Útan

Diccionario de Nórdico Antiguo - útan

Significado de la palabra en nórdico antiguo "útan"

Según el diccionario inglés de nórdico antiguo de Cleasby & Vigfusson:

La palabra en nórdico antiguo útan puede significar:útan

útan
[Ulf. ûtana = ἔξωθεν], from without, from outside; gengu þeir útan brygginna, they went up by the pier (from the sea), FmS. ii. 281; ok er þeir sóttu út á fjörðinn, þá réru útan í móti þeim Rögnvaldr, then R. rowed towards them, coming from the outward, Eg. 386; skjóta útan báti, to put out a boat, Nj. 272; fyrir útan (with acc.), outside of a thing, opp. to fyrir innan, 271; útan at Hafslæk, Eg. 711; Strandmaðr útan, a man from the Out-Strand, Sturl. ii. 205; útan ór Þrándheimi, FmS. i. 36.
útan
2. útan denoted the coming from without, of a voyage from Iceland to Norway, for to the Norse traders Iceland was an outlying country; also of a journey from Greenland to Iceland, Grág. i. 211; but the Icelanders also soon came to use it of going out of their own land; ferja e-n útan, fara útan, to go abroad, i. e. from Iceland, passim; fara útan, to go abroad, Grág. i. 99, 181, Nj. 94, Eg. 196, Ld. 230; spurði Þórarinn Glúm hvárt hann ætlaði útan sem hann var vanr, Th. asked G. if he intended to go abroad as he was wont, Nj. 22; meðan hann væri útan, whilst he was abroad, 4; þá var Valgarðr útan, faðir hans, 72, Ld. 254, passim (cp. út): then of other far countries, koma útan af Jórsalaheimi, FmS. vii. 74; útan af Africa, VeR. 51.
útan
II. without motion, outside; útan á síðuna, HkR. i. 239; útan ok sunnan undir eldhúsinu stóð dyngja, outside, towards the south, Gísl. 15; hón séri því um gammann bæði útan ok innan, both outside and inside, FmS. i. 9; jamt útan sem innan, Grág. i. 392, GrEg. 19; þar útan um liggr inn djúpi sjár, Edda; lagðir í kring útan um, Eg. 486; jörðin er kringlótt útan, Edda; poki um útan, with a poke about it outside, wrapped in a poke, Ld. 188; skáli súðþaktr útan, Nj. 114.
útan
III. conj. except, besides (Dan. uden); verðr fátt um kveðjur, útan þeir leggja skip saman, except that they …, FmS. x. 205; eigi skal hann, útan (but) keypti, Gþl. 538; útan heldr, but rather, Stj. 10; útan eigi, 15; engi, útan synir Tosta, HkR. iii. 170; engi hlutr útan sá einn, FmS. ii. 38: of whole sentences, útan þat skildi, at …, with that exception that, i. 21; fríðr at yfirlitum, útan eygðr var hann mjök, fine-looking, but that he had goggle eyes, FaS. iii. 298; fjögur ásauðarkúgildi, útan hann leysti þá þegar eitt í kosti, Dipl. v. 7; unless, kveðsk eigi við þeim vanbúinn, útan þeir sviki hann, Korm. 202, FmS. vi. 70.
útan
2. without, with acc.; Scot. but, as in the motto of the Macphersons, ‘touch not the cat but the glove;’ útan alla prýði, Stj. 10; útan starf ok erviði, 38; útan frænda ráð, HkR. i. 232; útan leyfi konungs, Gþl. 115; útan konungs rétt ok aðildar-manna, Orkn. 212; útan aðrar lögligar pínur, H. E. i. 478: gen., útan sætta, Nj. 250, 255; útan allrar saurganar, K. Á. 104; útan orlofs, Jb. 285.
útan
3. outside of; útan kirkjugarðs, n. G. l. i. 352; útan Paradísar, K. Á. 104; útan arkarinnar, Stj.; útan borðs, héraðs, brautar, see B.
útan
4. fyrir útan, outside, off, beyond, with acc.; fyrir útan boðan, Nj. 124; fyrir útan Mön, 271; fyrir útan Þjórsá, Landn. 299, FmS. x. 114; fyrir útan haf, VeR. 39; bar vápna-burð fyrir útan þat skip, FmS. vii. 232; fyrir útan rekkju hennar, Grág. i. 371; vera fyrir útan bardaga, FmS. vi. 137; fyrir útan silfr, gull, except, Grág. i. 397; SkS. 258, FmS. xi. 394, x. 403; fyrir útan leyfi, SkS. 548; fyrir útan allar flærðir, 358; fyrir smala-för útan, except, Grág. i. 147; fyrir þat útan, 139; þar fyrir útan (Dan. desforuden), FmS. iii. 44: as adverb, svá at af gengu nafarnar fyrir útan, Eb. 118; þá menn er land eigu fyrir útan, Grág. (Kb.) ii. 80.
útan
B. In COMPDS, prefixed to gen.: útan-borðs, [Dan. udenbords], overboard, Sturl. i. 118, FmS. vii. 202, v. l. útan-borgar, out of town, MaR., BlaS. 50, FmS. xi. 160. útan-bókar, without book; kunna, læra ú., by rote. útan-brautar, out of the way, left in the cold, BS. i. 728, MS. 625. 189. útan-bæjar, outside the town, Arons S. (BS. i. 517). útan-fjarðar, outside the firth, Vm. 165, n. G. l. i. 174. útan-fjórðungs, outside the quarter, Grág. i. 165: útanfjórðungs-maðr, m. a person living outside the quarter, Grág. i. 96. útan-fótar (opp. to innan-fótar), on the outside of the foot (leg), Nj. 97, FaS. iii. 357. útan-garða, outside the yard (house), Grág. ii. 222, 233, Fsm. 1. útan-garðs, outside the fence, Grág. i. 82, 448, ii. 263, n. G. l. i. 42: outside the farm, Ám. 6, 26. útan-gátta, out-of-doors, Stj. 436. útan-hafnarfat, an outer cloth. útan.-hafs, beyond the sea, Stj. 93. útan-héraðs, outside the district, JS. 92: útanhéraðs-maðr (-strákr), m. a man not belonging to the county, Ld. 228, 272, BS. i. 627. útan-hrepps, outside the Rape, Grág. i. 293, 447: útanhrepps-maðr, m. an outsitter, Grág. i. 448, K. Þ. K. útan-lands and útan-lendis, abroad, Eg. 185, 195, 691, HkR. ii. 114, FmS. iii. 118, vi. 233, vii. 121: útanlands-maðr, m. a foreigner, Grág. i. 224, ii. 405: útanlands-siðir, m. pl. outlandish, foreign manners, FmS. vii. 171. útan-lærs, outside the thigh, Eg. 298. útan-sóknar, out of the parish, n. G. l.: útansóknar-maðr, m. a man not of the parish, H. E. i. 483. útan-stafs, outside the border; eignir þær er ú. eru kallaðar ok í almenningum eru, n. G. l. i. 125. útan-steins, outside the stone, FaS. i. 514. útan-sveitar, out of the sveit: útansveitar-maðr, m. an alien to the sveit, FS. útan-þinga, outside the parish, Pm. 47. útan-þings, outside the þing (the place), n. G. l. i. 63: útanþings-maðr, m. a man of another district, Grág. i. 85.

