Réttr

Betydning av det norrøne ordet "réttr"

Som definert av Cleasby & Vigfusson norrøn-engelsk ordbok:

Det norrøne ordet réttr kan bety:réttr

réttr

m., gen. réttar, [Engl. right; Germ. recht; Dan. ret]:—right, law; hann görði harðan rétt þeirra, gave them hard measure, gave them small pasture, FmS. i. 66; hann görði harðan rétt landsmanna, tyrannised over them, x. 385; konungr setti þann rétt allstaðar, at hann eignaðisk öll óðul, 182; hann skipaði svá réttum öllum sem fyrr hafði verit í Tróju, Edda (pref.) 152; at allir jafnbornir menn hefði jafnan rétt, FmS. vi. 339; þat er forn réttr, old law, time-honoured law, n. G. l. i. 135: lands réttr (q. v.), the law of the land; lög ok lands réttr: Guðs réttr, ‘God’s right,’ i. e. church law, O. H. l. 30; Kristinn réttr, the ecclesiastical law, Fb. iii. 246; Kristins dóms réttr, id., K. Á. 2.

réttr

2. right, due, claim, referring to atonement for injury or trespasses, hence of the indemnity itself; thus the ‘king’s right’ is the fine due to the king; ef maðr tekr minni sátt um legorðs sök en rétt þann er mæltr er í lögum, en þat eru átta aurar, Grág. i. 375; þá skulu þar dæma tólf menn, lögliga til nefndir bæði rétt ok ráðspjöll, Gþl. 203; þá á hann bæði rétt ok ráðspell, of a case of adultery, 229; þá á hann ráðspjöll en giptingar-maðr réttinn, Jb. 126; þat er argafas, engan á konungr rétt á því, 102; þá eyksk at helmingi réttr þeirra, 19; jafnan rétt ok öfundar-bót, 437; ok rétt sinn ofan eptir laga-dómi, 257; rétt skal dæma ór fénu ef réttar-sök er, en fóla-gjöld ef þjófssök er, Grág. i. 84; láta varða fjörbaugs-garð ok telja rétt (the due portion) ór fé hans, 315; konungs réttr, the king’s due; at konungr mínnki nokkuð af sínum rétti, … rétt heilagra kirkna, FmS. x. 21: the phrase, eigi rétt á sér, to enjoy a personal right; nú á engi maðr rétt á sér optar en þrysvar, hvárki karl né kona ef hann hemnisk eigi á milli, n. G. l. i. 68; hvigi mikinn rétt sem erfingi hennar á (owns) á henni, 71; hvern rétt er faðir á (owns) á dóttur, 232.

réttr

II. acc. pl. réttu, a dish, prop. what is ‘reached,’ Germ. gericht: þar sem hann bjó þeim fyrr-sagða sína réttu, Stj. 118; jafngóða réttu af þeim villi-bráðum sem Esau veiddi, 160; en er hirðin hafði kennt fyrsta rétt ok drukkit fyrsta bikar, FaS. iii. 302; hinn fyrsta rétt barn inn þessir lendir menn, FmS. x. 17, Clar. 131 (MS.)

réttr

III. running before the wind, acc. pl. réttu; þeim byrjaði ílla ok höfðu réttu stóra. velkti lengi í hafi, Eg. 158; fékk hann þá réttu stóra ok válk mikit, Ó. H. 75; þá kemr andveðri ok rekr þá allt vestr fyrir Skaga-fjörð, þá létti þeim rétti, BS. i. 482; leggja í rétt, Fbr. 59 new Ed., FmS. ii. 64, Eg. 372, BS. i. 420, 483, 484; liggja í rétti, Bær. 5.

réttr

IV. rifja réttr. stretching of the ribs, Hkv. Hjörv.

réttr

COMPDS: réttarbót, réttarfar, réttargangr, réttarlauss, réttarmaðr, réttarstaðr.

Mulig runeinnskrift i yngre futhark:ᚱᛁᛏᛏᚱ
Yngre futhark-runer ble brukt fra 8. til 12. århundre i Skandinavia og deres oversjøiske bosetninger

Lignende oppføringer:

• Réttr (II)