Vegr

Fornnordisk Ordbok - vegr

Betydelsen av det fornnordiska ordet "vegr"

Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:

Fornnordiskt ord vegr kan betyda:vegr

vegr
1. m., gen. vegar; but vegs, Eg. 295, Bret. 262; vegsins, Hbl. 56; dat. vegi and veg; with the article veginum, Eg. 544; but veg, FmS. i. 9: pl. vegir and vegar, Eg. 544; acc. vega and vegu, the former is the better form, for the root is ‘vig,’ not ‘vigu;’ vega is also used in old adverbial phrases, as alla vega, marga vega: [Ulf. wigs = ὁδός; A. S., O. H. G. and Germ. weg; Engl. way; Dan. vej; Swed. väg; Lat. via; the root word is vega, q. v.]:—a way, road; vegir er renna til bæja, Gþl. 413; vegir allir, Eg. 543; þröngastir vegir, FmS. ix. 366, passim.
vegr
2. metaph. phrases; fara vel til vegar, to be well on ones way, go on, FmS. ix. 283; ganga til vegar, to be in the way towards, to come to an issue, vii. 136, Boll. 355; komask til vegar, Háv. 51; einum verðr e-ð að vegi, to find one’s way out; koma e-u til vegar, to put one in the way, Ld. 320; göra veg á við e-n, to travel with one, come to an understanding; göra endiligan veg á máli, to bring it to an issue, BS. i. 905; var þat endiligr vegr hér á, Dipl. ii. 11; venda sínum vegi, to wend one’s way, FmS. xi. 425; verða á veg e-s, i. 9; ríða í veg með e-m, on the way, iii. 110; um langan veg, a long way off, Eg. 410, Hom. 7, Edda 30; um farinn veg, á förnum vegi, see fara (A. VI. 2).
vegr
II. special, partly adverbial, phrases; víða vega, far and wide, 655 ix. C. 1; miðja vega, midway, Gísl. 5; annan veg, another way, Grág. (Kb.) i. 153; á hvárn tveggja veg, both ways; á hægra vEg. on the right hand, FmS. x. 16; á vinstra vEg. Mar.; tvá vega, both ways, FmS. x. 14; á alla vega, to all sides, Grág. (Kb.) i. 148; á alla vega frá, 119; flýði sins vegar hvár, FmS. vii. 250, Ver. 11; sinn veg hverr, Landn. 36; flýja víðs vegar, to fly scattered about, Eg. 530, FmS. vi. 87; á verra veg, to the worse, i. 270; á alla vega, in every way, manner, respect. Ld. 222, FmS. xi. 76; á marga vega, Skálda ii. 148; á þrá vega, Hom. 157; fjóra vega, on four sides, D. n. iv. 506.
vegr
2. engi veg, in no way, BlaS. 43; hverngi veg, howsoever Grág. (Kb.) i. 75; annan veg, otherwise, FmS. vii. 263; einn veg, one way, in the same way, Grág. i. 490; er eigi einn veg farit úgæfu okkarri, Nj. 183; engan veg, in nowise, FaS. ii. 150: gen., eins vegar, on one side, Art.; annars vegar, FmS. viii. 228; hins vegar, on the farther side; síns vegar hverr, one on each side, Pr. 71, Fbr. 67 new Ed.; til vinstra vegsins, Hbl. 56; skógrinn var til hægra vegs, Eg. 295.
vegr
III. a region, county; in local names, Austr-vegir, Suðr-vegir, Nór-egr.
vegr
IV. peculiar forms are megin (acc. sing.) and megum (dat. pl., see p. 421, col. 2), dropping the initial v and prefixing the m from a preceding dative, the true forms being -egum, -eginn, as in báðum-egum, öllum-eginn, sínum-eginn, hinum-egum, þeim-egin, tveim-egum, whence báðu-megin … tveim-megin; the v remains in tveim vegum, Gþl. 418; nörðrum veginn, B. K. 32, 97; nörðra veginn, 97; tveim veginn, SkS. 414 B.
vegr
2. suffixed to pronouns, einn, hinn, hvern, þann, sinn, in the forms -ig, -og, -ug; einn-ig, also; hinn-ig or hinn-og, the other way; hvern-ig, hvern-og, how; þann-ig, þann-og, thither; sinns-egin, sinn-og, (see these words, as also hinn B, p. 264; sinn B, p. 529; so also in Nór-egr, q. v.)
vegr
B. vegna, a gen. pl. (?); þær heiðar er vatnsföll deilir af tveggja vegna, on both sides, Grág. i. 440; stukku menn frá tveggja vegna, Eg. 289; senda fjögurra vegna, FmS. i. 209.
vegr
II. á vegna e-s, on one’s behalf; this is only found in later vellums, and is said to be derived from the Germ. von wegen (Grimm’s Gramm. iii. 266); which etymology is strongly supported by the fact, that af vegna or á vegna (= Germ. von wegen) is the oldest form; af hins fátæka vegna, Stj. 151; af staðarins vegna, Vm. 55; kom á stefnu fyrir oss Sira Einarr ráðsmaðr af vegna Hóla-kirkju, Dipl. ii. 18; á vegna (= af vegna) Árna, Vm. 131.
vegr
2. then, dropping the particle, simply vegna; vegna e-s, on one’s account or behalf, on the part of; jarls vegna, FmS. x. 113, v. l.; staðarins vegna, Dipl. iii. 9, v. 9; minna vegna, on my behalf, FmS. iii. 154 (a late vellum); várra vegna, H. E. i. 436; sem Halldórr hafði áðr fram leitt sinna vegna, Dipl. ii. 5; Loðinn gaf upp sinna vegna, FmS. x. 99.
vegr
3. lastly, in mod. usage it has become a regular prep. with gen., having displaced the old fyrir … sakir; but in this sense it is hardly found in vellums; but in inaccurate paper transcripts it is often substituted for the ‘sakir’ of the vellum; cp. Vd. old Ed. 100 and FS. ch. 24 fine; alls vegna, Þórð. 63 old Ed.; but fyrir alls sakir, new Ed. 13, l. c.
vegr
C. COMPDS: vegabót, vegarfall, vegarganga, vegalauss, vegaleysi, vegamót, vegarán, vegaskil, vegsummerki.
vegr
2. m., gen. vegs, glory, honour; er yðr þat vegr mikill, Eg. 410; þótti þeim miklu minni vegr at þessum, 67; leita e-m vegs, Nj. 78; með miklum veg, ok þó eigi allir með jöfnum veg, FmS. x. 170; skína með mikilli birti ok veg, i. 77; rekinn frá öllum veg, es fyrr vas prýddr öllum veg, Eluc. 13; þeim sé vegr ok veldi, lof ok dýrð, 623. 57: so in the phrase, hafa veg ok vanda af e-u, to have both the honour and the responsibility of a thing.
vegr
COMPDS: vegsboð, vegskona, vegslauss, vegsmunir.

Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᚢᛁᚴᚱ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar

Förkortningar som används:

acc.
accusative.
A. S.
Anglo-Saxon.
Dan.
Danish.
dat.
dative.
Engl.
English.
f.
feminine.
gen.
genitive.
Germ.
German.
gl.
glossary.
l.
line.
Lat.
Latin.
m.
masculine.
n.
neuter.
O. H. G.
Old High German.
pl.
plural.
q. v.
quod vide.
S.
Saga.
Swed.
Swedish.
Ulf.
Ulfilas.
v.
vide.
metaph.
metaphorical, metaphorically.
sing.
singular.
v. l.
varia lectio.
ch.
chapter.
cp.
compare.
l. c.
loco citato.
mod.
modern.

Verk & författare citerade:

Bret.
Breta Sögur. (G. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Gþl.
Gulaþings-lög. (B. II.)
Hbl.
Harbarðs-ljóð. (A. I.)
Boll.
Bolla-þáttr. (D. V.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Dipl.
Diplomatarium. (J. I.)
Edda
Edda. (C. I.)
Háv.
Hávarðar Saga. (D. II.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
D. N.
Diplomatarium Norvagicum. (J. II.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Kb.
Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Skálda
Skálda. (H. I.)
Ver.
Veraldar Saga. (E. II.)
Art.
Artus-kappa Sögur. (G. II.)
Blas.
Blasius Saga. (F. III.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Fbr.
Fóstbræðra Saga. (D. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
B. K.
Björgynjar Kálfskinn. (J. II.)
Sks.
Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
Vm.
Vilkins-máldagi. (J. I.)
H. E.
Historia Ecclesiastica Islandiae. (J. I.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Vd.
Vatnsdæla Saga. (D. II.)
Þórð.
Þórðar Saga hreðu. (D. V.)
Eluc.
Elucidarium. (F. II.)
➞ Se alla verk som citeras i ordboken

Back