Hlaupa

Słownik staronordyjski - hlaupa

Znaczenie staronordyjskiego słowa "hlaupa"

Zgodnie z definicją słownika Cleasby & Vigfusson z języka staronordyjskiego na angielski:

Staronordyjskie słowo hlaupa może oznaczać:hlaupa

hlaupa
pres. hleyp, pl. hlaupum; pret. hljóp, hljópt, hljóp, pl. hljópum, mod. hlupum; pret. subj. hlypi, hlœpi, FmS. x. 364, hljópisk, Ó. H. 246; part. pass. hlaupinn; subj. hlæpi, Ó. H. 118; læpizk, O. H. l. 82; but hlypi, Hom. 158, Ó. T. 68, l. 24: [Ulf. hlaupan = ἀναπηδαν, Mark x. 50; A. S. hleâpan, pret. hleop; Scot. loup, part. loppen; Engl. leap; Hel. hlôpan; O. H. G. hlaufan; Germ. laufen; Swed. löpa; Dan. löbe]:—to leap, jump, which, as in Engl., is the proper meaning of the word, and hence of any sudden motion, to leap or start up; hann hljóp meir en hæð sína ok eigi skemra aptr en fram fyrir sik, Nj. 29; hann hleypr ór loptinu ofan ok á straetið ok kemr standandi niðr, FmS. xi. 117; hljóp hann þá út af múrinum, i. 104; hlaupa yfir háfar stengr, viii. 207; hljópu þeir þá á hesta sína, they leaped on their horses, Nj. 263; Atli hleypr upp á skip at Rúti, 9; ef fé hleypr löggarð, if cattle leap over a fence, Grág. ii. 262; Kári hljóp upp við lagit ok brá í sundr við fótunum, Nj. 253; h. fyrir borð útbyrðis, to leap overboard, Eg. 124, FmS. x. 363, 364; Egill hljóp yfir díkit, Eg. 530; þat segja menn at á sitt borð hlœpi hvárr þeirra Ólafs konungs, FmS. x. 364; Hrungnir varð reiðr ok hleypr upp á hest sinn, Edda 57; hljópu þeir til vápna sinna, Eg. 121; Kjartan hljóp á sund (leaped into the water) ok lagðisk at manninum, BS. i. 18; Kári hljóp á spjótskaptið ok braut í sundr, Nj. 253; en þriði hljóp (leaped) á skipit út, Eg. 220; var þar at hlaupa (to climb) upp á bakka nokkurn, id.; hann hljóp at baki Kára, Nj. 253; hann kastar verkfarunum ok hleypr á skeið, and took to his heels, Njarð. 370; hann hljóp báðum fótum í gögnum skipit, Edda 36: of a weapon, bryntröllit hljóp út um bringuna, Ld. 150; hljóp þá sverðit (it bounded) Kára á síðuna Móðólfi, Nj. 262.
hlaupa
β. with prepp.; h. upp, to spring to ones feet, start up; þá hlupu varðmenn upp, Eg. 121; þá hljóp Kjartan upp ok afklæddisk, BS. i. 18; ok eptir örvar-boði hljóp upp múgr manns, FmS. i. 210; h. yfir, to jump over, metaph. to skip, Alg. 262; hlaupa yfir eða gleyma, H. E. i. 486; h. frá e-m, to run away from, desert one, Grág. i. 297; h. af, to be left, remain, Rb. 234, 494 (afhlaup).
hlaupa
2. special usages; a law term, to assault; hlaupa til manns lögmætu frumhlaupi, Grág. ii. 7: of fury, sickness, pain, to burst out, í hvert sinn er æði eðr reiði hljóp á hann, FmS. i. 15; en er hann var búinn hljóp fæli-sótt at honum, iv. 284: of pain, hljóp blástr í búkinn, Grett. 137 new Ed.: of fire, sagði at jarðeldr var upp kominn, ok mundi hann h. á bæ Þórodds goða, BS. i. 22: of a river, to flood, áðr Almanna-fljót leypi (i. e. hleypi, hlypi) var þat kallat Rapta-lækr, Landn. 266; þessa sömu nótt kom þeyr mikill ok hlupu vötn fram ok leysti árnar, the waters rose in flood and the ice was broken, Sturl. iii. 45: of ice, mikit svell var hlaupit upp öðru megin fljótsins ok hált sem gler, a great hummock of ice rose up, Nj. 144; hljóp upp kúla, a wheal sprung up from a blow, Il. ii. 267; h. saman, sundr, of a wound; var skeinan saman hlaupin svá náliga þótti gróin, Grett. 152; sárið var hlaupit í sundr, the wound had broken out again, id.: of a gale, þá hljóp á útsynningr steinóði, Eg. 600:—of milk, blood, to curdle, coagulate, (cp. North. E. loppert = coagulated; so, leper-blode = clotted blood in the Old Engl. poem Pricke of Conscience, l. 459.)
hlaupa
II. to run, but rarely in old writers, [Dan. löbe; Germ. laufen]; eigi hljóp hann at seinna, Ásbjörn hljóp heim, id. (but from a paper MS.); þeir hlaupa eptir en hann kemsk á skóg undan, Nj. 130; jarl eggjar menn at H. E.tir honum, 132: freq. in mod. usage.
hlaupa
III. reflex. to take oneself off, to run away; ef þræll leypsk, n. G. l. i. 34; þá vildi Uni hlaupask á braut með sína menn, Landn. 246; við þann mann er hleypsk frá ómaga, Grág. i. 297; ef maðr hleypsk á brott af landi er sekr er orðinn, 96; þat var á einhverri nátt at Steinn hljópsk á braut ór bænum, FmS. iv. 317; þar er menn hlaupask til (came to blows) eða verða vegnir, Grág. ii. 83; nú er þat várt ráð at vér hlaupimk með yðr ok sömnum liði, FmS. ix. 248; var hann í fjötri, at hann hljópisk (lypist, Hom. 158, l. c.) eigi frá honum, Ó. H. 246; hlaupask braut, id.: part., hlaupandi menn, h. sveinar, ‘landloupers,’ Finnb. 344, Mag. 6; cp. hlaupingi.

Możliwa inskrypcja runiczna w młodszych Fuþark:ᚼᛚᛅᚢᛒᛅ
Runy młodszego Fuþark były używane od VIII do XII wieku w Skandynawii i ich osadach zamorskich

Używane skróty:

A. S.
Anglo-Saxon.
Dan.
Danish.
Engl.
English.
f.
feminine.
Germ.
German.
gl.
glossary.
Hel.
Heliand.
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
l.
line.
L.
Linnæus.
m.
masculine.
mod.
modern.
n.
neuter.
O. H. G.
Old High German.
part.
participle.
pass.
passive.
pl.
plural.
pres.
present.
pret.
preterite.
S.
Saga.
Scot.
Scottish.
subj.
subjunctive.
Swed.
Swedish.
Ulf.
Ulfilas.
metaph.
metaphorical, metaphorically.
cp.
compare.
i. e.
id est.
North. E.
Northern English.
v.
vide.
freq.
frequent, frequently.
l. c.
loco citato.
reflex.
retlexive.

Prac i autorów cytowanych:

Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Edda
Edda. (C. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Njarð.
Njarðvíkinga Saga. (D. II.)
O. H. L.
Ólafs Saga Helga Legendaria. (E. I.)
Ó. H.
Ólafs Saga Helga. (E. I.)
Ó. T.
Ólafs Saga Tryggvasonar. (E. I.)
Alg.
Algorismus. (H. III.)
H. E.
Historia Ecclesiastica Islandiae. (J. I.)
Rb.
Rímbegla. (H. III.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
Finnb.
Finnboga Saga. (D. V.)
Mag.
Magus Saga. (G. II.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
➞ Zobacz wszystkie prace cytowane w słowniku

Back