Upp

Altnordisches Wörterbuch - upp

Bedeutung des altnordischen Wortes "upp"

Wie im Cleasby & Vigfusson Altnordisch-Englisch Wörterbuch definiert:

Das altnordische Wort upp kann bedeuten:upp

upp: adv. [Ulf. iup = ἄνω; A. S. and Engl. up; Dan. op; Germ. auf; from the compounded particle upp á (= Engl. upon) comes the mod. Dan. paa, as also the provinc. Dan. ‘pi, ‘punder, qs. upp-á, upp-í, upp-undir]:—up; upp ok niðr, up and down, passim; þrifa upp, to catch up; gripa upp, to pick up, FmS. xi. 124; taka upp, Nj. 55; ganga upp, to go up, ascend, Eg. 717; upp á hauginn, FmS. ii. 60; upp þangat, i. 60; upp til Fljótshlíðar, Nj. 69; upp með, up along, 74; upp ok ofan með ánni, FmS. iii. 56: of direction, sjá upp, líta upp, to look up, iv. 153; næst tungli upp frá, upwards, Rb. 110; hanga upp yfir þeim, up over one’s head, Bárð. 170; skamt á land upp, FmS. i. 60; hann hefir upp líking manns, Best. 47; upp var fjöðrin breið, Eg. 285.

upp: II. with verbs; setja upp. skip, to launch, FmS. i. 62, Eg. 592; setja upp gnegg, see setja A.I. 4; skipa upp, to unload cargo, see skipa; grafa upp, to dig up, Nj. 86, 99; binda upp, to bind up, BS. i. 194; réttask upp, to stretch oneself, FmS. v. 29; rísa upp, to rise; reisa upp, to raise up, FmS. i. 148; standa upp, to stand up; spretta upp, to spring up; vekja upp, to wake up, awaken, also to raise a ghost, x. 309; eggja upp, Nj. 69; koma upp, to come up, appear, Sturl. ii. 124; skella upp, to burst into laughter, 136; ljósta upp ópi, to lift up the war-cry, FmS. vii. 260; syngja upp, to sing up or loudly, x. 15, cp. Engl. to speak up; lesa upp, to read up, ix. 255; ráða upp, id.; segia upp, to say up, announce; telja upp, to count up, i. 21; inna upp, id., xi. 89; lúka upp, to open up, etc., see lúka; bjóða upp, to give up, yield up, Edda 32, FmS. vi. 241, Nj. 25, 76, Dipl. ii. 4, Grett. 147; gefa upp, to give up, pardon, FmS. ii. 33, x. 6; skipta upp, to share, iii. 92; gjalda upp, to pay up or out, x. 199, xi. 81; bæta upp, göra upp, smíða upp, to make up, repair, iv. 93, ix. 43, 338; búa upp hvílu, to make up a bed. Nj. 168; göra upp hvílu, id., Sturl. ii. 124; drepa upp eld, to strike fire, FmS. iv. 338; tendra upp, to light up, H. E. i. 455; bregða upp, to break up, Hkr. ii. 121, FmS. xi. 219.

upp: 2. with the notion of consuming; drekka upp, eta upp, to drink up, eat up; gefa upp, to give all up, FmS. vii. 197; brytja upp, skipta upp, to share it all out; ausa upp, Grett. 95 B; brenna upp, K. Þ. K.; eyða upp, FmS. ii. 118, xi. 236; gjalda upp, 26; beita upp, Eg. 49, 712; leggjask upp, to be deserted, Ld. 60.

upp: 3. with the notion of discovery; spyrja upp, to find out, Sturl. ii. 125; frétta e-t upp, Fdda (pref.)

upp: 4. denoting quite; kistur fullar upp bóka, quite full, 656 B. 1; fullr upp flærðar, full up, i. e. brimful of falsehood, FmS. viii. 391; cp. Dan. ‘have fuldt op af noget,’ to have a thing in abundance; höggva upp, to cut up, cut in pieces, ix. 381; hann þagði upp mörgum dægrum saman, iv. 167.

