Ganga

Dizionario Old Norse - ganga

Significato della parola Old Norse "ganga"

Come definito dal dizionario Old Norse to English di Cleasby & Vigfusson:

La parola Old Norse ganga può significare:ganga

ganga
pret. gekk or gékk, 2nd pers. gékkt, mod. gékst; pl. gengu, geingu, or géngu, and an old poët. gingu; gengengu in Vsp. 12 is a mere misspelling (vide Sæm. Möb. 258); pres. geng, pl. göngum; pret. subj. gengi (geingi); imperat. gakk and gakktú; with the neg. suffix geng-at, gengr-at, gékk-at, gakk-attu, passim; a middle form göngumk firr, go from me, Gm. 1: a contracted form gá occurs now and then in mod. hymns; it is not vernacular but borrowed from Germ. and Dan.: [cp. Ulf. gaggan; A. S. and Hel. gangan; Scot. and North. E. gang, mod. Engl. go; Dan.-Swed. gange or gå; Germ. gehen; Ivar Aasen ganga: Icel., Scots, and Norsemen have preserved the old ng, which in Germ. and Swed.-Dan. only remains in poetry or in a special sense, e. g. in Germ. compds.]
ganga
A. To go:
ganga
I. to walk; reið jarl en Karkr gékk, FmS. i. 210, Rm. 1, 2, 6, 14, 23, 24, 30, Edda 10, Grág. ii. 95, passim; ganga leiðar sinnar, to go one’s way, FmS. x. 290, Krók. 26: adding acc., g. alla leið, FmS. xi. 202, 299; g. berg, to climb a cliff; g. afréttar, to search the fell-pastures (fjallganga), Háv. 39; also g. (to climb) í fjall, í kletta, FmS. x. 313: Icel. also say, ganga skó og sokka, to wear out shoes and socks; hann gékk tvenna skó; ganga berserks gang, q. v.
ganga
β. absol. to go a-begging, Grág. i. 226, 232, Ísl. ii. 25; ganga vergang, húsgang, id. (göngumaðr).
ganga
II. adding adverbs, infinitives, adjectives, or the like,
ganga
α. an adverb denoting direction; g. út ok inn, Vkv. 4, Lv. 26; g. inn, FmS. i. 16, vi. 33; g. út, to go out, Lat. exire, Nj. 194; g. aptr, to return, FmS. x. 352; g. fram, to step forward, Hm. 1, Eg. 165; g. upp, to go up, ashore; g. ofan, niðr, to go down; g. heiman, 199; g. heim, to go home; gakk hingat, come hither! 488; g. móti, í gegn e-m, to go against, to meet one; g. braut, to go away; g. til e-s, or at e-m, to go to one; g. frá e-m, to leave one; g. með e-m, to go with one; g. hjá, to pass by; g. saman, to go together; g. yfir, to go over; g. gegnum, to go through; g. undir, to go under; g. undan, fyrir, to go before; g. eptir, to go behind; g. um, to rove, stroll about, and so on passim; g. í sæti, to go to one’s seat, take a seat, Eg. 551; g. til hvílu, to go to bed, Nj. 201; g. til matar, to go to dinner, Sturl. iii. 111, Eg. 483; g. til vinnu, verks, to go to one’s work, cp. Hm. 58; g. í kirkju, to go to church, Rb. 82; g. á fjall, to go on the fells, Hrafn. 34; g. á skip, to go on board, FmS. x. 10; g. af skipi, to go ashore.
ganga
β. with infin., in old poems often dropping ‘at;’ ganga sofa, to go to sleep, Fm. 27; g. at sofa, Hm. 19; g. vega, to go to fight, Vsp. 56, LS. 15; g. at eiga konu, to go to be married, Grág. i. 318.
ganga
γ. with an adj.; g. hræddr, to be afraid; g. úviss, to be in ignorance, etc., FmS. vii. 271, SkS. 250, 688.
