Kross

Betydelsen av det fornnordiska ordet "kross"

Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:

Fornnordiskt ord kross kan betyda:kross

kross

m.; the earliest poets use the Lat. form, but as masc., helgum crúci, Edda 92 (in a verse); merki crúcis, Líkn. 52, which form remains in the pr. name Krysi-vík, Kryci-vika, q. v.; [like A. S. and Engl. cross, Hel. cruci, Germ. kreuz, Swed.-Dan. kors, from Lat. crux]:—a cross, BS., n. T., PasS., Vídal. passim.

kross

2. the holy rood, crucifix, in the Roman Catholic times; Valgarðr braut krossa fyrir Merði ok öll heilög tákn, Nj. 167; taka kross í hönd sér, of one taking an oath, Grág. i. 64; hann lét einn gullkross göra ok síðan vígja, FmS. vi. 142; í bríkum ok krossum, BS. i. 132. These holy roods were erected on high roads, and worshipped,—hón hafði bæna-hald sitt á Krosshólum, þar lét hón reisa krossa, Landn. 111; þeir höfðu krossa tvá, þá er nú eru í Skarði inu eystra, merkir annarr hæð Ólafs konungs en annarr hæð Hjalta Skeggjasonar, BS. i. 21: allit., kirkja eðr kross, fara til kirkju eða kross, to go to worship at church or cross, Hom. (St.); hann kom hvárki til kross né kirkju, Art. 21; hafnar-kross, BS. i. 607, (see höfn); hinn þriðja dag í Jólum at kveldi var hón at krossi, she was worshipping at a cross, 370, cp. 607; kross-smíð, the carving of a cross, Ann. 1334. Many local names bear witness to this cross-worship, which answers to the hörgar of the heathen age, cp. the passage in Landn. l. c.; Þorkell er svá baðsk fyrir at krossi, gott ey gömlum manni, gott ey ungum manni, Landn. 45. Kross, Kross-á, Krossár-dalr, Kross-áss, Krossa-nes, Krossa-vík (whence Krossvíkingar, Ísl. ii), Kross-holt, Kross-hólar, Kross-sund, as also Krysi-vík (q. v.) in southern Icel., prob. from a harbour cross being erected there, Landn., Sturl., the map of Icel., cp. Engl. and Scot. Holy Rood:—the name of several ancient poems, Kross-drápa, Kross-vísur. 3. the sign of the cross (signa or signa sig); Skíði görði skyndi-kross skjótt með sinni loppu, Skíða R. 125; í kross, adv. cross-wise, in form of a cross; þat kallaði hann svá er í kross var sprungit, Glúm. 383; ok var hvártveggi brenndr í kross, Nj. 209; þat hafði hann helzt til trúar, at hann blés í kross yfir drykk sínum, FS. 103.

kross

4. a cross used to summon people to a meeting (the Scot. Fiery cross), called skera kross, Grág. i. 166, 446, 447, n. G. l. i. 11, 348, 378, answering to the heathen her-öR.

kross

COMPDS: krossalauss, krossband, krossbinda, krossbúza, krossdúkr, krossfall, krossfé, krossferill, krossför, Krossgildi, krossgötur, krosshús, krossmaðr, krossmaðra, krossmark, krossmerki, Krossmessa, krossmessudagr, krosspísl, KrossSaga, krossskjöldr, krossskurðr, krosstákn, krosstíðir, krosstré, krossurt, krossvarða, krossvegr, krossviðr, krossvíti.

Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᚴᚱᚢᛋᛋ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar