Fela

Fornnordisk Ordbok - fela

Betydelsen av det fornnordiska ordet "fela"

Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:

Fornnordiskt ord fela kan betyda:fela

fela: pret. fal, 2nd pers. falt, pl. fálu; pres. fel; pret. subj. fæli; part. fólginn: in mod. usage, pret. faldi, part. falinn, and sup. falið, with weak declension, if in the sense to hide; but fól, pl. fólu, part. fólginn, if in the sense to commend; thus, undir trjánum sig faldi, PasS. 33. 6; einn fyrir engum faldist, 33. 7; but, þá Frelsarinn í Föðurs hönd fól nú blessaðr sína önd, 45. 1; fól and falinn, however, never occur in old MSS.:—[Ulf. filhan = κρύπτειν, θάπτειν; Hel. bi-felhan; O. H. G. felahan; Germ. be-fehlen and emp-fehlen; Lat. se-pēlio contains the same root, properly meaning to hide, shut up: cp. Engl. bury, which really means to hide.]

fela: I. to hide, conceal; allt veit ek Óðin, hvar þú auga falt, Vsp. 22; þú falt fé þitt í svá mikilli þoku, Band. 12; hrís-kjarrit þat er Vaði risi fal sverðit, Þiðr. 69, Gm. 37; fálu þeir gullit í Rín, Edda 76; tóku likit ok fálu þar, Ó. H. 225 (fólu, Hkr. ii. 380, wrongly); ek mun fela yðr her í gamma mínum, FmS. i. 9: barnit var fólgit, FS. 60, Gullþ. 26; fel sverð þitt, sheathe thy sword, FmS. xi. 348; felðu (= fel þú) sverð þitt í umgörð, 656 C. 4; þær austr ok vestr enda fálu, Hkv. 1. 2; fólgit, hidden, preserved, Vsp. 31; fólginn, hid, Þkv. 7, 8; örlög fólgin e-m, fate hidden, in store for one, Vsp. 36, Akv. 16; fólginn endi lífs, poët. the hidden thrum of life, i. e. death, Ýt. 17.

fela: β. to bury, Ýt. 24; liggja fulginn, to lie buried (in a cairn), on a Runic stone, Rath 178.

fela: 2. metaph., hefir þú fólgit nafn hennar í vísu þessi, Eg. 325; fólgit í rúnum, Edda 47; yrkja fólgit, to use obscure phrases (in poetry), 110.

fela: 3. impers., fal þá sýn (acc.) milli þeirra, they lost sight of one another, with the notion of a hill or object coming between, Ó. H. 182; þegar er sýn fal í milli þeirra Egils, Eg. 545.

fela: 4. the phrase, fela e-n á brott (= in mod. usage koma e-m fyrir), to put one out (for alimentation), of one sick or old, a child, etc., Grág. i. 155; or, fela e-n inni, id.; sá bóandi er hann felr sik inni, the husbandman with whom he boards and lodges, 158; ef sá maðr andask er fólginn var inni, 155: of cattle, to put out to keep, nú felr maðr búfé inni at manni at fúlgu-mála réttum, n. G. l. i. 25; hence fúlga, q. v. = meðgjöf.

fela: II. to give into one’s keeping, entrust; hann fal Óðni allan þann val, he gave all the slain to Odin, FaS. i. 454; mey frumunga fal hann (entrusted to) megi Gjúka, Skv. 3. 4: to invest, auð hefi ek minn ílla fólginn, FmS. vii. 49 (in a verse).

fela: β. in the phrase, fela e-m e-t á hendi (mod. á hendr); þér fel ek á hendi, Skarphéðinn, at hefna bróður þíns, Nj. 154; fal hón sik ok allt sitt föruneyti á hendr lifanda Guði, FmS. i. 226; Kristi á hendi fólgin, 655 xxiii; fel’k þér á hendi ábyrgð hans at öllu, Grág. i. 245; fálu sik ok sálur sínar Guði Almáttkum á hendi, BS. i. 139; at Jón Loptsson fæli Petri postula á hendi þá hjörð … en Jesus Kristr fal sína hjörð á hendr Föður sínum, 145; fela undir e-m, to put under one’s charge; er und einum mér öll um fólgin hodd Niflunga, i. e. all the hoard of Niflung is kept by me only, Akv. 26; fela ván sína alla undir Guði, 686 B. 2; mun hér öll vár vinátta undir felask, all our friendship will depend upon this, Eb. 130: a law term, skulu þeir fela undir eið sinn, they shall avouch it on their oath, Grág. i. 9; fela undir þegnskap sinn, to vouch upon one’s honour; þó rangt sé undir þegnskap fólgit, 33.

fela: III. reflex. to hide oneself; ek mun felask, FS. 48: hann falsk í Kröflu-helli, Landn. 183; mörg leyni þau er felask mátti í, FmS. x. 218; í skógi þar er þeir höfðu fólgizk, Ó. H. 152; en fálusk at degi, id.; felask í faðmi e-m, to be shut in one’s arms, Hkv. 2. 27.

fela: 2. felask á hendi e-m, to put oneself in another’s hands, enter his service; Kolskeggr falsk á hendi Sveini Dana-konungi, Nj. 121.

Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᚠᛁᛚᛅ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar

Förkortningar som används:

cp.: compare.

Engl.: English.

f.: feminine.

Germ.: German.

gl.: glossary.

Hel.: Heliand.

l.: line.

Lat.: Latin.

m.: masculine.

mod.: modern.

O. H. G.: Old High German.

part.: participle.

pers.: person.

pl.: plural.

pres.: present.

pret.: preterite.

S.: Saga.

subj.: subjunctive.

sup.: supine.

Ulf.: Ulfilas.

i. e.: id est.

poët.: poetically.

v.: vide.

þ.: þáttr.

metaph.: metaphorical, metaphorically.

acc.: accusative.

impers.: impersonal.

etc.: et cetera.

id.: idem, referring to the passage quoted or to the translation

L.: Linnæus.

q. v.: quod vide.

n.: neuter.

reflex.: retlexive.

Verk & författare citerade:

Pass.: Passiu-Sálmar.

Akv.: Atla-kviða. (A. II.)

Band.: Banda-manna Saga. (D. II.)

Edda: Edda. (C. I.)

Fms.: Fornmanna Sögur. (E. I.)

Fs.: Forn-sögur. (D. II.)

Gm.: Grímnis-mál. (A. I.)

Gullþ.: Gull-Þóris Saga. (D. II.)

Hkr.: Heimskringla. (E. I.)

Hkv.: Helga-kviða Hundingsbana. (A. II.)

Ó. H.: Ólafs Saga Helga. (E. I.)

Vsp.: Völuspá. (A. I.)

Þiðr.: Þiðreks Saga. (G. I.)

Þkv.: Þryms-kviða. (A. I.)

Eg.: Egils Saga. (D. II.)

Grág.: Grágás. (B. I.)

N. G. L.: Norges Gamle Love. (B. II.)

Fas.: Fornaldar Sögur. (C. II.)

Skv.: Sigurðar-kviða. (A. II.)

Bs.: Biskupa Sögur. (D. III.)

Eb.: Eyrbyggja Saga. (D. II.)

Nj.: Njála. (D. II.)

Landn.: Landnáma. (D. I.)

➞ Se alla verk som citeras i ordboken