Hlaupa
Słownik staronordyjski - hlaupa
Znaczenie staronordyjskiego słowa "hlaupa"
Zgodnie z definicją słownika Cleasby & Vigfusson z języka staronordyjskiego na angielski:
Staronordyjskie słowo hlaupa może oznaczać:hlaupa
- hlaupa
- pres. hleyp, pl. hlaupum; pret. hljóp, hljópt, hljóp, pl. hljópum, mod. hlupum; pret. subj. hlypi, hlœpi, FmS. x. 364, hljópisk, Ó. H. 246; part. pass. hlaupinn; subj. hlæpi, Ó. H. 118; læpizk, O. H. l. 82; but hlypi, Hom. 158, Ó. T. 68, l. 24: [Ulf. hlaupan = ἀναπηδαν, Mark x. 50; A. S. hleâpan, pret. hleop; Scot. loup, part. loppen; Engl. leap; Hel. hlôpan; O. H. G. hlaufan; Germ. laufen; Swed. löpa; Dan. löbe]:—to leap, jump, which, as in Engl., is the proper meaning of the word, and hence of any sudden motion, to leap or start up; hann hljóp meir en hæð sína ok eigi skemra aptr en fram fyrir sik, Nj. 29; hann hleypr ór loptinu ofan ok á straetið ok kemr standandi niðr, FmS. xi. 117; hljóp hann þá út af múrinum, i. 104; hlaupa yfir háfar stengr, viii. 207; hljópu þeir þá á hesta sína, they leaped on their horses, Nj. 263; Atli hleypr upp á skip at Rúti, 9; ef fé hleypr löggarð, if cattle leap over a fence, Grág. ii. 262; Kári hljóp upp við lagit ok brá í sundr við fótunum, Nj. 253; h. fyrir borð útbyrðis, to leap overboard, Eg. 124, FmS. x. 363, 364; Egill hljóp yfir díkit, Eg. 530; þat segja menn at á sitt borð hlœpi hvárr þeirra Ólafs konungs, FmS. x. 364; Hrungnir varð reiðr ok hleypr upp á hest sinn, Edda 57; hljópu þeir til vápna sinna, Eg. 121; Kjartan hljóp á sund (leaped into the water) ok lagðisk at manninum, BS. i. 18; Kári hljóp á spjótskaptið ok braut í sundr, Nj. 253; en þriði hljóp (leaped) á skipit út, Eg. 220; var þar at hlaupa (to climb) upp á bakka nokkurn, id.; hann hljóp at baki Kára, Nj. 253; hann kastar verkfarunum ok hleypr á skeið, and took to his heels, Njarð. 370; hann hljóp báðum fótum í gögnum skipit, Edda 36: of a weapon, bryntröllit hljóp út um bringuna, Ld. 150; hljóp þá sverðit (it bounded) Kára á síðuna Móðólfi, Nj. 262.
- hlaupa
- β. with prepp.; h. upp, to spring to ones feet, start up; þá hlupu varðmenn upp, Eg. 121; þá hljóp Kjartan upp ok afklæddisk, BS. i. 18; ok eptir örvar-boði hljóp upp múgr manns, FmS. i. 210; h. yfir, to jump over, metaph. to skip, Alg. 262; hlaupa yfir eða gleyma, H. E. i. 486; h. frá e-m, to run away from, desert one, Grág. i. 297; h. af, to be left, remain, Rb. 234, 494 (afhlaup).
