Haga
Fornnordisk Ordbok - haga
Betydelsen av det fornnordiska ordet "haga"
Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:
Fornnordiskt ord haga kan betyda:haga
- haga
- að, [Hel. bihagan; Germ. behagen], to manage, arrange, with dat.; hversu hann skyldi haga verks-háttum sínum, Eb. 150; svá skulu vér haga inngöngu várri, at …, Fms. i. 16; en nú var oss því hægra at haga kostum þeirra eptir várri vild, vi. 261; at haga svá formælinu, at …, to put the words so, that …, 655 xi. 2; haga sér til sess, to take one’s seat, Ó. H. (in a verse); haga hálft yrkjum, to take the middle course, Am. 57; en fénu var hagat til gæzlu, the money was taken into keeping, Fms. iv. 31; þeim er sólina gerði, ok heiminum hagaði ok hann gerði, Fagrsk. 11.
- haga
- β. with adv., skal erkibiskup haga svá, at hann hafi lög, n. G. l. i. 145; hvernig skulum vér þá til haga, Fms. vi. 201;.
- haga
- γ. to conduct oneself, behave; þér hagit yðr verr en annarr lýðr, Stj. 430; ef vegandi hefir sér til óhelgi hagat, Grág. ii. 106; ef hann hagar annan veg (does otherwise), ok verðr hann útlagr um þrem mörkum, K. Þ. K. 84.
- haga
- δ. with prep. til, to contrive; svarði hann eiða, at hann skyldi svá til haga, at …, Edda 26; bað Þórir svá til haga, at Egill sé ekki langvistum í mínu ríki, Eg. 237; hagaðu svá til, at þú vitir víst at Hrærekr komi aldregi síðan lífs til Noregs, Ó. H. 75; haga svá (til) sem Jökull vildi, Fs. 10.
- haga
- 2. absol., haga e-m, to turn out so and so for one; en þetta sama hagaði honum til mikils háska, but this turned out to his great peril, Fms. viii. 17; þat hagar okkr til auðar, it falls luckily for us, Gísl. (in a verse); ok hagar þá siðleysi eigi vel fyrir manni, Sks. 280; oss þætti sem þér sé lítt til gamans hagat, Fas. ii. 225; ok hefir vætr meir til úyndis hagat, en þá, i. e. it was a sore calamity, Bs. i. 79; er sálinni hagar til mikils háska, which is fraught with much peril to the soul, Al. 163; þat hagaði Ólafi til mikils harms, Fms. x. 239; í þeim eyri sem okkr bezt hagaði, in the money which suited us best. D. n.; vil ek gefa þér skip þetta með þeim farmi, sem ek veit vel hagar til Íslands, with a cargo which I know is suitable for Iceland, Fms. vi. 305; en mér er eigi um at finna hann, þannig sem til hagat er, as matters stand, Orkn. 428.
- haga
- II. reflex. (rare), en það hagask svá til (it so happened) at þeir gengu út fjórir, Sturl. i. 129 (where Bs. i. 434, berr svá til, at …).
- haga
- III. part., at höguðu, meet, fitting; eigi skiptir þá at höguðu til, ef …, ‘tis not fitting, if …, Fms. ii. 61; cp. at högum, Fs. 99, l. c., and 79 (bottom):—van-haga, impers. to lack, want.
Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᚼᛅᚴᛅ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar
Förkortningar som används:
- dat.
- dative.
- Germ.
- German.
- Hel.
- Heliand.
- l.
- line.
- m.
- masculine.
- v.
- vide.
- adv.
- adverb.
- L.
- Linnæus.
- absol.
- absolute, absolutely.
- i. e.
- id est.
- n.
- neuter.
- reflex.
- retlexive.
- cp.
- compare.
- impers.
- impersonal.
- l. c.
- loco citato.
- part.
- participle.
- pers.
- person.
Verk & författare citerade:
- Am.
- Atla-mál. (A. II.)
- Eb.
- Eyrbyggja Saga. (D. II.)
- Fagrsk.
- Fagrskinna. (K. I.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Ó. H.
- Ólafs Saga Helga. (E. I.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Grág.
- Grágás. (B. I.)
- K. Þ. K.
- Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fs.
- Forn-sögur. (D. II.)
- Al.
- Alexanders Saga. (G. I.)
- Bs.
- Biskupa Sögur. (D. III.)
- D. N.
- Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Gísl.
- Gísla Saga. (D. II.)
- Orkn.
- Orkneyinga Saga. (E. II.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)