Posible inscripción rúnica en futhark joven:ᚢᛏᛅᚾ
Las runas del futhark joven se utilizaron desde el siglo VIII hasta el XII en Escandinavia y sus asentamientos en el extranjero

Abreviaciones utilizadas:

acc.
accusative.
f.
feminine.
l.
line.
opp.
opposed.
R.
Rimur.
Ulf.
Ulfilas.
cp.
compare.
i. e.
id est.
conj.
conjunction.
Dan.
Danish.
m.
masculine.
n.
neuter.
pl.
plural.
v.
vide.
gen.
genitive.
Scot.
Scottish.
L.
Linnæus.
S.
Saga.
v. l.
varia lectio.

Obras & Autores citados:

Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Sturl.
Sturlunga Saga. (D. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Th.
Theophilus. (F. III.)
Ver.
Veraldar Saga. (E. II.)
Edda
Edda. (C. I.)
Gísl.
Gísla Saga. (D. II.)
Greg.
Gregory. (F. II.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Dipl.
Diplomatarium. (J. I.)
Fas.
Fornaldar Sögur. (C. II.)
Gþl.
Gulaþings-lög. (B. II.)
Korm.
Kormaks Saga. (D. II.)
Stj.
Stjórn. (F. I.)
H. E.
Historia Ecclesiastica Islandiae. (J. I.)
Jb.
Jóns-bók. (B. III.)
K. Á.
Kristinn-réttr Árna biskups. (B. III.)
Orkn.
Orkneyinga Saga. (E. II.)
N. G. L.
Norges Gamle Love. (B. II.)
Eb.
Eyrbyggja Saga. (D. II.)
Kb.
Konungs-bók. (B. I, C. I, etc.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Sks.
Konungs Skugg-sjá. (H. II.)
Arons S.
Arons Saga. (D. III.)
Ám.
Auðunnar-máldagi. (J. I.)
Blas.
Blasius Saga. (F. III.)
Bs.
Biskupa Sögur. (D. III.)
Fs.
Forn-sögur. (D. II.)
Fsm.
Fjölsvinns-mál. (A. II.)
Js.
Járnsíða. (B. III.)
K. Þ. K.
Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
Mar.
Maríu Saga. (F. III.)
Pm.
Pétrs-máldagi. (J. I.)
Vm.
Vilkins-máldagi. (J. I.)
➞ Ver todas las obras citadas en el diccionario

Back