Edda. (C. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Glúm.
Víga-Glúms Saga. (D. II.)
Gm.
Grímnis-mál. (A. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Gþl.
Gulaþings-lög. (B. II.)
Hkv.
Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)
Hm.
Hává-mál. (A. I.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Íb.
Íslendinga-bók. (D. I.)
Kb.
Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Lil.
Lilja. (A. III.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Nj.
Njála. (D. II.)
O. H. L.
Ólafs Saga Helga Legendaria. (E. I.)
Rb.
Rímbegla. (H. III.)
Rm.
Rígsmál. (A. II.)
Sks.
Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Stor.
Sona-torrek. (A. III.)
Vsp.
Völuspá. (A. I.)

Om

Gammelnorsk Ordbok-prosjektet har som mål å tilby en omfattende og søkbar ordbok basert på det legendariske verket til Cleasby-Vigfusson.

Inkluderer forkortelser, verker og forfattere, og autentiske runeinnskrifter.

Støtte

Hurtiglenker

Opphavsrett © 2025 Gammelnorsk Ordbok
"Fornjóts synir eru á landi komnir"