Sitja

Bedeutung des altnordischen Wortes "sitja"

Wie im Cleasby & Vigfusson Altnordisch-Englisch Wörterbuch definiert:

Das altnordische Wort sitja kann bedeuten:sitja

sitja

pres. sit; pret. sat, sazt, sat, pl. sátu; subj. sæti; imperat. sit, sittú; part. setinn; with the neg. suff. sit-k-a, I sit not, Hkv. 2. 34: [Ulf. sitan = καθησθαι; A. S. sittan; Engl. sit; Germ. sitzen; Swed. sitta; Dan. sidde; Lat. sedere; Gr. ἔδος, ἔζεσθαι]:—to sit; S. á haugi. Vsp. 34, Þkv. 6, Skm. 11; þeir sátu á vellinum, Nj. 114; þar sem búarnir sitja, 110, Grág. i. 4; konungr sat á hesti, FmS. x. 255, 408; hann sat it næsta honum, Nj. 2; ganga til matar, ok sátu þeir um hríð, Eg. 483; svá vildi hverr maðr sitja ok standa sem hann bauð, … ok var rétt at segja at hann væri bæði konungr ok biskup yfir landinu, BS. i. 67; S. fyrir, to be on the spot, Hm. 1: in greetings, sit heill! sitið heilir, ‘sit hale,’ be seated and welcome, FmS. x. 201, Ísl. ii. 438; nú sittú heill, Sighvat (Ó. H. in a verse); seggi biðr hann S. í frið, Skíða R. 28; S. at mat, to sit at meat, FmS. x. 378; S. at sumbli, LS. 10; S. at tafli, to sit at chess, Ísl. ii. 359; S. at fé, S. at nautum, to tend sheep, neat-cattle, Boll. 336, Eg. 714, Sturl. i. 77; S. at málum, to sit over a case, debate it, Ld. 18; S. á stefnu, to be in the chair at a meeting, Ó. H. 85: S. upp, to sit up, sit erect; þeir létu hann S. upp í hauginum, Nj. 118: to sit at table, Jökull sat upp ok orti vísu, Ó. H. 191; gékk konungrinn at sjá þá er upp sátu, who sate at table, GrEg. 43; Eyvindr hafði mest forráð at veizlunni, ok sat ekki upp, Orkn. 246; þeim sinnum er jarl sat upp (uppi Ed.) mataðisk sveinninn með honuni, FmS. ix. 245: S. úti, to sit outside (at night), of wizards (úti-seta), Vsp. 21, Orkn. 234, 246; þat er úbóta-verk at S. úti, n. G. l. i. 350; svá segja menn at Gunnhildr, fóstra Hákonar, léti S. úti til sigrs honum … en Þórdís skeggja er sú kona kölluð sem sagt er at úti sæti, FmS. vii. 275.

sitja

2. with prepp.; sitja á svikræðum, svikum við e-n, to plot against, FmS. i. 263, ii. 34; sitja á sér, to control, constrain oneself; Hallgerðr sat mjök á sér um vetrinn, Nj. 25; hann gat ekki á sér setið, he could not keep quiet:—S. fyrir e-u, to be exposed to, to have to stand the brunt of; S. fyrir ámæli, hættu, afar-kostum, Nj. 71, FmS. v. 71, vii. 125; S. fyrir svörum, to stand questions, be the spokesman, iv. 274, vi. 13, Ölk. 36, Band. 12; S. fyrir málum, to lead a discussion, FmS. ix. 98; S. fyrir e-m, to sit in ambush (fyrir-sát), Nj. 94, 107. Ld. 218: ellipt., Nj. 94, Eg. 577, 743:—S. hjá, to sit by:—S. til e-s, to watch for; er þar til at sitja, Nj. 103:—S. um e-t, to watch for an opportunity; þeir sátu um at rengja, 242; er ætíð sátu um þat at spilla friðinum, Magn. 464: to plot against, S. um sæmd e-s, FmS. v. 273; hann sitr um ríki hans, 293; S. um líf e-s, to seek one’s life, Ld. 40, FmS. i. 223; S. um e-n, to waylay, Landn. 287, Nj. 131:—S. undir, to sit under one, keep him on one’s knees; S. undir barni, sittu undir mér! S. undir lestri, to ‘sit under’ a preaching; S. undir hlyðni, to be subject to, SkS. 476 B:—S. yfir e-u, to sit over a thing; S. yfir drykkju, Eg. 6; S. yfir sjúkum manni, to sit up with a sick person, FmS. vii. 166, x. 250; esp. with a woman in labour, iv. 32, viii. 8 (yfirsetu-kona = a midwife); also, sitja yfir málum manna, to attend to (as judge), Ó. H. 86, FmS. vii. 60, Nj. 189; ekki er nú tóm at S. yfir kvæðum, to listen to songs, Ísl. ii. 235; S. yfir varningi sínum, to sit over one’s wares, SkS. 28: to superintend, FmS. viii. 5 (Fb. ii. 533): sitja yfir e-u, to take possession of what belongs to another person; at úvinir mínir siti eigi yfir mínu, Ísl. ii. 146, 224; þeir menn hafa setið yfir eignum várum ok ættleifð, FmS. i. 223; sitr nú yfir fé því Atli inn skammi, Eg. 468; hann sat yfir virðingu allra höfðingja, Nj. 173; S. yfir hlut e-s, 89, Ld. 66, Eg. 512: S. yfir skörðum hlut, to suffer a loss of right, Ld. 266.

