JÁRN

Oldnordisk ordbogsopslag

JÁRN

Oldnordisk ordbogsopslag

Definitioner

1 JÁRN

n., in older spelling earn, Thorodd; járn is a contracted form; the older poët. form is ísarn, which occurs only five times in old poetry, Eb. 26 new Ed. (in a verse of A. D. 981); ísarn gullu, Hornklofi: ísarn-leikr, m. iron play, Haustl.: ísarn-meiðr, m. a blacksmith, Eg. (in a verse); Edda (Gl.) distinguishes between ísarn and járn. The contracted form jarn or earn however occurs even in the oldest poems, (járnviðr, Vsp.), and is dissyllabic in such verses as gunnþings earn-hringar (a verse of the beginning of the 11th century), Skálda (in a verse); but monosyllabic in járn, rhyming with orna, Fms. vii. 35 (in a verse); féksk arnar matr jörnum, Skálda: [Goth. eisarn; A. S. îsen; Engl. iron, still often pronounced iern; O. H. G. îsen; Hel. îsarn; mod. Germ. eisen; Dan. jern; Swed. järn]:—iron; þú ritaðir earn þar sem ek munda járn ríta, Skálda 164; hagr maðr á tré ok járn, Eg. 4; ór járni, of iron, Nj. 272, passim.

2 JÁRN

2. in the phrase, bera járn (as an ordeal), to bear iron; sitja til járns, etc., Fms. ix. 280; for references see bera A. III. 1, p. 58.

3 JÁRN

II. in plur. irons, fetters; setja í járn, Fms. ii. 143, xi. 246, 285; sitja í járnum, 287, passim: iron spikes, þar vóru járn á trjám fyrir, vii. 266: iron chains, irons, hann hafði járnum komit fyrir Stokksund, Hkr. ii. 5; iron hinges, lék þar grind á járnum, Fms. v. 331: horse-shoes, either járn or hesta-járn, (mod.): arms, weapons, Edda (Gl.) passim: also in sing., Nj. 193.

4 JÁRN

III. in pr. names, Járn-gerðr, Landn., and Eld-járn, id.

5 JÁRN

COMPDS: járnafar, járnagangr, járnalauss, járnastaðr, járnslitr.

6 JÁRN

B. In endless COMPDS: járnauga, járnband, Járnbarði, járnbenda, járnborg, járnbrandr, járnbroddr, járnbundinn, járnburðr, járnbútr, járndragi, járndrepsleggja, járnfaldinn, járnfestr, járnfjöturr, járnfleinn, járngaddr, járngerð, járnglófi, Járnglumra, járngóðr, járngrár, járngreipr, járngrind, járngörð, járngörðarmaðr, járnhanki, járnhattr, Járnhauss, járnhespa, járnhlekkr, járnhlið, járnhosa, járnhólkr, járnhringr, Járnhryggr, járnhurð, járnhvalr, járnkambr, járnkarl, járnkertistika, járnketill, járnkló, járnklukka, járnklæddr, járnkola, járnkrókr, járnkylfa, járnlampr, járnleikr, járnligr, járnlitr, járnloka, járnlurkr, járnlykkja, járnmeiss, járnmél, járnmikill, járnmilti, járnmunnr, járnnagli, járnnef, járnnökkvi, járnofinn, járnport, járnrekendr, járnrending, járnrendr, járnsaumr, járnsax, Járnsaxa, járnserkr, járnsía, Járnsíða, járnskip, Járnskjöldr, járnskór, járaslá, járnsleggja, járnsleginn, járnsmiðr, járnsmíð, járnsmíði, járnspjót, járnspöng, járnstafr, járnstika, járnstóll, járnstólpi, járnstúka, járnstöng, járnsúla, járnsvipa, járnteinn, járntíund, járnvafinn, járnvarðr, járnvápn, járnviðjar, Járnviðr, Járnviðjur, járnvölr, járnæðr, járnör.

Runeindskrift

ᛁᛅᚱᚾ

Mulig runeindskrift i yngre futhark

Anvendte forkortelser

Almindelige forkortelser

A. D.
Anno Domini.
A. S.
Anglo-Saxon.
ch
chapter.
Dan
Danish.
Dan.
Danish.
Engl
English.
Engl.
English.
esp
especially.
etc.
et cetera.
Germ
German.
Germ.
German.
gl
glossary.
gl.
glossary.
Goth.
Gothic.
Hel.
Heliand.
id
idem, referring to the passage quoted or to the translation
id.
idem, referring to the passage quoted or to the translation
l.
Linnæus.
lit
literally.
m.
masculine.
mod
modern.
mod.
modern.
n.
neuter.
O. H. G.
Old High German.
p.
page.
plur.
plural.
poët.
poetical, poetically.
pr.
proper.
S.
South, Southern.
s. v.
sub verbo.
sing
singular.
sing.
singular.
Swed
Swedish.
Swed.
Swedish.
v.
vide, verb.

Værker & Forfattere

Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Edda
Edda. (C. I.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Haustl.
Haustlöng. (A. I.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Skálda
Skálda. (H. I.)
Vsp.
Völuspá. (A. I.)

Om

Oldnordisk ordbogsprojekt sigter mod at levere en omfattende søgbar ordbog baseret på det legendariske Cleasby-Vigfusson-værk.

Den indeholder forkortelser, værker & forfattere og autentiske runeindskrifter.

Support

Hurtige links

Ophavsret © 2025 Oldnordisk Ordbog
"Fornjóts synir eru á landi komnir"