ganga
2. in a more special sense; g. til einvígis, bardaga, to go to a duel, battle, Nj. 64; g. á hólm (hólmganga), Eg. 504, 506; g. á eintal, Nj. 103; g. til máls við e-n, to speak to one, Eg. 199, 764; g. í glímu, to go a-wrestling, Ísl. ii. 246; g. á fang, id., Ld. 206; g. í danz, to go a-dancing; g. til skripta, to go to shrift, Hom. 157; g. at brúðkaupi, to go to be married, FmS. vii. 278; g. í skóla, klaustr, to go to school, go into a cloister (as an inmate), (hence skóla-genginn, a school-man, scholar), BS. passim; g. í þjónustu, to take service, Nj. 268; g. í lið með e-m, to enter one’s party, side with one, 100; g. í lög, to enter a league with one; g. ór lögum, to go out of a league, passim; g. í félag, ór félagi, id.; g. á mala, to take service as a soldier, 121; g. á hönd, g. til handa, to submit to one as a liegeman, surrender, Eg. 19, 33, Ó. H. 184, FmS. vii. 180; g. á vald e-m, to give oneself up, Nj. 267; g. á hendr e-m, to encroach upon, Ver. 56; g. í skuld, to bail, Grág. i. 232, Dipl. ii. 12; g. í trúnað, to warrant, FmS. xi. 356; g. til trygða, Nj. 166, and g. til griða, to accept truce, surrender, FaS. ii. 556; g. í mál, to enter, undertake a case, Nj. 31; g. í ánauð, to go into bondage, Eg. 8; g. til lands, jarðar, ríkis, arfs, to take possession of …, 118, Stj. 380, Grág., FmS. passim; g. til fréttar, to go to an oracle, take auspices, 625. 89; g. til Heljar, a phrase for to die, FmS. x. 414; g. nær, to go nigh, go close to, press hard on, Ld. 146, 322, FmS. xi. 240 (where reflex.); var sá viðr bæði mikill og góðr því at Þorkell gékk nær, Th. kept a close eye on it, Ld. 316.
ganga
B. Joined with prepp. and adverbs in a metaph. sense:—g. af, to depart from, go off; þá gékk af honum móðrinn ok sefaðisk hann, Edda 28; þá er af honum gékk hamremin, Eg. 125, Eb. 136, Stj. 118; g. af sér, to go out of or beyond oneself; mjök g. þeir svari-bræðr nú af sér, Fbr. 32; í móti Búa er hann gengr af sér (rages) sem mest, Fb. i. 193; þá gékk mest af sér ranglæti manna um álnir, BS. i. 135: so in the mod. phrases, g. fram af sér, to overstrain oneself; and g. af sér, to fall off, decay: to forsake, g. af trú, to apostatize, FmS. ii. 213; g. af vitinu, to go out of one’s wits, go mad, Post. 656 C. 31; g. af Guðs boðorðum, Stj. passim: to pass. Páskar g. af, Ld. 200: to be left as surplus (afgangr), Rb. 122, Grág. i. 411, K. þ. K. 92:—g. aptr, to walk again, of a ghost (aptrganga), Ld. 58, Eb. 278, FS. 131, 141, passim; and absol., g. um híbýli, to hunt, Landn. 107: to go back, be void, of a bargain, Gþl. 491:—g. at e-m, to go at, attack, Nj. 80, 160: to press on, Grág. i. 51, Dipl. ii. 19 (atgangr): g. at e-u, to accept a choice, Nj. 256; g. at máli, to assist, help, 207: to fit, of a key, lykla þá sem g. at kístum yðrum, Finnb. 234, Fbr. 46 new Ed., n. G. l. i. 383: medic. to ail, e-ð gengr at e-m; ok gengr at barni, and if the bairn ails, 340, freq. in mod. usage of ailment, grief, etc.:—g. á e-t, to go against, encroach upon; ganga á ríki e-s, FmS. i. 2; g. upp á, to tread upon, vii. 166; hverr maðr er ólofat gengr á mál þeirra, who trespasses against their measure, Grág. i. 3: to break, g. á orð, eiða, sættir, trygðir, grið, Finnb. 