sitja

II. to abide, stay, sojourn; sitja heima, to stay at home; sitr Gunnarr nú heima nokkuta hríð, Nj. 106; S. heima sem dóttir (heima-sæta); S. heima sem mær til kosta, SamS. S. 6; sat hann þar hálfan mánuð, Nj. 106; þat var engi siðr at S. lengr en þrjár nætr at kynni, Eg. 698; viku var at boðinu setið, Ld. 200; í slíkum fagnaði sem þeir sátu, FmS. x. 260; hann sat at Gufuskálum inn þriðja vetr, Eg. 592; setið hefir þú svá nær, at þú mættir hafa hefnt þessa, Nj. 178; sátu þingmenn Runólfs í hverju húsi, BS. i. 20; S. kyrr, to remain quiet, stay at home, Grág. i. 163; S. í festum, of a betrothed woman between the espousals and the wedding, Nj. 4: to reside, Haraldr konungr sat optast á Rogalandi, Eg. 367, Nj. 268, FmS. i. 23, VeR. 60: S. at löndum, to reign, HkR. ii. 3; S. at búum sínum, FS. 12; sitja búðsetu, to live in a booth, Grág. i. 187, ii. 71; S. strandsetri, to live on the coast(fishing), i. 263, 290; S. slímu-setri, to hang on to a place, living upon other people, Gþl. 200, n. G. l. i. 70; þér munut þurrt hafa um setið allar vitundir, had no part nor knowledge of it, Sturl. iii. 261: to stay, answer not to a call, Grág. i. 447; nú sitr einn hverr lengr niðri, n. G. l. i. 40; S. um stefnu, 344; ef hann sitr svá þrjá vetr at hann geldr eigi tíund sína rétta, K. Á. 94; S. hjá e-u, to be neutral, take no part; hann hafði áðr setið hj;á málum þessum, Lv. 9, Ísl. ii. 267, Nj. 84, 97; þú lætr þá menn S. hjá kyrra, remain undisturbed, Ld. 258; S. hjá fé, to tend sheep.

sitja

2. a fishing term, to sit fishing on a mið, q. v.; á þær vastir er hann var vanr at S. ok draga flata fiska … þeir váru komnir svá langt út, at hætt var at S. útarr fyrir Miðgarðs-ormi, Edda 35.

sitja

3. to tarry; görði liðinu leitt at sitja, FmS. x. 344; S. veðr-fastr, to lie weather-bound, Eg. 482; S. í díblissu, to sit in a dungeon, FmS. ix. 219; S. kyrr, Grág. i. 163; S. fyrir, to remain sitting, FmS. v. 66; sitja til járns, to sit preparing for the ordeal, 308, 311; S. fyrir ádrykkju e-s, to be one’s cup-mate, Eg. 253.

sitja

III. with acc.; sitju e-t ór hendi sér, to ‘sit a thing out of one’s hands,’ let it slip through idleness, FmS. v. 276: mod., S. e-t af sér, id.; skulut ér ekki sitja byri því heldr, miss a fair wind, vi. 358; þegjandi sitr þetta Þórir jarl á Mæri, Orkn. (in a verse); hafði annat bréf komit til Lopts á sama sumri, ok sat hann bæði (acc.), he ‘sate it off,’ i. e. did not answer to the call, BS. i. 726; (so in mod. usage, S. e-n af stokki, to ‘sit him off,’ wait till he is gone;) sátu margir af sínum hestum, many ‘sate off’ dismounted from, their horses, FmS. vi. 211; sitja rétti sínum, to remain inactive until one’s right is prescribed, Grág. ii. 91, K. Þ. K. 26.

sitja

2. sitja vel (ílla) jörð, to keep one’s estate in good (bad) order; sal hann þann bæ vel, BrandkR. 57; þessi jörð er vel setin; sátu þessir allir brullaup sitt í Gautavík, Vígl. 33; S. launþing, to hold a secret meeting, FmS. xi. 219.

sitja

3. sitja e-t, to put up with an injury; eigi mundu þeir þvilíka skömm eðr hneisu setið hafa, Ísl. ii. 338; þykkisk hann þá lengr hafa setið Sveini þann hlut er hann mundi eigi öðrum þola, FmS. xi. 62; menn munu þat eigi S. þér, ef þú meiðir fé manna, Glúm. 342; S. mönnum slíkar hneisur, Ld. 278; S. mönnum skammir ok skapraunir, FmS. ii. 14; S. e-m frýju, HkR. iii. 397; er slíkt engum manni sitjanda (gerund.), ‘tis not to be endured from any man, Korm. 162.

sitja

4. to cut one off from; fyrr munu þér svelta í hel, enn þér sitið oss mat, FmS. vi. 152; hugðusk þeir Sveinn at S. honum vatn, x. 407; ok mundi svá ætla at S. þeim mat þar í Eyjunum, Orkn. 410.

sitja

IV. reflex. in recipR. sense; þeir skulu svá nær sitjask (sit so near one another) at hvárir-tveggi nemi orð annarra, Grág. i. 69; er mér lítið um at hætta til lengr at þit sitisk svá nær, Ld. 158.

sitja

2. part., nú mun eigi mega sitjanda hlut í eiga, there is no time to rest, Nj. 110.

Mögliche Runeninschrift im Jüngeren Futhark:ᛋᛁᛏᛁᛅ
Jüngere Futhark-Runen wurden vom 8. bis 12. Jahrhundert in Skandinavien und ihren überseeischen Siedlungen verwendet