- hlaupa
- 2. special usages; a law term, to assault; hlaupa til manns lögmætu frumhlaupi, Grág. ii. 7: of fury, sickness, pain, to burst out, í hvert sinn er æði eðr reiði hljóp á hann, FmS. i. 15; en er hann var búinn hljóp fæli-sótt at honum, iv. 284: of pain, hljóp blástr í búkinn, Grett. 137 new Ed.: of fire, sagði at jarðeldr var upp kominn, ok mundi hann h. á bæ Þórodds goða, BS. i. 22: of a river, to flood, áðr Almanna-fljót leypi (i. e. hleypi, hlypi) var þat kallat Rapta-lækr, Landn. 266; þessa sömu nótt kom þeyr mikill ok hlupu vötn fram ok leysti árnar, the waters rose in flood and the ice was broken, Sturl. iii. 45: of ice, mikit svell var hlaupit upp öðru megin fljótsins ok hált sem gler, a great hummock of ice rose up, Nj. 144; hljóp upp kúla, a wheal sprung up from a blow, Il. ii. 267; h. saman, sundr, of a wound; var skeinan saman hlaupin svá náliga þótti gróin, Grett. 152; sárið var hlaupit í sundr, the wound had broken out again, id.: of a gale, þá hljóp á útsynningr steinóði, Eg. 600:—of milk, blood, to curdle, coagulate, (cp. North. E. loppert = coagulated; so, leper-blode = clotted blood in the Old Engl. poem Pricke of Conscience, l. 459.)
- hlaupa
- II. to run, but rarely in old writers, [Dan. löbe; Germ. laufen]; eigi hljóp hann at seinna, Ásbjörn hljóp heim, id. (but from a paper MS.); þeir hlaupa eptir en hann kemsk á skóg undan, Nj. 130; jarl eggjar menn at H. E.tir honum, 132: freq. in mod. usage.
- hlaupa
- III. reflex. to take oneself off, to run away; ef þræll leypsk, n. G. l. i. 34; þá vildi Uni hlaupask á braut með sína menn, Landn. 246; við þann mann er hleypsk frá ómaga, Grág. i. 297; ef maðr hleypsk á brott af landi er sekr er orðinn, 96; þat var á einhverri nátt at Steinn hljópsk á braut ór bænum, FmS. iv. 317; þar er menn hlaupask til (came to blows) eða verða vegnir, Grág. ii. 83; nú er þat várt ráð at vér hlaupimk með yðr ok sömnum liði, FmS. ix. 248; var hann í fjötri, at hann hljópisk (lypist, Hom. 158, l. c.) eigi frá honum, Ó. H. 246; hlaupask braut, id.: part., hlaupandi menn, h. sveinar, ‘landloupers,’ Finnb. 344, Mag. 6; cp. hlaupingi.
Możliwa inskrypcja runiczna w młodszych Fuþark:ᚼᛚᛅᚢᛒᛅ
Runy młodszego Fuþark były używane od VIII do XII wieku w Skandynawii i ich osadach zamorskich
Używane skróty:
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- Dan.
- Danish.
- Engl.
- English.
- f.
- feminine.
- Germ.
- German.
- gl.
- glossary.
- Hel.
- Heliand.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- l.
- line.
- L.
- Linnæus.
- m.
- masculine.
- mod.
- modern.
- n.
- neuter.
- O. H. G.
- Old High German.
- part.
- participle.
- pass.
- passive.
- pl.
- plural.
- pres.
- present.
- pret.
- preterite.
- S.
- Saga.
- Scot.
- Scottish.
- subj.
- subjunctive.
- Swed.
- Swedish.
- Ulf.
- Ulfilas.
- metaph.
- metaphorical, metaphorically.
- cp.
- compare.
- i. e.
- id est.
- North. E.
- Northern English.
- v.
- vide.
- freq.
- frequent, frequently.
- l. c.
- loco citato.
- reflex.
- retlexive.
Prac i autorów cytowanych:
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Njarð.
- Njarðvíkinga Saga. (D. II.)
- O. H. L.
- Ólafs Saga Helga Legendaria. (E. I.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Ó. T.
- Ólafs Saga Tryggvasonar. (E. I.)
- Alg.
- Algorismus. (H. III.)
- H. E.
- Historia Ecclesiastica Islandiae. (J. I.)
- Rb.
- Rímbegla. (H. III.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)
- Landn.
- Landnáma. (D. I.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- Finnb.
- Finnboga Saga. (D. V.)
- Mag.
- Magus Saga. (G. II.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)