311, FmS. i. 189, Ld. 234; g. á bak e-u, to contravene, Ísl. ii. 382; ganga á, to go on with a thing, Grág. ii. 363; hence the mod. phrase, mikið gengr á, much going on; hvað gengr á, what is going on? það er farið að g. á það (of a task or work or of stores), it is far advanced, not much left:—g. eptir, to go after, pursue, claim (eptirgangr), Nj. 154, Þórð. 67, FmS. vii. 5; g. eptir e-m, to humour one who is cross, in the phrase, g. eptir e-m með grasið í skónum; vertu ekki að g. eptir stráknum; hann vill láta g. eptir ser (of a spoilt boy, cross fellow): to prove true, follow, hón mælti mart, en þó gékk þat sumt eptir, Nj. 194; eptir gékk þat er mér bauð hugr um, Eg. 21, FmS. x. 211:—g. fram, to go on well in a battle, Nj. 102, 235, Háv. 57 (framgangr): to speed, Nj. 150, FmS. xi. 427: to grow, increase (of stock), fé Hallgerðar gékk fram ok varð allmikit, Nj. 22; en er fram gékk mjök kvikfé Skallagríms, Eg. 136, Vígl. 38: to come to pass, skal þess bíða er þetta gengr fram, Nj. 102, FmS. xi. 22: to die, x. 422:—g. frá, to leave (a work) so and so; g. vel frá, to make good work; g. ílla frá, to make bad work; það er ílla frá því gengið, it is badly done:—g. fyrir, to go before, to yield to, to be swayed by a thing; heldr nú við hót, en ekki geng ek fyrir slíku, FmS. i. 305; þó at vér gangim heldr fyrir blíðu en stríðu, ii. 34, Fb. i. 378, Hom. 68; hvárki gékk hann fyrir blíðyrðum né ógnarmálum, FmS. x. 292; hann gékk þá fyrir fortülum hennar, BS. i. 742: in mod. usage reflex., gangast fyrir íllu, góðu: to give away, tók hann þá at ganga fyrir, Fb. i. 530: Icel. now say, reflex., gangast fyrir, to fall off, from age or the like (vide fyrirgengiligr): to prevent, skal honum þá eigi fyrnska fyrir g., n. G. l. i. 249; þá er hann sekr þrem mörkum nema nauðsyn gangi fyrir, 14; at þeim gangi lögleg forföll fyrir, Gþl. 12:—g. í gegn, to go against, to meet, in mod. usage to deny, and so it seems to be in Gþl. 156; otherwise in old writers it always means the reverse, viz. to avow, confess; maðr gengr í gegn, at á braut kveðsk tekit hafa, the man confessed and said that he had taken it away, Ísl. ii. 331; ef maðr gengr í gegn legorðinu, Grág. i. 340; sá goði er í gegn gékk (who acknowledged) þingfesti hans, 20; hann iðraðisk úráðs síns, ok gékk í gegn at hann hefði saklausan selt herra sinn, SkS. 584,—this agrees with the parallel phrase, g. við e-t, mod. g. við e-u, to confess, both in old and mod. usage, id.:—g. hjá, to pass by, to waive a thing, FmS. vi. 168:—g. með, to go with one, to wed, marry (only used of a woman, like Lat. nubere), þú hefir þvert tekit at g. með mér, Ld. 262, Sd. 170, Grág. i. 178, Þiðr. 209, Gkv. 2. 27, FmS. xi. 5: medic., g. með barni, to go with child, i. 57; with acc. (barn), BS. i. 790, and so in mod. usage; a mother says, sama sumarið sem eg gékk með hann (hana) n. n., (meðgöngutími); but dat. in the phrase, vera með barni, to be with child; g. með burði, of animals, SkS. 50, Stj. 70; g. með máli, to assist, plead, Eg. 523, FmS. xi. 105, Eb. 210; g. með e-u, to confess [Dan. medgaae], Stj., but rare and not vernacular:—g. milli, to go between, intercede, esp. as a peacemaker, passim (milli-ganga, meðal-ganga):—g. í móti, to resist, Nj. 90, 159, 171: of the tide, en þar gékk í móti útfalls-straumr, Eg. 600:—g. saman, to go together, marry, Grág. i. 324, FmS. xi. 77: of a bargain, agreement, við þetta gékk saman sættin, Nj. 250; saman gékk kaupit með þeim, 259:—g. sundr, to go asunder, part, and of a bargain, to be broken off, passim:—g. til, to step out, come along; gangit til, ok blótið, 623. 59; gangit til, ok hyggit at, landsmenn, FmS. iv. 282: to offer oneself, to volunteer, BS. i. 23, 24: the phrase, e-m gengr e-ð til e-s, to purpose, intend; en þat gékk mér til þess (that was my reason) at ek ann þér eigi, etc., Ísl. ii. 269; sagði, at honum gékk ekki ótrúnaðr til þessa, FmS. x. 39; gékk Flosa þat til, at …, Nj. 178; gengr mér meirr þat til, at ek vilda firra vini mína vandræðum, FmS. ii. 171; mælgi gengr mér til, ‘tis that I have spoken too freely, Orkn. 469, FmS. vi. 373, vii. 258: to fare, hversu hefir ykkr til gengið, how have you fared? Grett. 