Uxi
Fornnordisk Ordbok - uxi
Betydelsen av det fornnordiska ordet "uxi"
Enligt Cleasby & Vigfussons fornnordisk-engelska ordbok:
Fornnordiskt ord uxi kan betyda:uxi
- uxi
- a, m., older form oxi; in plur. yxn, öxn (cp. the A. S. oxa, pl. oxan; Engl. ox, oxen); also spelt eyxn, exn, eoxn; the masc. forms ‘yxn’ and ‘yxninir’ being formed like menn, menninir from mann-r; uxar is rare and later; thus fjórir öxn, Edda i. 30, v. l. 7; öxnernir, id., v. l. 12, Cod. U; fjóra öxn, id.; but öxninn (for oxninnir), Cod. REg. l. c.; tvá gamla arðr-yxn, Stj. 446; vexnum, FmS. x. 404; tveir yxn, Bret. 22; feita eyxn, SkS. 697 B; tvá yxn, þrjá yxn, Eg. 181, 733; marga yxn, 181; korn ok yxn, n. G. l. i. 75; yxninir, FmS. vi. 69; yxnennir, xi. 7; yxnina, Bret. 26; eyxn þrír hvítir, FmS. xi. 6; eyxn marga. Eg. 733; öxn mínir, GrEg. 44; eoxkn (sic) fyrir arðri, MS. 1812. 65; öxnunum, Bret. 26; yxn þeir er Þórólfr var ekinn á … tvá sterka yxn, … vóru þá þrotnir yxninir ok teknir aðrir …, þá ærðusk yxninir ok urðu þegar lausir, Eb. 6l, 62 new Ed.
- uxi
- β. it became neuter; eyna ok yxnin með (yxnina?), Ld. 122, FaS. ii. 232; yxinin (sic), Stj. 446 (but v. l. yxnina and yxnin); yxna-flokkr and öxna-flokkr, a herd or drove of oxen, Edda i. 168. 208; yxna-kaup, Rd. 256; öxna-ok, GrEg. 28; yxna réttr, an ox-stall, Sturl. ii. 203; yxna tal, Jb. 103, Gþl. 189.
- uxi
- γ. next yxni was used as n. sing.; yxni fimm vetra gamalt, Ísl. ii. 330; þeir hafa drepit yxni mitt, Sd. 158; yxni þrevétt, Sturl. i. 72, v. l.; yxni hans lá í keldu, Landn. 120; yxnis húð, Ísl. ii. 71; yxnis hvarf, id.; yxnis-maðr, an ox-keeper, id.: [Ulf. auhfa = βους; A. S. oxa; Engl. ox; O. H. G. ohso; Germ. ochs; Dan. oxe.]
- uxi
- B. An ox; uxi alsvartr, uxa-höfuð, Hým. 18, 22 (Bugge); uxa gamlan, uxanum, Glúm. 348; uxana, Rd. 257; uxarnir, Dropl. 8; uxar, Dipl. iii. 4; uxa þrévetran, Sturl. i. 72; uxum, Eg. 742; uxann, Edda i. 208, but oxanum, 210, l. 1; uxna (gen.), 484; oxa-húð, Landn. 226; oxa höfuð, Edda i. 168, 169 (Cod. REg.), but uxa, Hým. l. c.; oxans, Ísl. ii. 331; lær af oxa þrévetrum, FmS. x. 398; oxa líki, Bær. 19; uxa-báss, Sturl. ii. 43; uxa-fótr, a nickname, Fb. i; uxa-gjöf, Glúm. 390; uxa-kjöt, Stj. 91; uxa-knúta, -horn, -húð, FmS. iii. 18, 186, FaS. i. 288, ii. 337; uxa merki, Taurus, in the zodiac, Rb. 100; uxa síða, Dipl. iii. 4: oxa-stútr, m., see stútr.
- uxi
- II. yxna-megn or öxna-megn, a nickname, Grett., Landn.
- uxi
- 2. in local names, Öxn-ey, Landn., Eb.: Öxna-brekkur, Öxna-dalr, Öxna-lækr, Öxna-skarð, Landn., Ísl. ii: Öxna-furða, Oxford, FmS. iv. 64 (v. l.), cp. Thom. 544.
Möjlig runinskrift i yngre futhark:ᚢᛋᛁ
Yngre futhark-runor användes från 800- till 1200-talet i Skandinavien och deras utländska bosättningar
Förkortningar som används:
- A. S.
- Anglo-Saxon.
- Cod.
- Codex.
- cp.
- compare.
- Engl.
- English.
- gl.
- glossary.
- id.
- idem, referring to the passage quoted or to the translation
- l.
- line.
- L.
- Linnæus.
- l. c.
- loco citato.
- m.
- masculine.
- masc.
- masculine.
- pl.
- plural.
- plur.
- plural.
- S.
- Saga.
- v.
- vide.
- v. l.
- varia lectio.
- Dan.
- Danish.
- f.
- feminine.
- Germ.
- German.
- n.
- neuter.
- O. H. G.
- Old High German.
- sing.
- singular.
- Ulf.
- Ulfilas.
- gen.
- genitive.
Verk & författare citerade:
- Bret.
- Breta Sögur. (G. I.)
- Eb.
- Eyrbyggja Saga. (D. II.)
- Edda
- Edda. (C. I.)
- Eg.
- Egils Saga. (D. II.)
- Fms.
- Fornmanna Sögur. (E. I.)
- Greg.
- Gregory. (F. II.)
- N. G. L.
- Norges Gamle Love. (B. II.)
- Sks.
- Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
- Stj.
- Stjórn. (F. I.)
- Fas.
- Fornaldar Sögur. (C. II.)
- Gþl.
- Gulaþings-lög. (B. II.)
- Jb.
- Jóns-bók. (B. III.)
- Ld.
- Laxdæla Saga. (D. II.)
- Rd.
- Reykdæla Saga. (D. II.)
- Sturl.
- Sturlunga Saga. (D. I.)
- Landn.
- Landnáma. (D. I.)
- Sd.
- Svarfdæla Saga. (D. II.)
- Bær.
- Bærings Saga. (G. II.)
- Dipl.
- Diplomatarium. (J. I.)
- Dropl.
- Droplaugar-sona Saga. (D. II.)
- Fb.
- Flateyjar-bók (E. I.)
- Glúm.
- Víga-Glúms Saga. (D. II.)
- Hým.
- Hýmis-kviða. (A. I.)
- Rb.
- Rímbegla. (H. III.)
- Grett.
- Grettis Saga. (D. II.)