upp: III. of time; vetrinn er á leið upp, FmS. xi. 52; sem upp á líðr, as it advances, vi. 217; upp frá Fardögum, Dipl. ii. 10; upp frá því, ever since, FmS. xi. 334, SkS. 717, Stj. 282, K. Þ. K.; upp héðan, henceforth, Gm.; til þings upp, up to the time of the þing, Grág. i. 262.

upp: IV. with prepp,; up á, upon; upp á trú þína, upon my faith, FmS. i. 79; segja upp á trú sína, xi. 285; hafa statt upp á hjarta mitt, i. 284; upp á Ebresku, in Hebrew, Stj. 5, Am. 16; upp á fé eða umsýslu, Valla l. 202; sjá upp á, horfa upp á, Vígl. 20; abbask, slást upp á, to assail, Nj. 194, Grett. 143; fara með her upp á Dani, FmS. xi. 417; herja upp á, 11; upp á Svía-ríki, x. 50; leggja hatr upp á, Stj.; mannfalli snýr upp á Vindr, FmS. xi. 390; upp á skaða e-s, Th. 78; fýsask, stunda upp á e-t, Stj.; hugsa upp á, to yearn for, FmS. xi. 423; upp á vald ok forsjá Guðs, i. 185; heimta skuld upp á e-n, Dipl. i. 4; upp á kost e-s, upp á erfingja mína, at their expense, Ísl. i. 149 (v. l.), Dipl. iv. 8:—upp-í, up into; upp í Norrænu, upp í várt mál, Stj.; skipaði hann þat upp í fjórðungs gjöf síua, Dipl. v. 1; upp í jörðina, upp í skuld, 21:—upp-at, up to; upp-úr, upp-yfir, up above; upp-undir, upp-eptir, upp-með, up along.

Mögliche Runeninschrift im Jüngeren Futhark:ᚢᛒᛒ
Jüngere Futhark-Runen wurden vom 8. bis 12. Jahrhundert in Skandinavien und ihren überseeischen Siedlungen verwendet

Verwendete Abkürzungen:

adv.: adverb.

A. S.: Anglo-Saxon.

Dan.: Danish.

Engl.: English.

f.: feminine.

Germ.: German.

gl.: glossary.

l.: line.

m.: masculine.

mod.: modern.

n.: neuter.

provinc.: provincial.

qs.: quasi.

S.: Saga.

Ulf.: Ulfilas.

v.: vide.

cp.: compare.

etc.: et cetera.

id.: idem, referring to the passage quoted or to the translation

pl.: plural.

s. v.: sub voce.

pref.: preface.

i. e.: id est.

L.: Linnæus.

v. l.: varia lectio.

Zitierte Werke & Autoren:

Bárð.: Bárðar Saga. (D. V.)

Eg.: Egils Saga. (D. II.)

Fms.: Fornmanna Sögur. (E. I.)

Nj.: Njála. (D. II.)

Rb.: Rímbegla. (H. III.)

Bs.: Biskupa Sögur. (D. III.)

Dipl.: Diplomatarium. (J. I.)

Edda: Edda. (C. I.)

Grett.: Grettis Saga. (D. II.)

H. E.: Historia Ecclesiastica Islandiae. (J. I.)

Hkr.: Heimskringla. (E. I.)

Sturl.: Sturlunga Saga. (D. I.)

K. Þ. K.: Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)

Ld.: Laxdæla Saga. (D. II.)

Gm.: Grímnis-mál. (A. I.)

Grág.: Grágás. (B. I.)

Sks.: Konungs Skugg-sjá. (H. II.)

Stj.: Stjórn. (F. I.)

Am.: Atla-mál. (A. II.)

Th.: Theophilus. (F. III.)

Valla L.: Valla Ljóts Saga. (D. II.)

Vígl.: Víglundar Saga. (D. V.)

➞ Alle im Wörterbuch zitierten Werke ansehen