48 new Ed.; Loka gékk lítt til, it fared ill with L., Fb. i. 276: mod., þat gékk svá til, it so happened, but not freq., as bera við is better, (tilgangr, intention):—g. um e-t, to go about a thing; g. um sættir, to go between, as peacemaker, FmS. v. 156; g. um beina, to attend guests, Nj. 50, passim: to manage, fékk hón svá um gengit, Grett. 197 new Ed.; hversu þér genguð um mitt góðs, 206: to spread over, in the phrase, má þat er um margan gengr; þess er um margan gengr guma, Hm. 93: to veer, go round, of the wind, gékk um veðrit ok styrmdi at þeim, the wind went round and a gale met them, BS. i. 775:—g. undan, to go before, escape, Ver. 15, FmS. vii. 217, BlaS. 49: to be lost, wasted, jafnmikit sem undan gékk af hans vanrækt, Gþl. 338: to absent oneself, eggjuðusk ok báðu engan undan g., FmS. x. 238:—g. undir, to undertake a duty, freq.: to set, of the sun, Rb. 468, Vígl. (in a verse): to go into one’s possession, power, FmS. vii. 207;—g. upp, to be wasted, of money, Fær. 39, FmS. ix. 354: of stones or earth-bound things, to get loose, be torn loose, þeir glímdu svá at upp gengu stokkar allir í húsinu, Landn. 185; flest gékk upp þat sem fyrir þeim varð, Háv. 40, Finnb. 248; ok gékk ór garðinum upp (was rent loose) garðtorfa frosin, Eb. 190: to rise, yield, when summoned, Sturl. iii. 236: of a storm, gale, to get up, rise, veðr gékk upp at eins, Grett. 94, Bárð. 169; gengr upp stormr hinn sami, BS. ii. 50: of an ice-bound river, to swell, áin var ákafliga mikil, vóru höfuðísar at báðum-megin, en gengin upp (swoln with ice) eptir miðju, Ld. 46, Fbr. 20 new Ed., Bjarn. 52; vötnin upp gengin, Fbr. 114; áin var gengin upp ok íll yfirferðar, Grett. 134:—g. við, in the phrase, g. við staf, to go with a staff, rest on it: with dat., g. við e-u, to avow (vide ganga í gegn above):—g. yfir, to spread, prevail, áðr Kristnin gengi yfir, FmS. x. 273; hétu á heiðin goð til þess at þau léti eigi Kristnina g. yfir landit, BS. i. 23: the phrase, láta eitt g. yfir báða, to let one fate go over both, to stand by one another for weal and woe; hefi ek því heitið honum at eitt skyldi g. yfir okkr bæði, Nj. 193, 201, 204, Gullþ. 8: so in the saying, má þat er yfir margan gengr, a common evil is easier to bear, Fbr. 45 new Ed. (vide um above); muntu nú verða at segja slíkt sem yfir hefir gengið, all that has happened, FmS. xi. 240; þess gengr ekki yfir þá at þeir vili þeim lengr þjóna, they will no longer serve them, come what may, Orkn. 84: to overrun, tyrannize over, þeir vóru ójafnaðar menn ok ganga þar yfir alla menn, FmS. x. 198 (yfirgangr): to transgress, Hom. 109: to overcome, þótti öllum mönnum sem hann mundi yfir allt g., FmS. vii. 326: a naut. term, to dash over, as spray, áfall svá mikit at yfir gékk þegar skipit, BS. i. 422; hence the metaph. phrase, g. yfir e-n, to be astonished; það gengr yfir mig, it goes above me, I am astonished.
ganga
C. Used singly, of various things:
ganga
1. of cattle, horses, to graze (haga-gangr); segja menn at svín hans gengi á Svínanesi, en sauðir á Hjarðarnesi, Landn. 124, Eg. 711; kálfrinn óx skjótt ok gékk í túni um sumarit, Eb. 320; Freyfaxi gengr í dalnum fram, Hrafn. 6; þar var vanr at g. hafr um túnit, Nj. 62; þar var til grass (görs) at g., Ld. 96, Grág. passim; gangandi gripr, cattle, beasts, Bjarn. 22; ganganda fé, id., Sturl. i. 83, Band. 2, Ísl. ii. 401.
