Sax

Fornnordisk Ordbok - sax

Betydelsen av det fornnordiska ordet "sax"

Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:

Fornnordiskt ord sax kan betyda:sax

sax
n. [A. S. seax; Dan. sax; O. H. G. sahs], a kind of short, heavy sword or sabre; the sword had two edges or was tongue-formed, whereas the sax had only one sharp edge, as is seen from Grett. 124—reiddi hann hátt saxit, laust hann ‘bakkanum saxins’ í höfuð Arnóri svá hart, at haussinn brotnaði; the ‘tvíeggjað’ sax, Stj. 541 (v. l.), is therefore incorrect; sax eineggjat, 383 (Judges iii. 16, 22); mikit sax sem stórt sverð, BS. i. 526; söxum ok sverðum, Vsp. 36 (Bugge); höggva með saxi, BS. i. 543; hann leggr saxinu Tuma-naut, 526, see Grett. passim; sax eitt lítið, FS. 101; litlu saxi er hann gyrðr með undir klæðunum, FmS. ii. 83; hann hafði brugðit sax undir yfirhöfninni, Ó. H. 70: the saying, verðr sá síðarr at leita er lítið sax hefir, Vápn. 15; hand-sax, hepti-sax, mála-sax, q. v.: in mod. usage a large knife (a carving knife, fisherman’s knife, and the like) is called sax, agn-sax, q. v.
sax
2. plur. söx, shears, cp. Dan. lyse-sax, FaS. ii. 43; eptir faldi skyrtu hans, svá hvárki komi við knífr né söx, Str. 12; hann grípr nú skærin ok ætlar at reka; á honum söxin, Bjarn. 66; síðan tók biskup söx ok skar af hári konungsins, Ó. H. 229.
sax
3. medic. a skin-disease, when the hands are sore and chapped, being scorched and callous from dryness, see Fél. x. 32.
sax
B. A part of a ship, the raised prow; sax eða sax-bönd, hvert tré þeirra er missir, þá skal gjalda þrem aurum, ok fá tré, þó at síðarr sé, n. G. l. i. 100; en ef sax brotnar, bæti tvá örtogar, ii. 283; höfðu þeir lagt nætrnar upp á saxit, … brynja Arons lá á saxinu skipsins, BS. i. 388, 624; hann gengr fram á saxit, ii. 48; hleypr hann af saxinu ok aptr um stafn, FmS. x. 329; Ólafr konungr lagði hann á saxit á langskipinu, i. 277 (Orkn. 34); hann hleypr þegar á saxit á skip Vandils, Nj. 42; in Róm. 195 the word is misapplied.
sax
2. esp. in plur. (i. e. dual) söx; sær féll inn um söxin, Fagrsk. 73; um stafninn ok um söxin, FmS. vi. 78; vátt görir nú á þiljunum fram ok drífr um söxin, viii. 209; sá gengr fast fram í söxin, Grett. (begin.); berserkir konungs tólf vóru í söxum, Eg. 32; á rausn í söxum, FmS. ii. 252; þá mun ávinnt um söxin, 308.

Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᛋᛅᛋ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar

Förkortningar som används:

A. S.
Anglo-Saxon.
Dan.
Danish.
l.
line.
mod.
modern.
n.
neuter.
O. H. G.
Old High German.
q. v.
quod vide.
S.
Saga.
v.
vide.
v. l.
varia lectio.
cp.
compare.
plur.
plural.
medic.
medicine, medically.
L.
Linnæus.
m.
masculine.
begin.
beginning.
esp.
especially.
i. e.
id est.

Verk & författare citerade:

Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Grett.
Grettis Saga. (D. II.)
Ó. H.
Ólafs Saga Helga. (E. I.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Vápn.
Vápnfirðinga Saga. (D. II.)
Vsp.
Völuspá. (A. I.)
Bjarn.
Bjarnar Saga. (D. II.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Str.
Strengleikar. (G. II.)
Fél.
Félags-rit.
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Orkn.
Orkneyinga Saga. (E. II.)
Róm.
Rómverja Saga. (E. II.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fagrsk.
Fagrskinna. (K. I.)
➞ Se alla verk som citeras i ordboken

Back