Hjálpa

Betydning av det norrøne ordet "hjálpa"

Som definert av Cleasby & Vigfusson norrøn-engelsk ordbok:

Det norrøne ordet hjálpa kan bety:hjálpa

hjálpa

(prop. hjalpa); in old usage strong; pres. helpr, pl. hjálpa; pret. halp or hjalp (as in mod. Dan.), n. G. l. i. 303, FmS. viii. 129, 306; holp and hjalp, ix. 288; pl. hulpu; subj. hylpi, BS. i. 703; helpi, FmS. x. 368; imperat. hjálp, Sighvat and Arnór; part. hólpinn: in mod. usage weak (að) and of the 1st conjugation, as it also occurs in old writers, hjálpaðu, FmS. vii. 290, and Mork. l. c.; hjálpa (imperat.), Stj. 122; hjálpaðr (part.), id.; hjálpat, FS. 92: in mod. usage hólpinn still remains as an adjective, cp. Engl. holpen: [Ulf. hilpan = βοηθειν; A. S. helpan; Engl. help; O. H. G. helfan; Germ. helfen; Dan. hjælpe; Swed. hjelpa]:

hjálpa

I. to help, in old writers always denoting to save, save another’s life, but in mod. usage to help in a general sense, with dat.; ok hjalp þeim þat mjök Birkibeinum, at svá var myrkt at þeir kendusk eigi, FmS. viii. 306; kirkjur vóru allar læstar ok hjalp þeim þat ekki, 129; taka fæzlu ok drykk ok hjálpa (infin.) svá yðrum líkama, x. 368; muntú bæði þér í því ok svá mörgum öðrum h., 392; ok svá ef nokkurr helpr þér, xi. 192; en hinn er má, ok vill eigi h. hinum nánustum frændum, Fb. i. 438; hann halp með því lífi sínu at sinni, Hkr. iii. 323 (but hjalpaði, Mork. and FmS. vii, l. c.); ok hjálpuðu svá lífi sínu, FmS. vii. 290 (hulpu, Hkr. iii. 420, l. c.); sá hólp (helped) Inga konungi er hann svamm yfir ána Níð, FmS. ix. 288 (hjalp, v. l.); ef maðr stelr mat ok helpr svá lífi fyrir hungrs sakir, n. G. l. ii. 168 (JS. 128); hjálpa (imperat.) nú lífi þínu, Stj. 122; but hjálp þú, Sighvat in FmS. v. 177 (in a verse), Edda i. 318, Gísl. (in a verse); Guð hjálpi mér en fyrirgefi yðr, Nj. 170; konungrinn sjálfr hafði hjálpat þeim, FS. 92; en hón helpi svá lífi sínu með einu epli, FmS. x. 368: in the oath, svá hjálpi mér Freyr ok Njörðr ok hinn Almáttki Áss, Landn. 335, whence the Christian ‘so help me God;’ svá hjálpi þer hollar vættir, Og. 10; ok helpr honum eigi sá lengr enn it fyrsta alþingi, Grág. i. 380; enda helpr honum þat ekki, 91: of midwifery, to heal, skal sú kona vitni um bera er hjalp henni, at barnit var dautt alit, n. G. l. i. 303; vittu ef þú hjálpir, Og. 5: in mod. usage to help, hann minnist miskunnar og hjálpar á fætr sínum þjón Israel, Luke i. 54, passim.

hjálpa

2. adding prep. við; hón bað konung hjálpa við konungs-syni þessum, FmS. i. 81, BS. i. 349; hét hann á menn sína at hlaupa til ok h. við hofinu (of a house burning), Ísl. ii. 410; en þat þér h. (heal) mun við sökum ok sorgum, Hm. 147.

hjálpa

II. reflex. to be saved; þá munu vér hjálpask allir saman, FmS. v. 59; þeirra er hjálpask í dómi, Eluc. 37; sálir hjálpisk, H. E. i. 257; þú vilt at allir hjálpisk, Barl. 100; Davíð flýði ok gat hólpit sér, Stj. 469.

hjálpa

2. part. pasS. hólpinn, ‘holpen,’ saved, safe; ef þú mátt út komask þá ertú hólpinn, Hom. 120; en Bjarni hefir sik í skóginn ok er nú hólpinn fyrir Þorkatli, Vápn. 25; hann skal vera hólpinn á dóma-degi, Karl. 342; eru þeir þá hólpnir ef þeir fá hann, FS. 66; væntu þeir at þeir mundi hólpnir verða ef flóð yrði eigi meira en Nóa-flóð, Rb. 402; eigi er þér at hólpnara þó at þú sért hjá mér, Grett. 130; heill ok hjálpaðr, safe and sound, Stj. 122.

Mulig runeinnskrift i yngre futhark:ᚼᛁᛅᛚᛒᛅ
Yngre futhark-runer ble brukt fra 8. til 12. århundre i Skandinavia og deres oversjøiske bosetninger