ganga
2. of shoals of fish, to go up, in a river or the like (fiski-ganga, -gengd); vötn er netnæmir fiskar g. í, Grág. i. 149; til landauðnar horfði í Ísafirði áðr fiskr gékk upp á Kvíarmiði, Sturl. ii. 177; fiskr er genginn inn ór álum, Bb. 3. 52.
ganga
3. of the sun, stars, vide B. above, (sólar-gangr hæstr, lengstr, and lægstr skemstr = the longest and shortest day); áðr sól gangi af Þingvelli, Grág. i. 24; því at þar gékk eigi sól af um skamdegi, Landn. 140, Rb. passim:—of a thunder-storm, þar gékk reiði-duna með eldingu, Fb. iii. 174:—of the tide, stream, water, vide B. above, eða gangi at vötn eða skriður, K. þ. K. 78.
ganga
4. of a ship, gékk þá skipit mikit, Eg. 390, FmS. vi. 249; létu svá g. suðr fyrir landit, Eg. 78; lét svá g. suðr allt þar til er hann sigldi í Englands-haf, Ó. H. 149; réru nótt ok dag sem g. mátti, Eg. 88; gékk skipit brátt út á haf, Ó. H. 136.
ganga
β. to pass; kvað engi skip skyldi g. (go, pass) til Íslands þat sumar, Ld. 18.
ganga
II. metaph. to run out, stretch out, project, of a landscape or the like; gengr haf fyrir vestan ok þar af firðir stórir, Eg. 57; g. höf stór ór útsjánum inn í jörðina; haf (the Mediterranean) gengr af Njörva-sundum (the Straits of Gibraltar), Hkr. i. 5; nes mikit gékk í sæ út, Eg. 129, Nj. 261; í gegnum Danmörk gengr sjór (the Baltic) í Austrveg, A. A. 288; fyrir austan hafs-botn þann (Bothnia) er gengr til móts við Gandvík (the White Sea), Orkn. begin.: frá Bjarmalandi g. lönd til úbygða, A. A. 289; Europa gengr allt til endimarka Hispaniae, Stj. 83; öllum megin gengr at henni haf ok kringir um hana, 85; þessi þinghá gékk upp (extended) um Skriðudal, Hrafn. 24: of houses, af fjósi gékk forskáli, Dropl. 28.
ganga
2. to spread, branch out; en af því tungurnar eru ólíkar hvár annarri, þær þegar, er ór einni ok hinni sömu hafa gengit eða greinzt, þá þarf ólíka stafi í at hafa, Skálda (Thorodd) 160: of a narrative, gengr þessi saga mest af Sverri konungi, this story goes forth from him, i. e. relates to, tells of him, Fb. ii. 533; litlar sögur megu g. af hesti mínum, Nj. 90; um fram alla menn Norræna þá er sögur g. frá, FmS. i. 81.
ganga
III. to take the lead, prevail; gékk þaðan af í Englandi Valska, thereafter (i. e. after the Conquest) the Welsh tongue prevailed in England, Ísl. ii. 221; ok þar allt sem Dönsk tunga gengi, FmS. xi. 19; meðan Dönsk tunga gengr, x. 179:—of money, to be current, hundrað aura þá er þá gengu í gjöld, Dropl. 16; eigi skulu álnar g. aðrar en þessar, Grág. i. 498; í þenna tíð gékk hér silfr í allar stórskuldir, 500, FmS. viii. 270; eptir því sem gengr (the course) flestra manna í millum, Gþl. 352:—of laws, to be valid, ok var nær sem sín lög gengi í hverju fylki, FmS. iv. 18; Óðinn setti lög í landi sínu þau er gengit höfðu fyrr með Ásum, Hkr. i. 13; þeirra laga er gengu á Uppsala-þingi, Ó. H. 86; hér hefir Kristindóms-bálk þann er g. skal, n. G. l. i. 339; sá siðr er þá gékk, Fb. i. 71, (vide ganga yfir):—of sickness, plague, famine, to rage, þá gékk landfarsótt, bóla, drepsótt, hallæri, freq.; also impers., gékk því hallæri um allt Ísland, BS. i. 184; mikit hallæri ok hart gékk yfir fólkið, 486, v. l.; gékk sóttin um haustið fyrir sunnan land; þá gékk mest plágan fyrri, Ann. 1402, 1403.
