Gæta
Fornnordisk Ordbok - gæta
Betydelsen av det fornnordiska ordet "gæta"
Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:
Fornnordiskt ord gæta kan betyda:gæta
- gæta
- tt, (gjáta, Hom. 34, 156, esp. in Norse MSS.), [gæte = to find sheep, Ivar Aasen]:—to watch, tend, take care of, with gen.; at gæta eigna sinna, FmS. i. 245; gætum vandliga þessa burðar, viii. 8; Guð gæti mín, God protect me! ix. 482; gæta skipa sinna, 484; þá látum en hafit gæta vár, Orkn. 108; þeir létu myrkrit gæta sín, FS. 85; Þórir bað sína menn hlífa sér ok gæta sín sem bezt, Gullþ. 24; ok báðu hann gæta lífs síns, Orkn. 164; gjáta laga ok landsréttar, Hom. 34; þá er at gæta ráðsins, then take heed to the advice, Nj. 61; gæta dóma, to observe justice, SkS. 658:—to tend [cp. Norse gæte], gæta kúa, to tend cows, FmS. vi. 366, Ld. 98; gæta hesta, to tend horses, Fb. ii. 340, FS. 88; hón gaetir dura í Valhöllu, Edda 21; Móðguðr er nefnd mær sú er gætir brúarinnar, 38; hann sitr þar við himins-enda at gæta brúarinnar fyrir bergrisum, 17; gæta segls, to take care of the sail, FmS. vii. 340 (in a verse); gæta skips, Anal. 191:—absol., stofan gætti (guarded) at baki þeim, Eg. 91; því at rekendrnir gættu fyrir utan, FmS. vii. 184; gættu (take care) ok vinn eigi á Kálfi, Fb. ii. 360; gæta sín, to be on one’s guard.
- gæta
- β. with prep., gæta til, to take care of, mind; var eigi betr til gætt en svá, at …, Orkn. 210; svá gættu þeir til, at ekki varð at, Nj. 57; gætið hér til Önundar húsbónda yðvars, at eigi slíti dýr né fuglar hræ þeirra, Eg. 380; hann skyldi til gæta at eigi slægisk aptr liðit, Ó. H. 215; sá er til saka gætir, SkS. 28, Rb. 396; ef þú kannt til at gæta, if thou behave well, Eg. 96; mun ek þá ekki taka af þér eignir þínar, ef þu kannt til gæta, id., FmS. ii. 178: in mod. usage also, gæta að e-u, to observe a thing: to heed, Guðs vegna að þér gæt min sál, PasS. 8. 16.
- gæta
- II. reflex., Þorleikr kvaðsk ekki mundu hafa mikit fé, því at úsýnt er hversu mér gætisk til, because it is uncertain how I may keep it, Ld. 300: cp. geta A. IV.
- gæta
- III. [cp. geta with gen., signif. B], getask um e-t, to deliberate or take counsel about …; ok um þat gættusk, hvárt …, and took counsel together, whether …, Vsp. 6, 9, 27, 29; gætask e-s, to tell of, mention a thing; gættisk ok Glaumvör, at væri grand svefna, G. told that she had dreary dreams, Am. 20; gættisk þess Högni, at árna ánauðgum, H. spoke of interceding for the bondsman, 60.
- gæta
- IV. part. gætandi, a keeper, Edda 94.
Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᚴᛅᛏᛅ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar
Förkortningar som används:
- absol.
- absolute, absolutely.
- cp.
- compare.
- esp.
- especially.
- gen.
- genitive.
- l.
- line.
- m.
- masculine.
- n.
- neuter.
- S.
- Saga.
- þ.
- þáttr.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- mod.
- modern.
- reflex.
- retlexive.
- f.
- feminine.
- signif.
- signification.
- part.
- participle.
Verk & författare citerade:
- Anal.
- Analecta. (D. II.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Gullþ.
- Gull-Þóris Saga. (D. II.)
- Hom.
- Homiliu-bók. (F. II.)
- Ivar Aasen
- Ivar Aasen’s Dictionary, 1850.
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Nj.
- Njála. (D. II.)
- Orkn.
- Orkneyinga Saga. (E. II.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- Pass.
- Passiu-Sálmar.
- Rb.
- Rímbegla. (H. III.)
- Am.
- Atla-mál. (A. II.)
- Vsp.
- Völuspá. (A. I.)