Mæla
Dizionario Old Norse - mæla
Significato della parola Old Norse "mæla"
Come definito dal dizionario Old Norse to English di Cleasby & Vigfusson:
La parola Old Norse mæla può significare:mæla
- mæla
- 1. t, [Ulf. maþlian = λαλειν; A. S. mæðlan, madelian; Germ. melden by way of metathesis; Old Engl. mele; the Dan. mæle as well as the Icel. are contracted forms, cp. nál from nadal]:—to speak, with acc. and absol.; mæli þarft eðr þegi, Hm. 18; mæla staðlausa stafi, id.; hví þegið ér, svá at mæla né meguð, LS.; margir menn mæltu ílla við Skamkel, Nj. 80; eigi munt þú þat vilja mæla, 85; Gizurr hvíti (Njáll), … mælti, 90, 91, 220, 228; stafnbúar mæltu, at hann skyldi mæla allra hötðingja heilastr, FmS. vii. 290; mæl þú allra drengja heilastr, viii. 97; þat þætti mér mælanda (gerund.), that is a remarkable speech, Fb. ii. 196; mæla mörgum orðum, to use many words, Hm. 104; mæla þessum orðum, to use these words, Hkr. ii. 78; mæla e-n orðum, to address, Vþm. 4; mæla í hug sér, to speak to oneself, 623. 54; mæla máli, to speak a language; hann mælti allstaðar þeirra máli sem hann væri allstaðar þar barnfæddr sem þá kom hann, BS. i. 80.
- mæla
- 2. special usages; mæla áljót, to speak a libel, Grág. ii. 146; mæla æðru, to express fear, despondency, despair, Nj. 199; mæla tál, hégóma, to tell tales, falsehoods, 258; mæla lög, to speak law, to have the law on one’s side in pleading, FmS. vii. 142; mæla ljóst, to speak out, Nj. 102; mæla í mútur, to speak with reserve (see múta); hafa réttara at mæla, to speak true, have right on one’s side, FmS. iii. 22; mæla lögskil or lögskilum, to speak or perform public duties in court or in the assembly, Nj. 3, Ísl. ii. 255; mæia helgi e-s, to pronounce the inviolability of, Grág. i. 92; mæla nálum, to plead a cause, 2; en er höfðingjar höfðu þar mælt þeim málum sem þar stóðu lög til, Ld. 32; mæla e-s máli, Grág. i. 198; mæla mælt mál, to say what all the world says, Gísl. 11, Stj. 463: mod. to say a plain word, speak plainly; bréf harðlega mælt, worded, BS. i. 554, FmS. ix. 389.
- mæla
- II. to stipulate; mæla e-t með sér, to fix, stipulate, appoint: fundusk þeir, sem mælt hafði verit með þeim, Nj. 256; mæla mót með sér, to fix an interview, Eg. 564; mæla sér man, to fix an interview with her, Hm. 97:—mæla sér e-t, to stipulate, bargain for; vér höfum fund várn mæltan ár hvert hér í Gula, n. G. l. i. 4; ek hefka fé mælt mér í dóm þenna ok monka ek mæla, Grág. i. 79; slíkan stað ok máldaga sem þeir áttu sér mæltan, 154; þeir mæltu til fé mikit at lyktum, Nj. 99; mælti hann þat til at eiga dóttur hans, 271; en hón mælti þat til við konung, at hann skyldi vinna allan Noreg, FmS. x. 181; hvat er til mælt, FS. 92; ek mæli til kaupa við þik, Nj. 3; þeir mæltu til vináttu með sér at skilnaði, Eg. 691; þeir mæla til bardaga með sér um morguninn, Fb. i, 142; hygg þú at því vandliga at þú mæl til hvers-vetna ílla þess er þú beiðir hann, FmS. xi. 58; hús þau er til skaða-bóta eru mælt, for which compensation has been stipulated, Grág. i. 459; mæla til friðar, to sue for peace, FaS. ii. 121 (frið-mælask).
- mæla
- III. with prepp.; mæla á máli, to speak in a language; mæla á Irsku, Ld. 76:—mæla aptr, to retract, Sturl. i. 46:—mæla eptir e-m, to take one’s part, excuse him, Nj. 26, 53, FmS. vii. 120: to request, demand, ix. 52: but mæla eptir e-n, with acc., to lead the prosecution (eplir-mál) in the case of a slain man, Grág., Nj., Sagas passim:—mæla fyrir, to order, prescribe; sem biskup mælir fyrir, Grág. i. 377; sem Þórðr mælti fyrir, Ld. 44; allt þat silfr er hann mælti fyrir, which he had bargained, Fær. 6; þat bréf er konungr mælti svá fyrir, at …, FmS. ix. 447: to declare, Nj. 15: to cite a formulary, preamble, or the like, mæla fyrir skipi, to say the prayer when a ship first puts to sea; gékk Þorvaldr til siglu ok mælti fyrir skipi eptir sið, BS. i. 774; thus, mæla fyrir griðum, to declare a truce, by using the proper formulary, FmS. ix. 53, Nj. 106; mæla fyrir minni, to propose a toast, FmS. i. 35:—mæla móti, to gainsay, speak against, Eg. 72, Nj. 129, 158, FmS. vii. 290:—mæla til e-s, see above:—mæla um e-t, to speak about a thing, Hom. 157; konungr varð styggr ok mælti um nokkurum orðum, Eg. 16: to use an expression, utter (in an emphatic sense), of spells or the like, mikit hefir Jökull um mælt, svá at mér er þat eigi þolanda, FS. 54; læt ek þat um mælt, at þú munt …, Ísl. ii. 197, v. l.; þar mynda ek hafa gefit þér upp eina sök, ef ek hefða eigi svá mikit um mælt, Hrafn. 8; svá fór sem vér gátum at mikil-mannliga mundi verða um mælt af þinni hendi, FmS. xi. 111; læt ek þat verða um mælt (of a spell) at þú verðir at enni ljótustu trollkonu, FaS. ii. 152: cp. mæli eg um og legg eg aá in mod. tales of witches saying their spell:—mæla við e-n, to speak to a person, address, Nj. 3, Eg. 92, passim; mæla við e-u, to gainsay, Edda 39, FmS. vii. 123, Þiðr. 253, Hkr. ii. 198:—compds, á-mæla, to blame; for-mæla, to accuse; hall-mæla, to blame:—imperS., mælir svá, it is said, Hom. 155.