ganga
IV. to go on, last, in a bad sense, of an evil; tókst síðan bardagi, ok er hann hafði gengit um hríð, FS. 48: impers., hefir þessu gengit (it has gone on) marga manns-aldra, FmS. i. 282; gékk því lengi, so it went on a long while, Grett. 79 new Ed.; gékk þessu enn til dags, Nj. 272; ok gékk því um hríð, 201; ok gékk því allan þann dag, FmS. vii. 147; lát því g. í allt sumar, xi. 57; gengr þessu þar til er …, Fb. i. 258.
ganga
V. denoting violence; létu g. bæði grjót ok vápn, Eg. 261; létu þá hvárir-tveggju g. allt þat er til vápna höfðu, FmS. ix. 44; láta höggin g., to let it rain blows, Úlf. 12. 40; háðung, spottyrði, hróp ok brigzl hver lét með öðrum g. á víxl, PasS. 14. 3, (vápna-gangr); Birkibeinar róa þá eptir, ok létu g. lúðrana, and sounded violently the alarum, FmS. ix. 50, (lúðra-gangr); láta dæluna g., to pour out bad language, vide dæla.
ganga
VI. to be able to go on, to go, partly impers.; ef þat gengr eigi, if that will not do, FmS. vi. 284; svá þykt at þeim gékk þar ekki at fara, they stood so close that they could not proceed there, Nj. 247; þá nam þar við, gékk þá eigi lengra, there was a stop; then it could go no farther, FmS. xi. 278; leiddu þeir skipit upp eptir ánni, svá sem gékk, as far as the ship could go, as far as the river was navigable, Eg. 127: esp. as a naut. term, impers., e. g. þeim gékk ekki fyrir nesið, they could not clear the ness; þá gengr eigi lengra, ok fella þeir þá seglið, BS. i. 423; at vestr gengi um Langanes, 485, v. l.
ganga
VII. with adverbs; g. létt, fljótt, to go smoothly; g. þungt, seint, to go slowly; oss munu öll vápna-viðskipti þungt g. við þá, Nj. 201; þungt g. oss nú málaferlin, 181; gékk þeim lítt atsóknin, Stj. 385; at þeim feðgum hefði þá allir hlutir léttast gengit, BS. i. 274; seint gengr, Þórir, greizlan, Ó. H. 149; g. betr, verr, to get the better, the worse; gékk Ribbungum betr í fyrstu, FmS. ix. 313; gengu ekki mjök kaupin, the bargain did not go well, Nj. 157, cp. ganga til (B. above):—to turn out, hversu g. mundi orrostan, 273; gékk þá allt eptir því sem Hallr hafði sagt, 256; ef kviðir g. í hag sækjanda, if the verdict goes for the plaintiff, Grág. i. 87; þótti þetta mál hafa gengit at óskum, Dropl. 14; mart gengr verr en varir, a saying, Hm. 39; þykir honum nú at sýnu g. (it seems to him evident) at hann hafi rétt hugsað, FmS. xi. 437; g. andæris, to go all wrong, Am. 14; g. misgöngum, to go amiss, Grág. i. 435; g. e-m í tauma, to turn false (crooked); þat mun mér lítt í tauma g. er Rútr segir, Nj. 20; g. ofgangi, to go too high, FmS. vii. 269.
ganga
VIII. of a blow or the like; hafði gengit upp á miðjan fetann, the axe went in up to the middle of the blade, Nj. 209; gékk þegar á hol, 60; gékk í gegnum skjöldinn, 245, Fb. i. 530.
ganga
IX. of law; láta próf g., to make an enquiry; láta vátta g., to take evidence, D. n.
ganga
X. to be gone, be lost; gékk hér með holdit niðr at beini, the flesh was torn off, Fb. i. 530: esp. in pasS. part. genginn, dead, gone, eptir genginn guma, Hm. 71; moldar-genginn, buried, Sl. 60; hel-genginn, 68; afli genginn, gone from strength, i. e. powerless, Skv. 3. 13.
ganga
β. gone, past; gengið er nú það görðist fyr, a ditty; mér er gengið heimsins hjól, gone for me is the world’s wheel (luck), a ditty.
