Hvárr-tveggi

Oldnordisk ordbogsopslag

Hvárr-tveggi

Oldnordisk ordbogsopslag

Definitioner

1 hvárr-tveggi

or hvárr-tveggja; an older form, hvaðar-tveggi, occurs in Hkr. i. 205 (in a verse), and acc. m. hvaðran-tveggja, Korm. 224 (middle of the 10th century).

2 hvárr-tveggi

A. Forms:—the older declension is hvárr-tveggja, originally in two words, of which the latter is a gen. of tveir, literally = uter duorum, whether of twain; this form freq. occurs in old writers, the latter part being indecl., thus, neut. hvárt-tveggja, utrum duorum, Grág. i. 113, Hom. 156, Eg. 61, v. 1.: gen. hvárs-tveggja, Fms. i. 19, Grág. ii. 144: dat. hvárum-tveggja, hváru-tveggja, Fms. ii. 310, vii. 251, x. 304, Hkr. iii. 8, Grág. i. 113, Nj. 64, Eg. 181, Ísl. ii. 332; dat. fem. hvárri-tveggja, Sks. 215 B: acc. hvárn-tveggja, Nj. 145, Fms. i. 12, 13, K. Þ. K. 158: nom. pl. hvárir-tveggja, Sks. 272: gen. pl. hvárra-tveggja, Fms. x. 276.

3 hvárr-tveggi

II. tveggja afterwards took a kind of weak inflexion, viz. tveggi in nom. sing., tveggju in the oblique cases and in plur., in dat. tveggjum, but these forms are often applied with great irregularity; nom. sing. hvárr-tveggi, Grág. i. 6l, Fms. i. 17, 265, x. 249, Nj. 39, 55, 59, Ld. 290, Landn. 47, Ísl. ii. 360, 366, 369, Eg. 765, Js. 8, Hkr. iii. 8, passim: gen. fem. hvarrar tveggju, Boll. 326 C: dat. fem. sing. hvárri-tveggju, Grág. ii. 228, Nj. 210, v. 1.: acc. fem. hvára-tveggju, Fms. i. 62: pl. hvárir-tveggju, 655 xvii. i, Grág. i. 69, 107, Fms. i. 38, Eg. 267, Fb. ii. 103, 211, Fbr. 98, passim: acc. pl. hvára-tveggju, Grág. i. 78, Ld. 210: gen. pl. hvárra-tveggju, Eg. 32, Fms. ii. 14: dat. pl. hvárum-tveggjum, Grág. i. 30, ii. 44, Fms. i. 114, Landn. 160, passim.

4 hvárr-tveggi

2. mixed irreg. forms, nom. pl. hvárir-tveggi, Grág. i. 69; hváru-tveggju (as nom. pl.), Ísl. ii. 254, scarcely occurs in good old MSS., but is freq. in mod. usage even as an indecl. form.

5 hvárr-tveggi

B. Usage:

6 hvárr-tveggi

I. either, each of two, both, Lat. uterque, Gr. ἑκάτερος, used both as adjective and substantive: 1. as adjective; ór hvárritveggju hlustinni, Nj. 210; ór hvárutveggju liðinu, Hkr. iii. 8; hvárumtveggjum leysingjunum, Fms. i. 114; ór hvárutveggja því vatni, vii. 251; hvárrtveggi herrinn, Hkr. iii. 8; um Mæri hváratveggju, Fms. i. 62; at hvárritveggju tiltekju þessi. Grág. ii. 228; á Bálkastöðum hvárumtveggjum, Landn. 160.

7 hvárr-tveggi

2. as substantive, with gen.; hvárrtveggi þeirra, Grág. i. 61; hvárumtveggja þeirra, Nj. 64; hugr hvárstveggja þeirra, Fms. i. 19: with a possess, pron., hvárrtveggi okkarr, Nj. 55.

8 hvárr-tveggi

β. absol., til hvárstveggja, góðs ok ílls, Grág. ii. 144; hvárttveggja, fuglar ok aðrar skepnur, Sks. 103 B; við skaplyndi hvárratveggju, Fms. ii. 14; hvárttveggja, ok þó …, Sks. 351 B; at hvárirtveggi nemi orð annarra, Grág. i. 69.

9 hvárr-tveggi

II. the neut. hvárttveggja, used as adverb, both; þá hefir þat h. tynt góðum siðum ok dugandi mönnum, Sks. 348; very freq. in mod. usage with the particle enda ironically expressing dislike, það er hvortveggja hann kann mikit, enda veit hann af því, ‘tis true he knows much, but he lets it be seen.

Runeindskrift

ᚼᚢᛅᚱᚱ-ᛏᚢᛁᚴᚴᛁ

Mulig runeindskrift i yngre futhark

Anvendte forkortelser

Almindelige forkortelser

absol
absolute, absolutely.
absol.
absolute, absolutely.
acc.
accusative.
adj
adjective.
adv
adverb.
ch
chapter.
dat.
dative.
decl.
declined.
fem.
feminine.
freq
frequent, frequently.
freq.
frequent, frequently.
gen.
genitive.
gl
glossary.
Gr.
Greek.
id
idem, referring to the passage quoted or to the translation
indecl.
indeclinable.
irreg.
irregular.
l.
Linnæus.
Lat
Latin.
Lat.
Latin.
lit
literally.
m.
masculine.
mod
modern.
mod.
modern.
n.
neuter.
neut.
neuter.
nom.
nominative.
orig
original, originally.
part
participle.
pl.
plural.
plur.
plural.
pron.
pronoun, pronominal, pronominally.
S.
South, Southern.
sing
singular.
sing.
singular.
subst
substantive, substantival, substantivally.
v.
vide, verb.
viz
videlicet.
viz.
videlicet.

Værker & Forfattere

Boll.
Bolla-þáttr. (D. V.)
Eg.
Egils Saga. (D. II.)
Fb.
Flateyjar-bók (E. I.)
Fbr.
Fóstbræðra Saga. (D. II.)
Fms.
Fornmanna Sögur. (E. I.)
Grág.
Grágás. (B. I.)
Hkr.
Heimskringla. (E. I.)
Hom.
Homiliu-bók. (F. II.)
Js.
Járnsíða. (B. III.)
K. Þ. K.
Kristinn-réttr Þorláks ok Ketils = Kristinna-laga-þáttr. (B. I.)
Korm.
Kormaks Saga. (D. II.)
Landn.
Landnáma. (D. I.)
Ld.
Laxdæla Saga. (D. II.)
Nj.
Njála. (D. II.)
Sks.
Konungs Skugg-sjá. (H. II.)

Om

Oldnordisk ordbogsprojekt sigter mod at levere en omfattende søgbar ordbog baseret på det legendariske Cleasby-Vigfusson-værk.

Den indeholder forkortelser, værker & forfattere og autentiske runeindskrifter.

Support

Hurtige links

Ophavsret © 2025 Oldnordisk Ordbog
"Fornjóts synir eru á landi komnir"