- mæla
- IV. reflex. to speak, express oneself, esp. with prepp.; mælask fyrir, to ejaculate, say one’s say; finnrinn mæltisk innan fyrir, og sagði svá, he spoke from the inner part of the house. FmS. x. 262; hví þú, Gangráðr, mælisk af gólfi fyrir? Vþm. 9; hann biðsk fyrir ok mælisk nú fyrir sem honum þótti vænligast, FmS. xi. 134; Finnr andaðisk ór sótt þeirri ok mæltisk áðr vel fyrir, ii. 164; mælask vel, ílla fyrir, to be well (ill) spoken of, to make a good (bad) impression; görum vit góða hans ferð, hann hefir mikils misst, þat mun vel fyrir mælask, Nj. 29; víg Gunnars spurðisk, ok mæltisk ílla fyrir um allar sveitir, 117; mæltisk kvæðit vel fyrir, FmS. vii. 113; ílla mun þat fyrir mælask, at ganga ásættir við frændr sína, Ld. 238:—mælask undan, to excuse oneself, decline, FmS. ix. 227, Fb. i. 100:—mælask um, to utter, express; eigu vér þvi at vera úkvíðnir ok mælask eigi ílla um, FmS. xi. 389.
- mæla
- 2. recipr., mælask við, to speak to one another, converse; ekki mæltusk þeir fleira þann dag við, FmS. vii. 127; mun hvat við höfum við mælsk, Nj. 111; ok munu vit þess þurfa at muna þat, at vit höfum vel við mælsk, 54; mælask ílla við, to bandy words, n. G. l. i. 333; mælask við einn saman, to talk to oneself (soliloquize), Stj. 617; Þorvaldr mæltisk mjök einn við á Þinginu, því at engir gengu í berhögg við hann, i. e. Th. had alone the word, for none in the parliament opposed him, Sturl. ii. 61.
- mæla
- 3. imperS., e-m mælisk vel, to speak well; skal eigi marka reiðs manns mál, kann vera at okkr mælisk betr annat sinn, Sturl. ii. 178: to make a good speech, sögðu menn at honum mæltisk vel, Nj. 87; at lögbergi var görr mikill rómr, at Merði mæltisk vel ok sköruliga, 230.
- mæla
- 4. part. mæltr (q. v.), spoken.
- mæla
- 2. d, [mál], to measure, Clem. 33, SkS. 629, Grág. i. 462, FmS. ii. 230, K. Á. 206, n. G. l. i. 323, passim.
Possibile iscrizione runica in Fuþark recente:ᛘᛅᛚᛅ
Le rune Fuþark recenti sono state utilizzate dal 8° al 12° secolo in Scandinavia e nei loro insediamenti all'estero
Abbreviazioni usate:
- absol.
- absolute, absolutely.
- acc.
- accusative.
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- cp.
- compare.
- Dan.
- Danish.
- Engl.
- English.
- f.
- feminine.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- Icel.
- Iceland, Icelander, Icelanders, Icelandic.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- l.
- line.
- m.
- masculine.
- n.
- neuter.
- S.
- Saga.
- Ulf.
- Ulfilas.
- mod.
- modern.
- L.
- Linnæus.
- impers.
- impersonal.
- pers.
- person.
- v.
- vide.
- v. l.
- varia lectio.
- esp.
- especially.
- reflex.
- retlexive.
- i. e.
- id est.
- pr.
- proper, properly.
- recipr.
- reciprocally.
- part.
- participle.
- q. v.
- quod vide.
Opere & Autori citati:
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Hkr.
- Heimskringla. (E. I.)
- Hm.
- Hává-mál. (A. I.)
- Ls.
- Loka-senna. (A. I.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Vþm.
- Vafþrúðnis-mál. (A. I.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Fær.
- Færeyinga Saga. (E. II.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Hrafn.
- Hrafnkels Saga. (D. II.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- Þiðr.
- Þiðreks Saga. (G. I.)
- Th.
- Theophilus. (F. III.)
- Clem.
- Clements Saga. (F. III.)
- K. Á.
- Kristinn-réttr Árna biskups. (B. III.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)