ganga
XI. used as transit. with acc.; hann gengr björninn á bak aptr, he broke the bear’s back in grappling with him, Finnb. 248; ok gengr hana á bak, ok brýtr í sundr í henni hrygginn, Fb. i. 530.
ganga
2. medic. with dat. to discharge; ganga blóði, to discharge blood (Dan. blodgang), BS. i. 337, 383; Arius varð bráðdauðr ok gékk ór sér öllum iðrum, Ver. 47.
ganga
D. reflex.:
ganga
I. singly, gangask, to be altered, to change, be corrupted; gangask í munni, of tradition; var þat löng ævi, ok vant at sögurnar hefði eigi gengisk í munni, Ó. H. pref.; má því eigi þetta mál í munni gengisk hafa, Fb. ii. Sverr. S. pref.; ok mættim vér ráða um nokkut, at málit gengisk, that the case could miscarry, be lost, Glúm. 380:—láta gangask, to let pass. waive; lét Páll þá g. þá hluti er áðr höfðu í millum staðit, Sturl. i. 102; ef þú lætr eigi g. þat er ek kref þik, FmS. xi. 61.
ganga
2. e-m gengsk hugr við e-t, to change one’s mind, i. e. to be moved to compassion, yield; sótti hón þá svá at honum gékksk hugr við, Eb. 264; þá gékksk Þorgerði hugr við harma-tölur hans, Ld. 232; ok mun honum g. hugr við þat, svá at hann mun fyrirgefa þér, Gísl. 98; nú sem hann grét, gékksk Ísak hugr við, Stj. 167; er sendimaðr fann at Birni gékksk hugr við féit, Ó. H. 194; við slíkar fortölur hennar gékksk Einari hugr (E. was swayed) til ágirni, Orkn. 24.
ganga
II. with prepp. (cp. B. above); gangask at, to ‘go at it,’ engage in a fight; nú gangask þeir at fast, Dropl. 24, Ísl. ii. 267; gengusk menn at sveitum, of wrestlers, they wrestled one with another in sections (Dan. flokkevis), Glúm. 354; þeir gengusk at lengi, Finnb. 248:—gangask fyrir, vide B. above:—gangask í gegn, at móti, to stand against, fight against; at vér látim ok eigi þá ráða er mest vilja í gegn gangask (i. e. the extreme on each side), Íb. 12, cp. FmS. ii. 241; at þeir skipaði til um fylkingar sínar, hverjar sveitir móti skyldi g., i. e. to pair the combatants off, ix. 489; þeir risu upp ok gengusk at móti, Stj. 497. 2 Sam. ii. 15:—g. nær, to come to close quarters (Lat. cominus gerere), Nj. 176, FmS. xi. 240:—gangask á, to dash against one another, to split; á gengusk eiðar, the oaths were broken, Vsp. 30: to be squared off against one another, sú var görð þeirra, at á gengusk vígin húskarlanna, Rd. 288; ekki er annars getið en þeir léti þetta á gangask, i. e. they let it drop, Bjarn. 47; gangask fyrir, to fall off, FmS. iii. 255:—gangask við, to grow, gain strength; áðr en við gengisk hans bæn, before his prayer should be fulfilled, x. 258; ef þat er ætlað at trúa þessi skuli við g., Nj. 162; hétu þeir fast á guðin, at þau skyldi eigi láta við garrgask Kristniboð Ólafs konungs, FmS. ii. 32; þetta gékksk við um öll þau fylki, vii. 300; mikit gékksk Haraldr við (H. grew fast) um vöxt ok afl, Fb. i. 566; Eyvindr hafði mikið við gengizk um menntir, E. had much improved himself in good breeding, Hrafn. 24; vildi hann prófa hvárr þeirra meira hafði við gengisk, which of them had gained most strength, Grett. 107: to be in vogue, in a bad sense, ok löngum við gengisk öfund ok rangindi, FmS. i. 221, cp. PasS. 37. 7:—gangask ór stað, to be removed, FmS. xi. 107.
ganga
III. in the phrase, e-m gengsk vel, ílla, it goes well, ill with one, Hom. 168, Am. 53; ílls gengsk þér aldri, nema …, the evil will never leave thee, thou wilt never be happy, unless …, 65.

Possibile iscrizione runica in Fuþark recente:ᚴᛅᚾᚴᛅ
Le rune Fuþark recenti sono state utilizzate dal 8° al 12° secolo in Scandinavia e nei loro insediamenti all'estero

Voci simili:

Abbreviazioni usate:

A. S.
Anglo-Saxon.
compds.
compounds.
cp.
compare.
Dan.
Danish.
e. g.
exempli gratia.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ.
German.
gl.
glossary.
Hel.
Heliand.
Icel.
Iceland, Icelander, Icelanders, Icelandic.
imperat.
imperative.
l.
line.
m.
masculine.
mod.
modern.
n.
neuter.
neg.
negative.
North. E.
Northern English.
pers.
person.
pl.
plural.
poët.
poetically.
pres.
present.
pret.
preterite.
S.
Saga.
Scot.
Scottish.
subj.
subjunctive.
Swed.
Swedish.
Ulf.
Ulfilas.
acc.
accusative.
q. v.
quod vide.
v.
vide.
absol.
absolute, absolutely.
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
Lat.
Latin.
infin.
infinitive.
adj.
adjective.
etc.
et cetera.
reflex.
retlexive.
dat.
dative.
esp.
especially.
freq.
frequent, frequently.
L.
Linnæus.
medic.
medicine, medically.
metaph.
metaphorical, metaphorically.
naut.
nautical.
pass.
passive.
s. v.
sub voce.
viz.
namely.
þ.
þáttr.
begin.
beginning.
i. e.
id est.
impers.
impersonal.
v. l.
varia lectio.
part.
participle.
pref.
preface.

Opere & Autori citati:

Gm.
Grímnis-mál. (A. I.)
Ivar Aasen
Ivar Aasen’s Dictionary, 1850.
Sæm.
Sæmundar Edda. (A, C. I.)
Vsp.
Völuspá. (A. I.)
Edda
Edda. (C. I.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Háv.
Hávarðar Saga. (D. II.)
Krók.
Króka Refs Saga. (D. V.)
Rm.
Rígsmál. (A. II.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Hm.
Hává-mál. (A. I.)
Hrafn.
Hrafnkels Saga. (D. II.)
Lv.
Ljósvetninga Saga. (D. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Rb.
Rímbegla. (H. III.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
Vkv.
Völundar-kviða. (A. II.)
Fm.
Fafnis-mál. (A. II.)
Ls.
Loka-senna. (A. I.)
Sks.
Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Dipl.
Diplomatarium. (J. I.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Ó. H.
Ólafs Saga Helga. (E. I.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Th.
Theophilus. (F. III.)
Ver.
Veraldar Saga. (E. II.)
Bárð.
Bárðar Saga. (D. V.)
Bjarn.
Bjarnar Saga. (D. II.)
Blas.
Blasius Saga. (F. III.)
Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Fbr.
Fóstbræðra Saga. (D. II.)
Finnb.
Finnboga Saga. (D. V.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Fær.
Færeyinga Saga. (E. II.)
Gkv.
Guðrúnar-kviða. (A. II.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
Gullþ.
Gull-Þóris Saga. (D. II.)
Gþl.
Gulaþings-lög. (B. II.)
K. Þ. K.
Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
Orkn.
Orkneyinga Saga. (E. II.)
Post.
Postula Sögur. (F. III.)
Sd.
Svarfdæla Saga. (D. II.)
Vígl.
Víglundar Saga. (D. V.)
Þiðr.
Þiðreks Saga. (G. I.)
Þórð.
Þórðar Saga hreðu. (D. V.)
Band.
Banda-manna Saga. (D. II.)
Bb.
Búnaðar-bálkr.
A. A.
Antiquitates Americanae. (E. II.)
Dropl.
Droplaugar-sona Saga. (D. II.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Skálda
Skálda. (H. I.)
Ann.
Íslenzkir Annálar. (D. IV.)
Pass.
Passiu-Sálmar.
Úlf.
Úlfars-rímur.
Am.
Atla-mál. (A. II.)
D. N.
Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
Skv.
Sigurðar-kviða. (A. II.)
Sl.
Sólarljóð. (A. III.)
Glúm.
Víga-Glúms Saga. (D. II.)
Sverr. S.
Sverris Saga. (E. I.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Íb.
Íslendinga-bók. (D. I.)
Rd.
Reykdæla Saga. (D. II.)
➞ Vedi tutte le opere citate nel dizionario

Back